Agenda and draft minutes

Cyn i’r cyfarfod ddechrau dywedodd y Cydlynydd Craffu (KE) fod aelodaeth y Pwyllgor wedi newid.

Yn dilyn ffurfio grŵp annibynnol newydd – Cynghrair Annibynnol Sir Ddinbych (CASDd), mae aelodaeth pob pwyllgor wedi’i hadolygu i sicrhau cydbwysedd gwleidyddol.

Mae’r Cadeirydd blaenorol, y Cyng. Huw Williams (CASDd) wedi gadael y Pwyllgor a’r Cyng. Hugh Evans (Grŵp Annibynnol) yn ei le.

Mae’r Cyng. Karen Edwards wedi’i phenodi’n Gadeirydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau gan Arweinydd y Grŵp Annibynnol.

Diolchodd aelodau’r Pwyllgor Craffu Cymunedau i’r Cyng. Hugh Williams am gadeirio’r cyfarfod am sawl blwyddyn.

Derbyniwyd ymddiheuriadau gan y Cyng. Michelle Blakeley-Walker

Yr Aelodau I ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy’n rhagfarnu ag unrhyw fater a nodwyd i’w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Dim.

Penodi Is-Gadeirydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau ar gyfer gweddill blwyddyn 2024/25 y Cyngor.

Cyn gofyn am enwebiadau ar gyfer rôl yr Is-Gadeirydd ar gyfer gweddill 2024/25, eglurodd y Cadeirydd nad yw’r Pwyllgor Craffu Cymunedau yn cwrdd eto tan ar ôl Cyfarfod Blynyddol y Cyngor – ac ar ôl hynny bydd yn rhaid cael enwebiadau ar gyfer Is-Gadeirydd ar gyfer 2025/26.

Gofynnodd y Cadeirydd a yw’r Pwyllgor yn dymuno penodi Is-Gadeirydd rŵan neu yng nghyfarfod nesaf y Pwyllgor Craffu Cymunedau ar 15 Mai, ar ôl Cyfarfod Blynyddol y Cyngor.

Cynigiodd y Cyng. Carol Holliday bod y Pwyllgor yn penodi Is-Gadeirydd yn y cyfarfod nesaf. Eiliwyd y cynnig gan y Cyng. Delyth Jones ac roedd pawb yn gytûn.

PENDERFYNWYD gohirio penodi Is-Gadeirydd ar gyfer y Pwyllgor Craffu Cymunedau tan y cyfarfod nesaf ar 15 Mai 2025.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Dim.

Fodd bynnag, ar gais Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi a’r Amgylchedd, i osgoi dyblygu gwaith mae’r ddwy eitem ar wahân ar Fwrdd Adfywio a Llywodraethu’r Rhyl ac Uwchgynllun Promenâd y Rhyl wedi’u cyfuno mewn un adroddiad – eitem 7 ar y rhaglen.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Archwilio Cymunedau a gynhaliwyd ar 6 Chwefror 2025 (copi ynghlwm).

Cyflwynwyd cofnodion y cyfarfod ar 6 Chwefror 2025.

Materion yn codi:

Adolygiad o Wasanaeth Ailgylchu’r Trolibocs a Swyddogaethau Casglu Gwastraff Cysylltiedig (tudalen 10) – Dywedwyd fod problemau o hyd gyda’r cyfathrebu ynglŷn â datrys materion gyda’r casgliadau Trolibocs.

Atgoffodd Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi a’r Amgylchedd y Pwyllgor fod y cofnodion yn cyfeirio at y cyfathrebu ynglŷn â chasgliadau pen ffordd ond y byddai’n cysylltu â’r Aelod ynglŷn â’r mater penodol hwnnw y tu allan i’r cyfarfod.

Dywedwyd wrth y Cyfarwyddwr Corfforaethol nad yw Aelodau Lleol wedi cael gwybodaeth ynglŷn â nifer y casgliadau pen ffordd yn eu wardiau.

PENDERFYNWYD cymeradwyo cofnodion cyfarfod 6 Chwefror 2025 fel rhai cywir.

Ystyried adroddiad gan y Pennaeth Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol (copi ynghlwm) ar y cynnydd sydd wedi cael ei wneud hyd yma ar y Strategaeth Toiledau Lleol ynghyd ag argymhellion drafft ar gyfer cynigion arbedion.

Cyflwynodd Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant yr adroddiad (dosbarthwyd ymlaen llaw). Dywedodd fod tri rheswm dros gyflwyno’r adroddiad, sef i ystyried:

1. Yr Asesiad o Anghenion am Doiledau Lleol ynghyd â’r ymgynghoriad cyhoeddus a gynhaliwyd ynghylch yr Asesiad o Anghenion Dros Dro.
2. Y Strategaeth Toiledau Lleol ddrafft a’r ymgynghoriad cyhoeddus cysylltiedig.
3. Yr opsiynau ar gyfer pob cyfleuster cyhoeddus yn Sir Ddinbych.

Sicrhaodd yr Aelod Arweiniol y Pwyllgor ei fod yn deall pwysigrwydd cyfleusterau cyhoeddus a dywedodd ei fod wedi bod yn gweithio gyda’r gwasanaeth ar gynllun i gadw’r cyfleusterau ar agor pan fo angen amlwg ar eu cyfer.

Gan gyfeirio at yr adroddiad amlygodd Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi a’r Amgylchedd wybodaeth bwysig:

1. Yr Asesiad o Anghenion Lleol (atodiad 1) sy’n nodi’r angen ymhob tref. Daeth i’r casgliad bod angen cyfleusterau cyhoeddus yng Nghorwen, Dinbych, Llangollen, Prestatyn a’r Rhyl.
2. Y Strategaeth Anghenion ar gyfer Toiledau Lleol ddrafft (atodiad 3) sy’n nodi’r cynllun i gyrraedd y nod cyffredinol ar gyfer darparu cyfleusterau cyhoeddus.
3. Y Sefyllfa a’r Gofynion Presennol o ran Cyfleusterau Cyhoeddus (atodiad 5) sy’n ystyried rhesymeg y Strategaeth Anghenion ar gyfer Toiledau Lleol ddrafft ochr yn ochr â chyfyngiadau cyllidebol yr Awdurdod.

Byddai’r strategaeth yn cymharu’r ddarpariaeth bresennol ar draws y sir gyda’r angen a nodwyd ymhob tref.

Byddai cyfleusterau cyhoeddus mewn trefi gydag angen a nodwyd yn gweld buddsoddiad a gwelliannau. Byddai ffioedd yn cael eu hadolygu i gyfrannu at gefnogi’r buddsoddiadau a’r costau gweithredu. Byddai prosesau gweithredu ac oriau agor yn destun adolygiad yn ogystal. Byddai’r Cyngor hefyd yn parhau i edrych ar opsiynau trosglwyddo i sefydliadau allanol ble bo’n bosibl, gan barhau i edrych ar ac ehangu’r Cynllun Toiledau Cymunedol.

Argymhellir y canlynol:

1. O ystyried bod darparu cyfleusterau cyhoeddus yn wasanaeth yn ôl disgresiwn, bod y Cyngor yn rhoi’r gorau i weithredu cyfleusterau cyhoeddus heb angen a nodwyd – Dyserth, Rhuddlan a Llanelwy.
2. Dylid datgomisiynu cyfleusterau pod sydd wedi cyrraedd diwedd eu hoes neu ddim yn gweithio.
3. Dylid buddsoddi mewn cyfleusterau cyhoeddus trefol gydag angen a nodwyd, er mwyn derbyn taliadau heb arian parod a’u hagor heb staff.

Mae cais wedi’i gyflwyno i gronfa Pethau Pwysig Llywodraeth Cymru i gael cyllid i gyfrannu at y buddsoddiad hwnnw – disgwylir penderfyniad ddechrau mis Ebrill 2025. Mae’r Cyngor yn edrych ar gyllid ychwanegol ac yn cynnal sgyrsiau gyda chynghorau Tref, Cymuned a Dinas ynglŷn â’u gallu i gyfrannu at y buddsoddiad sydd ei angen a/neu i leihau cost taliadau cyfleusterau cyhoeddus yn eu hardaloedd.

Wrth ymateb i gwestiynau’r Aelodau, dywedodd y Swyddogion:

• Mae prif gyfleusterau cyhoeddus pob tref gydag angen lleol a nodwyd yn destun cais am grant y Pethau Pwysig. Pan fo mwy nag un cyfleuster cyhoeddus mewn tref, byddai angen canfod cyllid ychwanegol. Bydd y camau nesaf yn dibynnu ar ganlyniad y cais am gyllid.
• Ac eithrio Cyngor Tref Corwen, ychydig iawn o ddiddordeb sydd wedi bod mewn trosglwyddo cyfleusterau cyhoeddus i Gyngor Cymuned, Tref neu Ddinas.
• O ran cynllunio ar gyfer twf posibl mewn twristiaeth mewn ardaloedd fel yr Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol ac ardaloedd gwledig eraill, mae’r Asesiad o Anghenion wedi dilyn methodoleg gydnabyddedig a ddaeth i’r casgliad ei fod yn argymhelliad rhesymol, o ystyried fod cyfleusterau cyhoeddus yn swyddogaeth anstatudol gyda goblygiadau cyllidebol, i roi’r gorau i ddarparu’r cyfleusterau os nad oedd angen wedi’i nodi.
• Yn hytrach na chau cyfleusterau cyhoeddus dewis arall yw gofyn i Gynghorau Tref, Cymuned a Dinas gyfrannu mwy i gefnogi baich ariannol cadw cyfleusterau cyhoeddus ar agor. Mae trafodaethau yn parhau gyda Chynghorau Tref, Cymuned a Dinas. Mae’n bwysig nodi y byddwn yn gofyn i Gynghorau Tref, Cymuned a Dinas ddarparu cefnogaeth ariannol ar gyfer y cyfleusterau yn eu  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried adroddiad (copi ynghlwm) sy’n rhoi diweddariad lefel uchel i’r Pwyllgor ar Raglen Adfywio ac Uwchgynllun Glan y Môr y Rhyl, yn cynnwys y camau nesaf yn dilyn cwblhau Cynllun Amddiffyn Arfordir Canol y Rhyl.

Cyflwynodd Arweinydd y Cyngor / Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd, y Cyng. Jason McLellan yr adroddiad (dosbarthwyd ymlaen llaw). Dywedodd fod arian y Gronfa Ffyniant Bro yn dod i law, ynghyd â chyllid o gronfa Cynllun ar gyfer Cymdogaethau (Cynlluniau Hirdymor ar gyfer Trefi gynt).

Mae llawer o waith yn cael ei wneud o ran:

• Marchnad y Frenhines
• Datganiadau o ddiddordeb ar gyfer sinema’r Vue
• Uwchgynllun Glan y Môr

Rhoddodd Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi a’r Amgylchedd y wybodaeth ddiweddaraf ar Raglen Adfywio’r Rhyl sydd yn bennaf yn canolbwyntio ar brosiectau cyfalaf i ddatrys problemau ffisegol ac amgylcheddol – i geisio annog twf economaidd a swyddi newydd. Mae’r rhaglen hefyd yn ymwneud â materion eraill sy’n gysylltiedig â digartrefedd, anweithgarwch hirdymor, trosedd ac ymddygiad gwrthgymdeithasol.

Mae’r Cyngor wedi llwyddo i gael grantiau i gyflawni cynlluniau cyfalaf mawr – gyda thros £200 miliwn o fuddsoddiadau cyfalaf wedi’u cyflawni yn ystod y ddegawd ddiwethaf.

Mae £12 miliwn arall wedi’i fuddsoddi mewn pedwar prosiect ychwanegol i wella canol y dref a’r promenâd yn ystod y tair blynedd nesaf. Mae’r grant £20 miliwn o Gronfa Cynllun ar gyfer Cymdogaethau yn caniatáu darparu strategaeth adfywio hirdymor gymunedol yn ystod y 10 mlynedd nesaf.

Piler y rhaglen oedd Gweledigaeth Canol Tref y Rhyl. Datblygwyd y cynllun chwe blynedd yn ôl, mae rhai prosiectau wedi’u cyflawni ac eraill heb. Mae cymdeithas wedi newid dros y blynyddoedd hynny – yn bennaf oherwydd y pandemig, ac roedd yn rhaid adolygu’r weledigaeth i wneud yn siŵr ei bod yn cyd-fynd â’r cynllun 10 mlynedd nesaf.

Yn debyg iawn, lluniwyd Uwchgynllun Glan y Môr y Rhyl sawl blwyddyn yn ôl. Roedd yn gysyniad uchelgeisiol gyda’r holl elfennau yn amodol ar sicrhau cyllid i’w darparu, ynghyd â rhywfaint o fuddsoddiad preifat. Y cynnig oedd datblygu pedwar parth penodol ar hyd glan y môr (atodiad a).

Mae model 3D drafft o’r glan y môr a chanol y dref wedi’i gynnwys yn yr adroddiad (atodiad b). Cafodd y cynllun ei gomisiynu at ddibenion marchnata, fel ffordd i ddangos sut mae glan y môr y Rhyl wedi’i ddatblygu dros y ddegawd ddiwethaf – a gellir hefyd ei ddefnyddio i fodelu datblygiadau newydd ac annog buddsoddiadau preifat yn y Rhyl. Y dyhead oedd gweld y Rhyl yn cyrraedd pwynt ble na fyddai angen ymyrraeth sector cyhoeddus, a bod y farchnad breifat yn cymryd drosodd.

Wrth ymateb i gwestiynau'r Pwyllgor, cynghorodd yr Arweinydd a’r Cyfarwyddwr Corfforaethol:

• Mae’r Adran Gymunedau (Ffyniant Bro, Tai a Chymunedau gynt) wedi ymrwymo i wneud newidiadau gwerth am arian parhaol i gymunedau (bydd cylch gorchwyl cynlluniau hirdymor yr Adran yn cael eu rhannu gyda’r Pwyllgor).
• Bydd rhaglen o ymgysylltu cyhoeddus yn dechrau’n fuan i weld sut fydd y weledigaeth yn cyd-fynd ag anghenion y gymuned.
• Byddai llwyddiant adfywiad y Rhyl yn rhoi budd i’r sir / rhanbarth cyfan.
• Yr her fwyaf i’r Rhyl yw ei henw da oherwydd y sylw negyddol mae’r dref wedi’i gael yn y cyfryngau yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Mae ymgyrch gyfryngau yn cael ei lansio i hyrwyddo’r agweddau cadarnhaol.
• Mae Bwrdd Cymdogaeth y Rhyl, a sefydlwyd yn ddiweddar, yn cynnwys cynrychiolwyr annibynnol o’r gymuned yn hytrach na chynghorwyr.
• Bydd gwasanaethau cymuned ac ieuenctid yn rhan o’r ymgynghoriad ynghylch y weledigaeth.
• Mae gan y cyfryngau cymdeithasol rôl i’w chwarae ym mhroses ymgysylltu gyhoeddus Gweledigaeth y Rhyl. Tra bod modd defnyddio tudalennau Facebook i gael barn trigolion, nid Facebook yw’r llwyfan cymdeithasol a ffafrir gan bobl ifanc.
• Roeddynt yn hyderus y bydd Marchnad y Frenhines ar agor erbyn yr haf (2025).

Roedd yr Aelodau yn credu bod angen ymgysylltu â’r cyhoedd ar draws y sir i hyrwyddo adfywiad y  ...  view the full Cofnodion text for item 7.

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Craffu (copi ynghlwm) yn gofyn am adolygiad o raglan gwaith i’r dyfodol y pwllgor a rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r aelodau am faterion perthnasol.

Cyflwynodd y Cydlynydd Craffu (KE) y rhaglen waith (atodiad 1.a).

Mae cyfarfod nesaf y Pwyllgor Craffu Cymunedau wedi’i drefnu ar gyfer 15 Mai 2025. Mae tair eitem ar y rhaglen:

1. Y wybodaeth ddiweddaraf am y Strategaeth Arwyddion Twristiaeth;
2. Gwasanaeth Ailgylchu Gwastraff – cymharu’r incwm a gynhyrchwyd gan y gwasanaeth ailgylchu yn erbyn yr hyn a ragfynegwyd, a’r wybodaeth ddiweddaraf am y casgliadau pen ffordd arfaethedig; a
3. Darpariaeth Gwresogi mewn Argyfwng

Bydd y wybodaeth ddiweddaraf am Adfywio’r Rhyl a’r Uwchgynllun Glan y Môr yn cael ei hychwanegu dan ‘eitemau i’r dyfodol’ ar y rhaglen waith nes bydd yr ymgynghoriad cyhoeddus wedi dod i ben a Chynllun Gweledigaeth Canol Tref y Rhyl wedi’i lunio.

Mae cyfarfod nesaf y Grŵp Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion Craffu ar 28 Ebrill. Mae ffurflenni testunau craffu ar gael yn atodiad 2 i aelodau gyflwyno unrhyw eitem i’w hystyried.

PENDERFYNWYD- yn amodol ar y newidiadau uchod, nodi’r Rhaglen Waith

Cael y wybodaeth ddiweddaraf gan gynrychiolwyr y Pwyllgor ar Fyrddau a Grwpiau amrywiol y Cyngor.

Dim.

</AI10>

Daeth y cyfarfod i ben am 10:45am

<TRAILER_SECTION>

</TRAILER_SECTION>

<LAYOUT_SECTION>

1.FIELD_TITLE

FIELD_SUMMARY

</LAYOUT_SECTION>

<TITLE_ONLY_LAYOUT_SECTION>

2.FIELD_TITLE