Agenda and draft minutes

Apologies were received from Councillor Merfyn Parry.

Dylai’r Aelodau ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy'n rhagfarnu mewn unrhyw fater a nodwyd i'w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Datganodd y Cynghorydd Brian Blakeley gysylltiad personol yn eitem rhif 5 ar y rhaglen gan fod ei wraig yn gweithio i'r GIG.

hybudd o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Nid oedd unrhyw faterion brys.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Cymunedau a gynhaliwyd ar 17 Mai 2018 (copi ynghlwm).

10.05am – 10.10am

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Cymunedau a gynhaliwyd ar 17 Mai.

Nid oedd unrhyw fater yn codi.

PENDERFYNWYD y dylid derbyn a chymeradwyo cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 17 Mai 2018 fel cofnod cywir.

Derbyn cyflwyniad ar y cyd gan gynrychiolwyr Ymddiriedolaeth Gwasanaeth Ambiwlans Cymru a Gwasanaeth Meddyg Teulu Tu allan i Oriau Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr ar eu perfformiad a’r gwaith sy’n cael ei wneud ar y cyd er mwyn gwella llwybr gofal ar gyfer cleifion.

10.10am – 11.10am

Croesawodd y Cadeirydd gynrychiolwyr o Ymddiriedolaeth Gwasanaeth Ambiwlans Cymru (WAST) a Gwasanaeth Meddyg Teulu Tu Allan i Oriau Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr i'r cyfarfod, i roi cyflwyniad ar sut mae'r ddau wasanaeth yn cydweithio i wella canlyniadau i gleifion drwy ddarparu ymateb sy'n addas yn glinigol, yn hytrach na chanolbwyntio ar dargedau amser diystyr. 

Drwy gyfrwng cyflwyniad PowerPoint, eglurodd cynrychiolwyr WAST y rhaglen trawsnewid sydd wedi digwydd yn y gwasanaeth ambiwlans yng Nghymru dros y blynyddoedd diweddar.  Fe wnaethant dynnu sylw at nifer o ddatblygiadau cadarnhaol a oedd wedi digwydd fel rhan o’r rhaglen trawsnewid hon, ac fe wnaethant rannu eu profiad o weithredu’r Model Ymateb Clinigol (a benderfynodd ar yr ymateb mwyaf addas i ddefnyddio galwad argyfwng). Fe wnaethant sôn am y gwersi a ddysgwyd fel rhan o’r broses weithredu a’u dyheadau am y dyfodol i wella'r llwybr gofal i gleifion.  

Rhoddwyd trosolwg hefyd i Aelodau am sefyllfa’r Model Ymateb Clinigol yng nghyd-destun y newid sefydliadol a system ehangach o fewn y gwasanaeth iechyd yng Nghymru.

Comisiynwyd WAST gan bob bwrdd iechyd yng Nghymru i roi gwasanaeth ambiwlans i gludo cleifion i’w sefydliadau ac i ddarparu gwasanaethau ymyrraeth iechyd addas ar y ffordd i’r sefydliadau hynny.  Ar draws Cymru, roedd y Gwasanaeth yn delio gydag oddeutu 1,300 o alwadau brys bob dydd.  Roedd y Gwasanaeth – a ariannwyd gan y Llywodraeth – am ddim yn y pwynt o angen. 

Yn debyg i wasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol eraill, ac yn rhannol oherwydd newidiadau demograffig, roedd o dan bwysau cynyddol, wrth i’r galw am ei wasanaethau barhau i gynyddu.  Roedd y cynnydd hwnnw mewn galw wedi tynnu sylw’r Gwasanaeth Ambiwlans at yr angen i newid yr amgylchedd gweithredu roeddent yn gweithio o’i fewn. Tynnwyd y ffocws oddi wrth fodloni targedau amser diystyr, i wella’r profiad i’r claf pan roeddent yn cyrraedd, i’w trin gyda’r bwriad o wella’r canlyniadau iddynt yn y tymor hir. 

Roedd y Model Ymateb Clinigol newydd wrth wraidd y rhaglen trawsnewid.  WAST oedd y Gwasanaeth Ambiwlans cyntaf i fabwysiadu’r model hwn, fodd bynnag, roedd gwasanaethau yn Lloegr a’r Alban bellach yn dilyn arweiniad WAST.    Yn ystod y cyflwyniad, fe wnaeth cynrychiolwyr WAST:

·         ddisgrifio’r broses ‘dylunio ambiwlans i ofal heb ei drefnu’ a’r weithdrefn flaenoriaethau Coch, Oren, Gwyrdd (COG) y cytunwyd arni - a oedd wedi'i dylunio i fod â ffocws clinigol, ac yn ddoeth a diogel i bob claf;

·         rhoi gwybod mai'r unig darged roeddent yn cael eu mesur yn ei erbyn ar sail genedlaethol gan y Llywodraeth oedd y targed 8 munud a osodwyd ar gyfer ymateb i alwad gyda statws 'Coch' - yr argyfwng â'r lefel uchaf, er eu bod fel Gwasanaeth â thargedau amrywiol wedi'u gosod ar gyfer tasgau penodol neu feysydd gwaith;

·         rhoi gwybod bod lleihau’r galw am y Gwasanaeth yn anodd iawn.  Roedd data’n dangos cynnydd mewn galw o’r naill flwyddyn i’r llall, gyda rhagamcaniadau'r dyfodol hefyd yn amcangyfrif cynnydd o'r naill flwyddyn i'r llall mewn galw ar y Gwasanaeth ar gyfer y dyfodol rhagweladwy.  O ganlyniad, roedd angen cynllun i geisio rheoli’r galw’n well;

·         egluro bod y Model Ymateb Clinigol a dreialwyd ac a fabwysiadwyd yng Nghymru’n cynnwys gweithio gyda phartneriaid - h.y. Byrddau Iechyd, Meddygon Teulu, Gwasanaethau Cymdeithasol, Heddlu, Gwasanaeth Tân ac Achub ac ati - i gefnogi pobl yn effeithiol ac yn addas a oedd yn galw’r Gwasanaeth Ambiwlans yn rheolaidd (Galwyr Rheolaidd). 

Er enghraifft, roedd clinigwyr nawr wedi’u lleoli yng Nghanolfannau Rheoli'r Heddlu a'r Gwasanaethau Tân ac Achub, gyda'r bwriad o flaenoriaethu ymateb y Gwasanaeth Ambiwlans i'r galwadau hynny'n addas.  Roedd y dull ‘Gwrando a Thrin', lle'r oedd parafeddygon a chlinigwyr nyrs yn cynnal asesiadau ffôn ac  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad ar y cyd rhwng Rheolwr Uned Gwaith a Strydwedd a Rheolwr Strydwedd (Gogledd) (copi ynghlwm) sy’n hysbysu aelodau o gymhwysedd gweddilliol o fewn mynwentydd y cyngor, ac yn amlinellu ardaloedd sydd mewn perygl o ran capasati claddu yn y dyfodol.   Mae’r adroddiad hefyd yn gofyn am farn yr aelodau am gynyddu cost mynwentydd, ac yn amlinellu trefn cynnal a chadw presennol (a pholisïau rheoli) ar gyfer holl fynwentydd a reolir gan y cyngor.

11:20 am - 12:00pm

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Dai, Rheoleiddio a’r Amgylchedd yr adroddiad ar y cyd (a gylchredwyd yn flaenorol) gan yr Uned Waith a’r Rheolwr Strydwedd a’r Rheolwr Strydwedd (Gogledd), a ddiweddarodd aelodau ar faterion rheoli'n ymwneud â mynwentydd ym mherchnogaeth y Cyngor Sir, yn cynnwys capasiti gweddilliol mynwentydd ar draws y sir, a'r ardaloedd risg posibl o ran capasiti claddedigaethau yn y dyfodol.  Eglurodd ymhellach fod yr adroddiad a’r atodiadau cysylltiedig yn ceisio safbwyntiau’r Pwyllgor ar y cynnydd arfaethedig mewn ffioedd claddu a mynwentydd ym mherchnogaeth y sir, a ddylai grŵp tasg a gorffen gael ei sefydlu i ystyried capasiti’r dyfodol mewn mynwentydd, ac fe amlinellodd hefyd y weithdrefn cynnal a chadw cyfredol a pholisïau rheoli ar gyfer y mynwentydd.  Rhoddodd yr Aelod Arweiniol wybod bod Sir Ddinbych ar hyn o bryd yn codi’r ffioedd claddedigaethau isaf yng Ngogledd Cymru, a dyma’r rheswm dros gynnig y cynnydd o 5% mewn ffioedd.  Hyd yn oed pe bai’r cynnydd o 5% yn cael ei gymeradwyo, byddai Sir Ddinbych yn dal yn un o’r awdurdodau a fyddai’n codi’r ffioedd claddedigaethau isaf yn y rhanbarth.

Tynnodd Bennaeth y Gwasanaethau Priffyrdd ac Amgylcheddol sylw’r aelodau at Atodiad 5 yr adroddiad, a oedd yn cynnwys canlyniadau’r astudiaeth ddichonoldeb a gynhaliwyd yn 2004 gan y Grŵp Tasg a Gorffen Craffu ar gynnig i ddatblygu mynwent newydd i’r Rhyl.  Roedd yr astudiaeth ddichonoldeb wedi’i gwneud ar yr adeg honno oherwydd y nifer gyfyngedig o leiniau newydd ar gael ym mynwent y dref.  Fodd bynnag, oherwydd y costau sy’n gysylltiedig â datblygu mynwent newydd, yr argymhelliad oedd peidio â bwrw ymlaen â’r cynnig.  Ers hynny, roedd mynwent y dref wedi cau i gladdedigaethau newydd.  Roedd gweddill y mynwentydd ym mherchnogaeth y Cyngor ar draws y sir â chapasiti ar hyn o bryd i gynnwys claddedigaethau newydd.  Roedd capasiti claddedigaethau’n amrywio rhwng mwy na 1,000 llain yng Nghoed Bell, Prestatyn i 55 yn Llanrhydd, Rhuthun

Wrth ymateb i gwestiynau aelodau, dywedodd yr Aelod Arweiniol, y Pennaeth Gwasanaeth a’r swyddogion:

·         fod y ffioedd claddedigaethau a amlinellir yn Atodiad 2 yr adroddiad yn ffioedd a godir ar breswylwyr Sir Ddinbych.  Caniatawyd claddu preswylwyr nad oeddent o Sir Ddinbych ym mynwentydd y sir, fodd bynnag, roedd ffioedd yn cael eu dyblu ar gyfer y preswylwyr hynny.  Fodd bynnag, roedd unigolion a theuluoedd yn fodlon talu’r gost ychwanegol;

·         cadarnhau nad oedd gan y Cyngor ddigon o gapasiti i gynnal gwaith cynnal a chadw tiroedd ym mynwentydd lawnt y sir, a dyma’r rheswm y cafodd ei gontractio'n allanol i gontractwr allanol.  Ar hyn o bryd roedd contract tymor byr gyda chontractwr allanol ar gyfer cynnal a chadw tiroedd y mynwentydd yn ei le am y flwyddyn gyfredol.  Roedd Swyddogion ar hyn o bryd yn archwilio’r posibilrwydd o ymgorffori’r contract cynnal a chadw tiroedd mynwentydd gyda’r contract torri ymylon gwair priffyrdd o Fawrth 2019;

·         cydnabod dyheadau rhai aelodau i gael y gwaith cynnal a chadw tiroedd wedi'i wneud yn fewnol.  Fodd bynnag, nid oedd y Cyngor ar hyn o bryd â’r gallu i wneud y gwaith hwn, ac yn yr hinsawdd ariannol gwasanaethau cyhoeddus cyfredol, roedd yn annhebygol o fod mewn sefyllfa i wneud y gwaith hwn yn fewnol ar gyfer y dyfodol rhagweladwy, oni bai bod arian refeniw'n cael ei ddargyfeirio i'r Gwasanaeth o wasanaethau 'rheng flaen';

·         cadarnhau bod y manylion contract cynnal a chadw tiroedd cyfredol yn nodi’r safon o dorri sy’n ofynnol, yr angen i glirio’r toriadau dros ben, atebolrwydd am ddifrod i gerrig beddi ac ati. Roedd pob agwedd a gynhwysir yn y manylion contract yn cael eu monitro’n rheolaidd fel rhan o broses monitro contractau’r Cyngor;

·         rhoi gwybod bod  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Craffu  (copi ynghlwm) yn gofyn am adolygiad o raglen gwaith i’r dyfodol y pwyllgor a rhoi’r diweddaraf i’r aelodau ar faterion perthnasol.

12pm – 12.15pm

Roedd copi o adroddiad gan y Cydlynydd Archwilio, a oedd yn gofyn i'r Pwyllgor adolygu a chytuno ar ei Raglen Gwaith i'r Dyfodol ac yn rhoi diweddariad ar faterion perthnasol, wedi ei ddosbarthu gyda'r papurau ar gyfer y cyfarfod.

Roedd copi o Ffurflen Cynigion Aelodau wedi ei chynnwys yn Atodiad 2. Roedd Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol y Cabinet wedi’i chynnwys yn Atodiad 3 ac roedd tabl yn rhoi crynodeb o benderfyniadau diweddar y Pwyllgor a’r cynnydd a wnaed o ran eu gweithrediad wedi ei gynnwys yn Atodiad 4.

Atgoffwyd Aelodau bod gwyliau Awst ar y gweill, ond byddai unrhyw ffurflenni cynnig craffu a ddaw i law hyd at ganol Awst yn cael eu hystyried yng Ngrŵp Cadeiryddion ac Is-Gadeiryddion Craffu 6 Medi.

Roedd y Pwyllgor Craffu Cymunedau ym Medi â dwy eitem bwysig – y Model Gwastraff ac Ailgylchu arfaethedig newydd a gweithredu’r cynnig gofal plant am ddim gan Lywodraeth Cymru yn Sir Ddinbych. O ystyried y diddordeb cyhoeddus posibl yn y ddwy eitem, byddai’r cyfarfod yn cael ei weddarlledu.

Cytunwyd y byddai’r adroddiad ar Reoli Twristiaeth, Digwyddiadau a Chyrchfannau’n cael ei ohirio i gyfarfod Hydref y Pwyllgor.

PENDERFYNWYD - yn amodol ar yr uchod, i gymeradwyo’r penodiadau a Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol y Cyngor.

Derbyn diweddariadau gan gynrychiolwyr y Pwyllgor ar wahanol Fyrddau a Grwpiau’r Cyngor.

12.15pm – 12.30pm

Dim.