Agenda and draft minutes

Eglurodd Pennaeth y Gwasanaethau Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a Democrataidd (Swyddog Monitro’r Cyngor hefyd) y ddeddfwriaeth a oedd yn pennu'r trefniadau cadeirio ar gyfer pwyllgorau archwilio awdurdodau lleol.  Oherwydd bod y Grŵp Llafur eisoes wedi cyhoeddi na fyddent yn cymryd swyddi ar y Cabinet a’u bod am fod mewn ‘Gwrthblaid’, roedd hawl awtomatig gan y Grŵp i gadeirio un o’r pwyllgorau archwilio, roeddent wedi dewis cadeirio’r Pwyllgor Archwilio Partneriaethau.  Roedd cadarnhad yn dal i gael ei aros ar a fyddai’r Grŵp Plaid Cymru yn cymryd eu seddi ar y Cabinet, oherwydd hyn roedd yr wrthblaid yn dal yn aneglur ar ba grwpiau Cabinet fyddai â hawl i benodi cadeiryddion pwyllgorau archwilio.  Felly, dywedodd efallai byddai’r Pwyllgor am benodi cadeirydd ar gyfer y cyfarfod yn absenoldeb penodiad swyddogol.  Gwnaeth aelodau’r pwyllgor enwebu ac eilio’r Cynghorydd Mark Young i gadeirio'r cyfarfod.  Gwnaeth y Pwyllgor:

Benderfynu: penodi’r Cynghorydd Mark Young i gadeirio’r cyfarfod.

Dylai’r Aelodau ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy'n rhagfarnu ag unrhyw fater a nodwyd yn un i'w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Datganodd y Cynghorydd Huw Hilditch- Roberts a’r Cynghorydd Huw Jones gysylltiad personol ag eitem 6 ar y rhaglen- Polisi Cludiant i Ddysgwyr Sir Ddinbych oherwydd eu bod yn llywodraethwyr ysgol.

Penodi Is-Gadeirydd y Pwyllgor ar gyfer blwyddyn y cyngor 2017/18 (gweler ynghlwm gopi o ddisgrifiad swydd ar gyfer Aelod Archwilio a Chadeirydd / Is-Gadeirydd)

11.15am – 11.20am

Gohiriwyd penodi Is-gadeirydd tan cyfarfod y Pwyllgor Archwilio Cymunedau ar 20 Gorffennaf 2017. 

Rhybudd o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Nid oedd unrhyw faterion brys.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Archwilio Cymunedau a gynhaliwyd ar 23 Mawrth 2017 (copi ynghlwm).

11.20am – 11.25am

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor a gynhaliwyd ar 23 Mawrth 2017. Nid oedd unrhyw fater yn codi ohonynt.

PENDERFYNWYD: Y dylid derbyn a chymeradwyo cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 23 Mawrth 2017 fel cofnod cywir.  

Ystyried adroddiad gan y Pennaeth Addysg (copi ynghlwm) sy’n gofyn i’r Pwyllgor ystyried yr ymatebion a dderbyniwyd i’r ymgynghoriad cyhoeddus diweddar ar ddrafft y Polisi Cludiant i Ddysgwyr, ac argymell bod y Cabinet yn mabwysiadu’r polisi. 

11.25am – 12pm

Cyflwynodd Aelod Arweiniol Plant a Phobl Ifanc yr adroddiad (a ddosbarthwyd eisoes) a oedd yn rhoi’r ymatebion a gafwyd i’r ymgynghoriad cyhoeddus diweddar ar y polisi newydd arfaethedig i’r aelodau.  Yn ei gyflwyniad, dywedodd yr Aelod Arweiniol wrth yr aelodau am gefndir yr adolygiad o’r polisi presennol a datblygiad y polisi newydd, ei daith drwy bwyllgorau archwilio yn ystod tymor y Cyngor blaenorol, a’r penderfyniad i newid ei enw o’r ‘Polisi Cludiant o'r Cartref i'r Ysgol’ i’r ‘Polisi Cludiant i Ddysgwyr’ er mwyn adlewyrchu’r faith ei fod yn cynnwys holl gludiant ysgol o 4 oed i ôl-16 oed.

Yn ystod y broses adolygu daeth i’r amlwg fod gan weithredu’r polisi oblygiadau ehangach o lawer na dim ond cludo disgyblion i’w hysgol addas agosaf.  Ar gyfer dalgylchoedd ysgol penodol, roedd goblygiadau cymunedol, oherwydd gallai fod angen i blant a oedd wedi mynychu’r un ysgolion cynradd drwy eu haddysg cyfnod cynradd fynychu ysgolion uwchradd gwahanol pan fyddai rheolau’r ‘polisi cludiant o’r cartref i’r ysgol’ yn cael eu defnyddio.  Gallai hyn effeithio ar les disgyblion unigol ar y cam pontio hanfodol o’u haddysg.  Un ysgol a oedd wedi cael profiadau negyddol o ganlyniad i weithrediad llym y rheolau hyn oedd Ysgol Pant Pastynog, Prion, lle roedd ei disgyblion wedi trosglwyddo’n gyffredinol i Ysgol Glan Clwyd, Llanelwy, nes i’r polisi gael ei weithredu’n llym.  Oherwydd y pellter o gartrefi disgyblion unigol i’r ysgol addas agosaf, penderfynwyd bod rhai disgyblion yn gymwys i gael cludiant am ddim i Ysgol Brynhyfryd, Rhuthun yn unig.  O ganlyniad, roedd hyn wedi achosi pryder i rieni y byddai disgwyl i’w plant fynychu ysgolion uwchradd gwahanol i’w ffrindiau, neu eu brodyr a chwiorydd mewn rhai achosion hyd yn oed. Roedd yr anghysonder hwn yn amlygu’r angen i gydnabod pwysigrwydd perthynas ag ysgolion bwydo yn y polisi newydd.  Mater arall a ddaeth i’r amlwg yn ystod datblygiad y polisi newydd a’r ymgynghoriad arno, oedd diffyg hyblygrwydd yn y trefniadau ‘clwstwr ysgolion’ presennol i ganiatáu ysgolion i newid clystyrau os penderfynwyd nad oedd yr ysgol uwchradd roeddent yn bwydo i mewn iddi yn bodloni disgwyliadau'r disgyblion/rhieni bellach.  Codwyd y mater gan rieni, llywodraethwyr ac ati yn Ysgol Bro Cinmeirch.  Cynigiodd Swyddogion ddatblygu gweithdrefn i ysgolion a oedd am ddiwygio trefniadau clwstwr presennol ac adrodd yn ôl i’r pwyllgor archwilio maes o law.

Agwedd arall a oedd wedi’i chryfhau dan y polisi newydd arfaethedig oedd y broses o apelio yn erbyn gwrthod darparu cludiant am ddim i'r ysgol.  Byddai hon yn broses dau gam bellach.  Byddai’r cam cyntaf yn cynnwys swyddogion yn asesu’r apêl, yna byddai Panel Apeliadau yn cyfarfod a byddai croeso i rheini/gofalwyr fynychu i gyflwyno eu hachos.

Gan ymateb i gwestiynau aelodau, eglurodd yr Aelodau Arweiniol a oedd yn bresennol a’r swyddogion y meini prawf 2 a 3 milltir i fod yn gymwys i gael cludiant am ddim i'r ysgol i ysgolion cynradd ac uwchradd.  Gwnaethant hefyd egluro’r term ‘llwybr peryglus i’r ysgol’ a'r broses a ddilynir i benderfynu ar ddiogelwch llwybrau i'r ysgol.  Byddai llwybrau i’r ysgol bob amser yn cael eu hailasesu os oedd datblygiad newydd yn cael ei adeiladu ar hyd llwybr neu os oedd newidiadau i lif traffig yn digwydd.  

Hefyd, dywedasant: 

·         roedd y polisi newydd arfaethedig yn ystyried dewis rhieni o ran y categori addysg roeddent am ei gael i’w plentyn e.e. cludiant i’r ysgol ‘addas’ agosaf, ar sail dewis iaith a/neu ffydd, gan gynnwys cludiant i ysgolion trawsffiniol os oedd yr ysgol addas agosaf mewn sir arall.  Mae gan rieni hawl i fynegi dewis rhieni; fodd bynnag, mae’r polisi yn egluro pryd fyddai cludiant am ddim ar gael yn unol â gofynion Mesur Teithio  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Archwilio (copi ynghlwm) yn gofyn am adolygiad o raglen gwaith i’r dyfodol y pwyllgor a rhoi’r diweddaraf i’r aelodau ar faterion perthnasol.

12pm - 12.30pm

Roedd copi o adroddiad gan y Cydlynydd Archwilio (CA), a oedd yn gofyn i'r Pwyllgor adolygu a chytuno ar ei raglen gwaith i'r dyfodol ac a oedd yn rhoi diweddariad ar faterion perthnasol, wedi ei ddosbarthu gyda'r papurau ar gyfer y cyfarfod.

Roedd copi o ‘ffurflen gynnig Aelodau’ wedi ei chynnwys yn Atodiad 2. Gofynnodd y Cydlynydd Archwilio bod unrhyw gynigion yn cael eu cyflwyno iddi hi.   Roedd Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol y Cabinet wedi’i gynnwys fel Atodiad 3, roedd gwybodaeth a thabl yn dangos Grwpiau Herio Gwasanaeth wedi eu cynnwys fel Atodiad 4. Dywedodd y CA wrth aelodau, ar gyfer pob un o’r 9 grŵp Herio Gwasanaeth, gofynnir i gynrychiolydd o’r Pwyllgor Archwilio Cymunedau i fod ar y grwpiau. Yn ychwanegol, roedd angen cynrychiolydd i fod ar y Grŵp Buddsoddi Strategol.  Yn dilyn trafodaethau, penododd y Pwyllgor y canlynol:

Ystyriodd y Pwyllgor ei Raglen Gwaith i'r Dyfodol drafft ar gyfer cyfarfodydd y dyfodol, Atodiad 1 ac ni wnaed diwygiadau.

Penderfynwyd cymeradwyo'r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol fel a nodir yn Atodiad 1 yr adroddiad a dirprwyo a chadarnhau’r cynrychiolwyr i wasanaethu ar y 9 Grŵp Gwasanaeth.

Daeth y cyfarfod i ben am 12:45 p.m.