Agenda, decisions and draft minutes

Croesawodd yr Arweinydd bawb i gyfarfod cyntaf y Cabinet o dymor newydd y Cyngor.

Ni chafwyd unrhyw ymddiheuriadau.

Ni chafwyd unrhyw ymddiheuriadau.

Yr Aelodau i ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy'n rhagfarnu mewn unrhyw fater a nodwyd i'w ystyried yn y cyfarfod hwn. 

Ni ddatganwyd unrhyw gysylltiad.

Ni ddatganwyd unrhyw gysylltiad.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972. 

Ni chodwyd unrhyw fater brys.

Ni chodwyd unrhyw fater brys.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Cabinet a gynhaliwyd ar 12 Ebrill 2022 (copi’n amgaeedig). 

PENDERFYNWYD derbyn cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 12 Ebrill 2022 a’u cadarnhau fel cofnod cywir.

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Cabinet a gynhaliwyd ar 12 Ebrill 2022.

PENDERFYNWYD derbyn cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 12 Ebrill 2022 a’u cadarnhau fel cofnod cywir.

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Gwyneth Ellis, Aelod Arweiniol dros Gyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol (copi yn amgaeedig) yn cyflwyno Hunanasesiad Perfformiad y Cyngor ar gyfer 2021 i 2022 i’w gadarnhau cyn ei gyflwyno i’r Cyngor i’w gymeradwyo.

PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn cadarnhau fod yr Adroddiad Hunanasesu Perfformiad yn adlewyrchiad cywir o Berfformiad y Cyngor yn ystod 2021/22 ac yn argymell fod y Cyngor yn ei gymeradwyo.

Cyflwynodd y Cynghorydd Gwyneth Ellis yr adroddiad a Hunanasesiad Perfformiad y Cyngor 2021 i 2022 i’r Cabinet eu hystyried cyn eu cyflwyno i’r Cyngor i’w cymeradwyo ym mis Gorffennaf 2022.  Cynigiodd welliant i argymhelliad yr adroddiad, bod y Cabinet yn cadarnhau’r adroddiad fel adlewyrchiad cywir o Berfformiad y Cyngor yn ystod 2021/22 ac argymell ei gymeradwyo gan y Cyngor.

Darparodd yr Hunanasesiad Perfformiad ddadansoddiad diwedd blwyddyn o gynnydd a heriau yn erbyn amcanion perfformiad allweddol (h.y. Blaenoriaethau’r Cynllun Corfforaethol) ac yn y saith maes llywodraethu ynghyd â naratif ar weithgarwch cynghorau i gefnogi Cydraddoldeb ac Amrywiaeth.  Hon oedd y ddogfen statudol ofynnol gyntaf a ysgrifennwyd mewn ymateb i Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 ac roedd yn bodloni gofynion y Cyngor o dan nifer o ddarnau o ddeddfwriaeth.

Arweiniodd y Cyd-Bennaeth Gwella Busnes a Moderneiddio Dros Dro ac Arweinydd y Tîm Cynllunio Strategol a Pherfformiad yr aelodau drwy fanylion yr adroddiad a oedd yn cynnwys tri atodiad.  Roedd yn cyflwyno Crynodeb Gweithredol (Atodiad I) yn amlygu perfformiad yn erbyn amcanion a'r saith maes llywodraethu ac yn edrych ymlaen at heriau'r dyfodol a meysydd i'w gwella; yr Adroddiad Diweddaru Perfformiad chwarterol rheolaidd (Atodiad II) ar gyfer Ionawr - Mawrth 2022, a oedd yn cyfuno â'r Crynodeb Gweithredol a'r tri Adroddiad Diweddaru blaenorol yn ffurfio'r Hunanasesiad ar gyfer 2021 i 2022; a Chrynodeb Perfformiad o'r Cynllun Corfforaethol 2017 – 2022 (Atodiad III).  Amlygwyd adroddiadau rheolaiddfel un o ofynion monitro hanfodol o’r fframwaith rheoli perfformiad.  Amlygodd swyddogion nifer o negeseuon allweddol yn deillio o'r Crynodeb Gweithredol mewn perthynas â Chydraddoldeb ac Amrywiaeth; darparwyd trosolwg o bob un o’r amcanion perfformiad, a hefyd adroddwyd yn erbyn pob un o’r meysydd llywodraethu.

Croesawodd y Cabinet yr adroddiad cynhwysfawr a gwerthusiad o berfformiad y Cyngor o ran cyflawni ei flaenoriaethau corfforaethol.  Cofnododd y Cynghorydd Gill German ei gwerthfawrogiad o'r Crynodeb Gweithredol a oedd yn arbennig o ddefnyddiol iddi wrth amlygu'r meysydd perfformiad a llywio'r Cynllun Corfforaethol newydd wrth symud ymlaen.  Ategodd y Cynghorydd Julie Matthews y teimladau hynny ac roedd yn falch o nodi'r cyfeiriadau at Gydraddoldeb a'r Cynllun Cydraddoldeb Strategol Dros Dro.

Canolbwyntiwyd ar y prif faterion trafod a ganlyn -

·         Roedd y Cynghorydd Emrys Wynne yn awyddus i weld adroddiadau cynnydd yn y dyfodol ar ddarpariaeth teithio llesol yn y sir ac eglurodd swyddogion fod yr adroddiad yn cyd-fynd â’r Cynllun Corfforaethol a chyfeiriodd at ei gynnwys – roedd y Cynllun Corfforaethol newydd yn cael ei ddatblygu ar hyn o bryd i’w gyflwyno i’r Cyngor i’w gadarnhau ym mis Hydref.

·         Roedd Tai Gofal Ychwanegol Awel y Dyffryn (Dinbych) wedi’u canmol yn fawr ond roedd gwaith i symud Cynllun Tai Gofal Ychwanegol Rhuthun yn ei flaen wedi wynebu oedi sylweddol – disgwylir y byddai gwaith yn dechrau ar y safle ddiwedd Mehefin/dechrau Gorffennaf a byddai’r aelodau’n parhau i gael eu diweddaru fel byddai’r datblygiad yn dod yn ei flaen.

·         Mewn ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd Bobby Feeley, amlygodd yr Arweinydd bwysigrwydd Newid Hinsawdd fel mater a oedd yn eistedd yn dda o fewn portffolio’r Cynghorydd Barry Mellor ynghyd â thrafnidiaeth a rheoli gwastraff i yrru’r agenda honno yn ei blaen, a byddai’n rhan enfawr o waith y Cabinet yn y dyfodol gan gynnwys cyrraedd targed sero carbon net y Cyngor.

·         Gofynnodd y Cynghorydd Joan Butterfield am fanylion ôl troed carbon datblygiadau newydd/prosiectau seilwaith gan ddatblygwyr a’u cynnwys mewn adroddiadau pwyllgor yn y dyfodol a chadarnhaodd yr Arweinydd y byddai’n mynd i’r afael â’r mater yn uniongyrchol gyda’r Cynghorydd Barry Mellor a swyddogion perthnasol.  Ychwanegodd y Cynghorydd Win Mullen-James fod Cyngor Tref y Rhyl yn gofyn am ddatganiad ar effaith y datblygiad ar newid  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd ac Aelod Arweiniol dros Dwf Economaidd ac ymdrin ag Addifadedd (copi yn amgaeedig) yn cyflwyno Fframwaith Economaidd Rhanbarthol Gogledd Cymru i’w fabwysiadu.

PENDERFYNWYD bod y Cyngor yn cefnogi a mabwysiadu Fframwaith Economaidd Rhanbarthol Gogledd Cymru.

Cyflwynodd y Cynghorydd Jason McLellan yr adroddiad a Fframwaith Economaidd Rhanbarthol Gogledd Cymru (NWREF) i’w mabwysiadu.

Roedd NWREF yn hyrwyddo datblygiad economaidd cydweithredol ar draws y rhanbarth trwy set o flaenoriaethau a rennir ac y cytunwyd arnynt ar gyfer cyflawni ymhlith partneriaid rhanbarthol.  Mae’r Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth (Gweithio Gyda’n Gilydd i sicrhau Economi Gogledd Cymru gryfach) yn nodi sut y byddai Llywodraeth Cymru, Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru a phartneriaid eraill yn gweithio mewn partneriaeth ac yn cyflawni yn erbyn un fframwaith cyffredin.

Darparodd Pennaeth Cynllunio, Gwarchod y Cyhoedd a Gwasanaethau Cefn Gwlad rywfaint o gefndir ynghylch y cydweithio ac ymgysylltu wedi'i dargedu ag ystod o randdeiliaid allweddol wrth ddylunio'r ymagwedd at ddatblygu economaidd a blaenoriaethau a rennir ar gyfer y rhanbarth.  Roedd NWREF yn adeiladu ar lawer o’r gwaith da presennol a byddai’n gorwedd uwchlaw llawer o’r cynlluniau a’r strategaethau sydd eisoes ar waith neu i’w datblygu dros y misoedd a’r blynyddoedd nesaf.  Roedd yn nodi ffordd wahanol o edrych ar dwf economaidd gyda dull cyfannol yn seiliedig ar egwyddorion Economi Llesiant â thair thema graidd (1) Llesiant Cymdeithasol a Chymunedol, (2) Economi Carbon ac Allyriadau Isel, a (3) yr Economi Profiad, gyda nifer o flaenoriaethau wedi'u strwythuro o amgylch y themâu hynny.  Roedd Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru (NWEAB) wedi cyd-gynhyrchu’r ddogfen ac wedi argymell y dylai pob un o’r chwe awdurdod lleol yng Ngogledd Cymru ei chymeradwyo.  Byddai'r fframwaith lefel uchel yn destun gwaith pellach a datblygiad ar ôl ei fabwysiadu.

Croesawodd y Cabinet NWREF a chydweithio rhwng Llywodraeth Cymru a phartneriaid ar draws y rhanbarth a’r manteision a fyddai’n dod i’r ardal yn ei sgil.  Trafododd y Cabinet y fframwaith gyda swyddogion, gan amlygu nifer o feysydd pwysig yn y ddogfen a materion i’w datblygu ymhellach –

·         roedd cofrestriad myfyrwyr ar gyrsiau addysg uwch yng Ngogledd Cymru yn 13% (yn erbyn poblogaeth o 22%) ac roedd angen cynyddu’r ganran honno i adlewyrchu’r boblogaeth ranbarthol yn well a chadw oedolion ifanc yn yr ardal.

·         roedd partneriaid presennol yn cynnwys colegau addysg uwch ac roedd y fframwaith yn cynnwys llawer o gyfeiriadau at ddatblygu cyfleoedd i bobl ifanc o ran swyddi gwell mewn sectorau sy’n bwysig i’r rhanbarth

·         tra bod 37% o ynni adnewyddadwy yn cael ei gynhyrchu yng Ngogledd Cymru, dim ond 8% oedd mewn perchnogaeth leol, ac roedd angen mwy o fanylion ynghylch sut y gellid cynyddu’r ganran honno i sicrhau bod buddion cynlluniau o’r fath yn cael eu cadw yn y rhanbarth

·         pwysleisiwyd sicrhau’r set sgiliau cywir yn y rhanbarth ac awgrymwyd y byddai cyfranogiad pellach gan ysgolion yn fuddiol yn hynny o beth, yn enwedig o ystyried y cyfleoedd a gyflwynir gyda’r cwricwlwm newydd i deilwra’r cynnig yn lleol i’r hyn sy’n berthnasol i bobl ifanc yr ardal, cyn ac yn arwain i fyny at amgylchedd y coleg.  Nodwyd bod y Bartneriaeth Sgiliau Rhanbarthol wedi’i halinio’n agos â’r NWEAB ac y gellid gwneud gwaith i gysylltu’r elfennau hynny ymhellach â’r fframwaith.

·         roedd llawer o wahanol strategaethau a chynlluniau ar waith eisoes a byddai NWREF yn eistedd uwchben y rheini i ddarparu cyd-destun strategol a nodi unrhyw fylchau neu wendidau a allai fod yn y rhanbarth gyda’r bwriad o fynd i’r afael â hwy.

·         roedd datblygiad economaidd mewn ardaloedd gwledig yn fater allweddol i siroedd y rhanbarth ac roedd yn bwysig bod yr economi wledig yn datblygu gyda chysylltiadau trafnidiaeth priodol i ardaloedd llai hygyrch a busnes/tai addas.  Roedd y fframwaith yn darparu persbectif cyfannol o’r economi ac yn cynnwys trafnidiaeth, seilwaith digidol a theithio llesol a fyddai’n rhan o drafodaethau yn y dyfodol.

·         Dylid cefnogi datblygiad cwmnïau cynhenid yn Sir Ddinbych i lenwi unrhyw fylchau  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Gwyneth Ellis, Aelod Arweiniol dros Gyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol (copi yn amgaeedig) yn nodi’r sefyllfa refeniw derfynol ar gyfer 2021/22 a’r defnydd arfaethedig o gronfeydd wrth gefn a balansau.

PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn -

(a)       nodi’r sefyllfa refeniw derfynol ar gyfer 2020/21;

(b)       cymeradwyo'r driniaeth arfaethedig o gronfeydd a balansau wrth gefn fel y manylir yn yr adroddiad ac yn Atodiadau 1, 2 a 3; a

(c)        nodi manylion y trosglwyddiadau rhwng Cronfeydd Wrth Gefn a Glustnodwyd fel y nodwyd yn Atodiad 4.

Cyflwynodd y Cynghorydd Gwyneth Ellis yr adroddiad ar sefyllfa refeniw derfynol 2020/21 a’r driniaeth arfaethedig o gronfeydd wrth gefn a balansau.

Tywysodd y Pennaeth Cyllid ac Eiddo yr aelodau drwy fanylion yr adroddiad a’r atodiadau fel yr amlinellir yn gryno isod –

·         Yn gryno, y sefyllfa derfynol ar gyllidebau corfforaethol a gwasanaeth (gan gynnwys tanwariant ysgolion o £6.778m) oedd tanwariant o £9.177m.

·         Ym mis Mawrth, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru gynnydd untro yn y Grant Cynnal Refeniw ar gyfer 2021/22 o £60m (cyfran CSDd £1.994m) gyda chais i ddefnyddio £10m (cyfran CSDd £0.332m) i ariannu gwelliannau i drefniadau teithio ar gyfer gweithwyr gofal gan gynnwys cerbydau trydan; byddai’r £1.662m sy’n weddill yn cael ei roi yn y gronfa liniaru’r gyllideb wrth gefn i helpu’r Cyngor i ddelio â phwysau chwyddiant

·         manylu ar arbedion gwasanaeth cyllideb 2021/22 a’r arbedion effeithlonrwydd gofynnol (£2.666m)

·         Tynnwyd sylw at effaith y coronafeirws a’r cyllid grant sylweddol a dderbyniwyd gan Lywodraeth Cymru – derbyniwyd £19m erbyn diwedd y flwyddyn ariannol gyda’r rhagdybiaeth y byddai’r hawliadau grant terfynol (£2.7m) yn cael eu talu yn llawn

·         byddai balans ysgol cyffredinol o £12.448m yn cael ei ddwyn ymlaen (cynnydd o £6.778m ar falansau diffyg a ddygwyd ymlaen i 2021/22 o £5.670m) gyda llawer o’r cyllid hwnnw i’w ddefnyddio yn 2022/23 i adfer o effaith Covid

·         roedd elfennau allweddol o’r tanwariant mewn cyllidebau corfforaethol (£1.964m) yn ymwneud yn bennaf â chyllidebau wrth gefn a gedwir yn ganolog ar gyfer gorwariant gwasanaethau, setliadau cyflog, costau ynni a Threthi Busnes

·         gan ystyried sefyllfa gyffredinol y gwasanaethau a’r cyllid corfforaethol oedd ar gael, cynigiwyd bod y gwasanaethau yn dwyn ymlaen y tanwariant net a restrwyd fel balansau gwasanaethau ymrwymedig er mwyn helpu i gyflawni strategaeth cyllideb 2022/23 a bodloni ymrwymiadau oedd yn bodoli eisoes

·         disgwyliwyd y byddai angen cronfeydd wrth gefn cyllideb sylfaenol nas defnyddiwyd yn 2021/22 i ariannu effaith cynnydd mewn costau chwyddiant yn 2022/23

·         darparwyd manylion llawn y trosglwyddiadau i mewn i Gronfeydd Wrth Gefn a Glustnodwyd ac allan ohonynt.

Codwyd y pwyntiau canlynol yn ystod y drafodaeth a ddilynodd -

·         Croesawodd y Cynghorydd Gill German y sefyllfa ar gyllidebau ysgolion a chymorth amserol gan Lywodraeth Cymru gyda chyllid ar gael i fynd i’r afael ag effaith y pandemig a’r heriau sydd o’n blaenau a thalodd deyrnged i’r ffordd yr oedd ysgolion wedi ymateb yn ystod y pandemig.  Cydnabu hefyd fod teuluoedd yn cael trafferth gyda’r cynnydd mewn costau byw a byddai cymorth cyllidol i weithwyr y blynyddoedd cynnar a chysylltiadau teuluol yn hanfodol i liniaru’r effaith ar blant.

·         Bu peth trafodaeth ar reolaeth ariannol ysgolion a rhagwelwyd y byddai cyllidebau ysgolion yn lleihau’n sylweddol dros y tair blynedd nesaf wrth i’r cyllid gael ei wario i sicrhau bod ysgolion a disgyblion yn adfer o’r pandemig, ac amlygwyd y cydweithio agos rhwng ysgolion, timau addysg a chyllid i sicrhau bod gan ysgolion gynlluniau ariannol priodol ar waith a chyllidebau ysgolion cynaliadwy wrth symud ymlaen.  Roedd cymorth penodol wedi’i ddarparu’n flaenorol i ysgolion mewn trafferthion ariannol ac y byddai cymorth yn parhau i ysgolion sy’n wynebu pwysau ariannol er mwyn sicrhau cynllun adfer cadarn.

·         O ran y defnydd posibl o gronfeydd wrth gefn a balansau ar gyfer gwariant cyfalaf, eglurwyd eu bod yn cael eu hadolygu'n flynyddol fel rhan o broses y gyllideb.  Defnyddiwyd y gronfa lliniaru cyllideb wrth gefn i gefnogi cyllidebu a gellid ei defnyddio at ddibenion cyfalaf pe bai'r Cyngor yn penderfynu ar hynny.  Roedd y rhaglen gyfalaf ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf wedi elwa o £1.6m ychwanegol gan Lywodraeth Cymru a byddai’r adroddiad cyllid i’w gyflwyno i gyfarfod nesaf y Cabinet yn cynnwys crynodeb o’r rhaglen gyfalaf ar gyfer  ...  view the full Cofnodion text for item 7.

Derbyn Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol y Cabinet sydd ynghlwm a nodi’r cynnwys. 

PENDERFYNWYD nodi rhaglen gwaith i'r dyfodol y Cabinet.

Cyflwynwyd Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol y Cabinet i’w hystyried a nododd yr aelodau’r diwygiadau canlynol –

·         yr Aelod Arweiniol ar gyfer eitem Dyfodol Partneriaeth Adeiladu Gogledd Cymru a drefnwyd ar gyfer mis Mehefin oedd y Cynghorydd Julie Matthews

·         Cronfa Codi’r Gwastad: Etholaeth Gorllewin Clwyd – eitem ychwanegol ar gyfer Mehefin

Cytunodd Pennaeth y Gwasanaethau Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a Democrataidd i ganfod pryd y byddai adroddiad ar Raglen Cymunedau Cynaliadwy ar gyfer Dysgu (Band B) Llywodraeth Cymru yn cael ei gyflwyno gerbron y Cabinet.

PENDERFYNWYD nodi rhaglen gwaith i'r dyfodol y Cabinet.

Daeth y cyfarfod i ben am 12.20 pm.