Agenda, decisions and draft minutes

Y Cynghorydd Win Mullen-James.

Cyflwynodd yr Arweinydd ymddiheuriad gan y Cynghorydd Win Mullen-James a oedd yn sâl a dymunodd wellhad buan iddi.

Yr Aelodau i ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy’n rhagfarnu ag unrhyw fater a nodwyd i’w ystyried yn y cyfarfod hwn.  

Ni chafodd unrhyw gysylltiad ei ddatgan.

Ni ddatganwyd unrhyw gysylltiad.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.  

Ni chodwyd unrhyw faterion brys.

Ni chodwyd unrhyw faterion brys.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Cabinet a gynhaliwyd ar 20 Chwefror 2024 (copi ynghlwm). 

PENDERFYNWYD bod cofnodon y cyfarfod a gynhaliwyd ar 20 Chwefror yn cael eu derbyn a’u cadarnhau fel cofnod cywir.

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Cabinet a gynhaliwyd ar 20 Chwefror 2024.

PENDERFYNWYD derbyn cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 20 Chwefror 2024 a chadarnhau eu bod yn gywir.

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol (copi ynghlwm) yn ceisio cymeradwyaeth y Cabinet ar gyfer pennu ffioedd cartrefi gofal ar gyfer y flwyddyn ariannol 2024/25. 

PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn cymeradwyo gosod ffioedd cartrefi gofal gwaelodlin ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25 yn unol â Thabl 1 ym mharagraff 4.5 yr adroddiad sy’n cynrychioli cynnydd o 8.8%.

Cyflwynodd y Cynghorydd Elen Heaton yr adroddiad yn gofyn am gymeradwyaeth y Cabinet ar gyfer gosod ffioedd cartrefi gofal preswyl a nyrsio ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25 yn dilyn ymgynghoriad â darparwyr gofal ac a oedd yn cynnig cynnydd o 8.8%.

Roedd ffioedd cartrefi gofal yn rhan sylweddol o’r gyllideb gofal cymdeithasol flynyddol, gyda tua £13 miliwn yn cael ei ddyrannu i tua 364 o leoliadau mewn 82 o gartrefi gofal.  Roedd darpariaeth gofal yn flaenoriaeth i’r Cyngor ac roedd hyn wedi’i adlewyrchu yn nyraniadau’r gyllideb ar gyfer 2024/25 i ddiogelu gofal cymdeithasol ac addysg gymaint ag sy’n bosibl yn ystod argyfwng ariannu Llywodraeth Leol.  Rhoddwyd diweddariad ar ymgysylltu â darparwyr gofal ynghyd â dewisiadau cynyddu ffioedd ar gyfer 2024/25.  Gan ystyried y goblygiadau ariannol, roedd dewisiadau cost is wedi’u cyflwyno hefyd, ond er bod y cynnydd arfaethedig o 8.8% yn sylweddol uwch na setliad 3.8% y Cyngor a byddai’n cynyddu gwariant o fwy na £1 miliwn, roedd yn cydbwyso fforddiadwyedd i drethdalwyr lleol, cynaliadwyedd gwasanaethau hanfodol eraill, a sicrhau iawndal teg i ddarparwyr gofal gwerthfawr ar ôl ystyried chwyddiant a’r Cyflog Byw Gwirioneddol.

Pwysleisiodd y Cynghorydd Heaton fod y Cyngor yn gwerthfawrogi eu darparwyr gofal a’u bod yn ymrwymedig i feithrin perthynas agored a theg.  Ni ddylai unrhyw ddarparwr deimlo eu bod yn wynebu argyfwng ariannol oherwydd iawndal annheg am wasanaethau a byddai cynnig ymarfer llyfr agored yn parhau i ganiatáu ymgysylltiad tryloyw a thrafodaeth deg am gost wirioneddol gofal a defnyddio arian trethdalwyr yn effeithlon.

Roedd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg a’r Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd yn bresennol ar gyfer yr eitem hon.  Eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol fod y broses gosod ffioedd yn wahanol i’r blynyddoedd blaenorol er mwyn cyflwyno argymhelliad i’w drafod mewn fforwm cyhoeddus gyda thryloywder am y broses a gymaint ag sy’n bosibl o ymgysylltiad â darparwyr gofal a chydweithwyr rhanbarthol.  Roedd polisi drws agored ar gyfer darparwyr gofal ac roedd trafodaethau am ffioedd cartrefi gofal yn cael eu croesawu trwy gydol y flwyddyn.  Roedd y Grŵp Ffioedd Rhanbarthol wedi’i ail-sefydlu ac roedd ymgysylltiad wedi bod â darparwyr gofal eto a byddai gwaith yn parhau gan ystyried adborth gan ddarparwyr.

Bu’r Cabinet yn trafod yr adroddiad a nodi’r ymdrechion a wnaed i ymgysylltu â darparwyr, y themâu sy’n codi o’r ymarfer ymgysylltu dechreuol ac adborth dilynol ar ôl ymgynghoriad ar y cynnig ffioedd.  Roedd y Cabinet yn awyddus i sicrhau bod pob darparwr gofal yn talu’r Cyflog Byw Gwirioneddol i’w staff a gofynnwyd cwestiynau o ran y dull ymgysylltu rheolaidd a chyfathrebu â darparwyr gofal, yr angen i sicrhau bod darparwyr llai yn ymgysylltu'r un fath â’r broses, a gofynnwyd am ragor o fanylion am liniaru’r risgiau a nodwyd yn yr adroddiad hefyd.

Ymatebodd yr Aelod Arweiniol a’r swyddogion i’r cwestiynau a’r sylwadau fel a ganlyn –

·       er ei bod wedi’i gwneud yn glir bod darpariaeth ar gyfer y Cyflog Byw Gwirioneddol wedi’i chynnwys yn y gyfradd ffioedd a gynigiwyd a bod disgwyliad i ddarparwyr gofal dalu’r Cyflog hwn i’w staff, nid oedd system gytundebol na system arall i orfodi’r taliad yn gyfreithiol.  Fodd bynnag, pe na bai staff yn cael y Cyflog Byw Gwirioneddol, roedd yn debygol y byddent yn gadael i weithio i ddarparwyr eraill a oedd yn talu’r gyfradd honno.

·       Roedd Llywodraeth Cymru yn ymrwymedig i dalu’r Cyflog Byw Gwirioneddol ym maes gofal cymdeithasol ac wedi sefydlu’r Fforwm Gwaith Teg gyda’r bwriad o sicrhau bod staff yn cael y tâl, telerau ac amodau, a’r gydnabyddiaeth maen nhw’n eu haeddu trwy fargeinio ar y cyd.  Cadarnhawyd bod Fforwm Gofal Cymru (corff cynrychiadol ar gyfer darparwyr gofal ar  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Gwyneth Ellis, Aelod Arweiniol Cyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol (copi ynghlwm), ynglŷn â'r sefyllfa ariannol ddiweddaraf a’r cynnydd a wnaed o ran y strategaeth y cytunwyd arni ar gyfer y gyllideb.

PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn nodi’r cyllidebau a osodwyd ar gyfer 2023/24 a symud ymlaen yn erbyn y strategaeth a gytunwyd.

Cyflwynodd y Cynghorydd Gwyneth Ellis yr adroddiad misol a oedd yn manylu ar y sefyllfa ariannol ddiweddaraf a’r cynnydd a wnaed o ran y strategaeth y cytunwyd arni ar gyfer y gyllideb.

Rhoddwyd crynodeb o sefyllfa ariannol y Cyngor fel a ganlyn –

·       y gyllideb refeniw net ar gyfer 2023/24 oedd £250.793 miliwn (£233.696 miliwn yn 2022/23)

·       rhagwelwyd y byddai gorwariant o £2.780 miliwn mewn cyllidebau gwasanaeth a chorfforaethol

·       amlygwyd y risgiau ar hyn o bryd a’r rhagdybiaethau yn ymwneud â chyllidebau corfforaethol a meysydd gwasanaeth unigol

·       nodwyd arbedion gwasanaeth ac arbedion effeithlonrwydd ar gyfer cyllideb 2023/24 (£8.172 miliwn)

·       rhoddwyd diweddariad cyffredinol ar y Cyfrif Refeniw Tai, Rheoli’r Trysorlys a’r Cynllun Cyfalaf a phrosiectau mawr.

Arweiniodd y Pennaeth Cyllid ac Archwilio yr Aelodau drwy’r adroddiad.  Roedd gostyngiad bach wedi bod yn y gorwariant a ragwelir ar gyllidebau gwasanaeth a chorfforaethol o £2.780 miliwn gyda symudiad o  £60,000 o’i gymharu â’r mis diwethaf.  Roedd y prif feysydd gorwariant yn parhau i fod mewn Addysg a Gwasanaethau Plant, Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol a Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd, gyda mân newidiadau o’r mis diwethaf.   Roedd y Cyfrif Refeniw Tai wedi nodi gostyngiad bychan yn eu tanwariant o £126,000 i £110,000 oherwydd gostyngiad mewn rhent gyda rhagolygon o falans diwedd blwyddyn o £812,000.  Bu newid bach o ran y defnydd a ragwelir o gronfeydd wrth gefn ysgolion, sef £7.026 miliwn o’i gymharu â £7.054 miliwn y mis diwethaf.  Roedd yr atodiadau arferol wedi’u cynnwys ar y Cynllun Cyfalaf a phrosiectau mawr.

Oherwydd bod cyfrifon y Cyngor yn cau ar ddiwedd y flwyddyn ariannol, ni fyddai’r adroddiad monitro cyllid rheolaidd yn cael ei gyflwyno i’r Cabinet ym mis Ebrill; byddai’r adroddiad cyllid ar gyfer mis Ebrill yn canolbwyntio ar y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig a’r Cynllun Ariannol Tymor Canolig a byddai’n cynnwys strategaeth lefel uchel ar gyfer gosod y gyllideb yn y dyfodol.  Byddai’r adroddiad sefyllfa ariannol derfynol ar gyfer 2023/24 yn cael ei gyflwyno i’r Cabinet ym mis Mai.

Codwyd y materion canlynol yn ystod y drafodaeth a ddilynodd –

·       Ailddatblygu Marchnad y Frenhines, y Rhyl – roedd y cyfleuster wedi’i drosglwyddo i’r Cyngor ym mis Chwefror.  Rhoddwyd sicrwydd nad oedd bwriad i geisio cyllid ychwanegol gan fod cyllideb ddigonol ar gael i gwblhau’r prosiect yn barod ar gyfer ei weithredu.  Oherwydd rhesymau sy’n ymwneud â sensitifrwydd masnachol, ni ellir rhoi rhagor o fanylion am benodi gweithredwr ac agor y cyfleuster ar hyn o bryd, ond byddai’r wybodaeth honno’n cael ei rhannu gydag Aelodau a’r cyhoedd ehangach cyn gynted ag sy’n bosibl.  Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi a’r Amgylchedd y byddai’n barod i drefnu taith o’r cyfleuster a gofynnodd i Aelodau roi gwybod iddo os oeddent am fynychu.  Cytunodd hefyd y byddai’n canfod y costau i’r Cyngor o gymryd cyfrifoldeb dros dro dros y cyfleuster a byddai’n adrodd yn ôl wrth y Cynghorydd Huw Hilditch-Roberts am hyn.

·       Cymunedau Dysgu Cynaliadwy – cadarnhawyd y byddai’r gwariant hyd yma’n cael ei rannu rhwng Llywodraeth Cymru (LlC) a’r Cyngor (CSDd), ac ar gyfer ysgolion â gofynion dysgu ychwanegol, byddai hyn yn rhaniad o LlC 75% / CSDd 25%, ac ar gyfer ysgolion eraill, byddai hyn yn rhaniad o LlC 65% / CSDd 35%.

·       Tanwariant oherwydd rheoli swyddi gwag – roedd yr ymadrodd hwn wedi ymddangos sawl gwaith yn y Naratif Amrywiad Gwasanaeth (Atodiad 2 yr adroddiad) ac roedd yn adlewyrchu rheolyddion recriwtio sydd ar waith i ystyried pob swydd wag cyn iddi gael ei llenwi, gyda’r bwriad o leihau’r gorwariant mewn cyllidebau gwasanaeth.  Roedd y broses yn cael ei dilyn ar gyfer swyddi gwag ar draws y Cyngor, nid dim ond ar gyfer maes gwasanaeth  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Derbyn Rhaglen Waith y Cabinet sydd ynghlwm a nodi’r cynnwys. 

PENDERFYNWYD nodi rhaglen waith y Cabinet.

Cyflwynwyd rhaglen waith y Cabinet i’w hystyried a nododd Aelodau fod ychwanegiad at gyfarfod mis Ebrill sy’n ymwneud â Dyfarnu Cyllid Ffyniant Bro Llywodraeth y DU (Rownd 3) – Etholaeth Dyffryn Clwyd.

PENDERFYNWYD nodi rhaglen waith y Cabinet.

Daeth y cyfarfod i ben am 11.00 am.