Agenda and draft minutes

Cafwyd ymddiheuriadau am absenoldeb oddi wrth y Cynghorydd David Williams a’r Aelod Cyfetholedig Mike Hall.

Dylai’r Aelodau ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy'n rhagfarnu ag unrhyw fater a nodwyd fel un i'w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Datganwyd cysylltiad personol gan y Cynghorwyr:

·         Ellie Chard - Llywodraethwr  Ysgol Tir Morfa ac Ysgol Mair

·         Martyn Holland – Llywodraethwr Ysgol Bro Famau

·         Huw Jones - Llywodraethwr Ysgol Caer Drewyn ac Ysgol Carrog

·         Arwel Roberts – Llywodraethwr Ysgol Y Castell ac Ysgol Dewi Sant

·         Peter Scott - Llywodraethwr Ysgol Brynhyfryd ac Ysgol  Gynradd Wirfoddol Llanelwy a Brynhyfryd

·         Graham Timms – Llywodraethwr Ysgol Dinas Bran

Rhybudd o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Dim.

Ar y pwynt hwn fe groesawodd y Cyngor y Prif Weithredwr newydd i’w chyfarfod cyntaf o’r Pwyllgor.  Dymunodd yn dda iddi yn ei rôl newydd gyda’r Cyngor.  Ymatebodd y Prif Weithredwr ei bod yn edrych ymlaen at ei rôl newydd gan ddiolch i’r cynghorwyr a’r staff am y croeso cynnes i’r Cyngor.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Archwilio Perfformiad a gynhaliwyd ar 15 Mawrth 2018 (copi ynghlwm).

Cyflwynwyd cofnodion y Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 15 Mawrth 2018.

PENDERFYNWYD bod cofnodion y Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 15 Mawrth 2018 yn cael eu derbyn a'u cymeradwyo fel cofnod cywir.

Ystyried adroddiad gan y Prif Reolwr Addysg (copi wedi'i amgáu) am ddarganfyddiadau’r astudiaeth a gynhaliwyd am ddisgyblion Blwyddyn 10 o’u dewis bynciau i gyrhaeddiad.

10:05 a.m. – 10:45 a.m.

Wrth groesawu’r Aelod Arweiniol dros Addysg, Plant a Phobl Ifanc, Pennaeth Addysg a Gwasanaethau Plant a’r Uwch Swyddog Gwella Ysgolion – sy'n rhan o'r cyfarfod i gyflwyno'r adroddiad cyntaf – hoffai’r Pwyllgor eu llongyfarch nhw am eu gwaith caled oedd wedi arwain at Estyn, yn dilyn archwiliad diweddar, i ddatgan fod y Gwasanaeth yn cyflawni canlyniadau da a gyda gwasanaethau addysg o safon a chyda arweinyddiaeth a rheoli rhagorol.  Mae rhinweddau arwain y Pennaeth Addysg a Gwasanaethau Plant wedi’u nodi fel “hynod effeithiol a theilwng”, gydag aelodau yn ei llongyfarch ac yn gofyn iddi ddatgan hynny hefyd i staff y Gwasanaeth.

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Addysg, Plant a Phobl Ifanc yr adroddiad (wedi'i ddosbarthu'n barod) a oedd yn gofyn i'r Pwyllgor ystyried darganfyddiadau'r astudiaeth a wnaed ar ddisgyblion Blwyddyn 10 o ddewis pynciau i gyrhaeddiad.  Yn ystod ei gyflwyniad fe hysbysodd Aelod Arweiniol y Pwyllgor fod Cynllun Corfforaethol y Cyngor ar gyfer 2017-2022 yn cynnwys yr uchelgais i weld fod pob plentyn yn cyflawni’r safonau disgwyliedig ar ddiwedd ysgol gynradd, yn cyflawni o leiaf 5 TGAU A* - C (yn cynnwys Saesneg neu Gymraeg a Mathemateg) erbyn diwedd ysgol uwchradd.  Mae Estyn wedi cyfeirio at yr uchelgais hwn yn ei adroddiad diweddar.

Cynghorodd y Pennaeth Gwasanaeth fod y Cyngor yn cydnabod bod diffyg mewn cyrhaeddiad yn bodoli rhwng cyfnodau allweddol (CA) 2 a 4, gyda pherfformiad yn mynd ar ei lawr yn sylweddol o tua 20% i 25% rhwng y ddau gyfnod allweddol.  Mae Swyddogion wedi llunio nifer o fesuriadau ymyrraeth i gefnogi disgyblion yn trosglwyddo o ysgolion cynradd i uwchradd er mwyn gwneud yn siŵr nad ydyn nhw'n cael eu heithrio neu ymddieithrio yn y broses addysg ac o ganlyniad yn tangyflawni gan y byddai hynny'n cael effaith ar eu canlyniadau mewn bywyd.  Wedi’i restru yn yr adroddiad oedd y gwahanol fathau o gefnogaeth a mesurau ymyrraeth ar gael i ddisgyblion.  Gellir dechrau nifer o fesurau ymyrraeth pe bai disgybl yn dechrau rhoi i fyny ar y system addysg h.y. trwy ddefnyddio’r system TRAC.  Byddai’r system yn adnabod y math mwyaf priodol o gefnogaeth i ddisgybl ar sail unigol, gan gynnwys yr amgylchedd ddysgu mwyaf effeithiol sydd ei angen i gefnogi eu haddysg i sicrhau fod y disgybl yn ffynnu ac yn cyflawni eu potensial.  Fodd bynnag mae’n bwysig sylweddoli nad yw’r holl ddisgyblion yn cyflawni'r trothwy cynhwysol Lefel 2 ar CA4, ond y nod yw sicrhau y byddan nhw’n cyflawni eu gorau. 

Mae Sir Ddinbych yn cofnodi pob disgybl unigol o'r diwrnod y maent yn cael eu cynnwys ar system addysg y Sir tan y diwrnod y byddant yn gadael. Er bod yr awdurdod lleol yn gwybod eu disgyblion a’u hanghenion yn dda mae’n debyg ei fod angen dangos tystiolaeth o’r prosesau a gwella cyfanswm ei wybodaeth.  Mae Atodiad 1 o’r adroddiad yn cynnwys enghraifft o'r matrics olrhain a ddefnyddiwyd i fonitro cynnydd disgyblion gydag anghenion addysgol arbennig (AAA), neu sydd yn gymwys am brydau ysgol am ddim, gyda Saesneg fel iaith ychwanegol neu wedi eu hystyried yn ddisgyblion dros dro.  Mae’r matrics yn rhoi proffil o bob disgybl sydd o bosib angen cefnogaeth ychwanegol.  Mae defnyddio’r matrics yn sicrhau fod yr holl ffactorau wedi eu cymryd i ystyriaeth wrth benderfynu pa fath o gefnogaeth ychwanegol sydd ei angen arnynt.  Wrth benderfynu ar y math a lefel o unrhyw gefnogaeth ychwanegol sydd ei angen bydd swyddogion yn ystyried cofnod presenoldeb disgyblion yn ogystal â’u hymddygiad ac unrhyw waharddiadau o ysgolion. 

Er bod mesurau atebolrwydd ar fin newid eto yn ystod blwyddyn academaidd 2018/19 a fyddai'n cymhlethu'r broses o adnabod anghenion cefnogaeth ymhellach, roedd pob ymdrech posib  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad gan y Prif Reolwr Addysg (copi wedi'i amgáu) sy'n gofyn i'r Pwyllgor adolygu tueddiadau o ran gwaharddiadau o’r ysgol yn y sir i bennu os ydi gwaharddiadau tymor byr yn cael effaith niweidiol ar gyrhaeddiad y disgyblion.

10:45 a.m. – 11:15 a.m.

Cyflwynwyd yr adroddiad a’r atodiadau (wedi eu dosbarthu’n barod) a oedd yn crynhoi’r tueddiadau mewn gwaharddiadau parhaol a thymor penodol fe gynghorodd yr Aelod Arweiniol dros Addysg, Plant a Phobl Ifanc bod aelod wedi gofyn am yr adroddiad oherwydd ei bryderon ynglŷn â’r nifer o waharddiadau tymor penodol o bum niwrnod neu lai yn ysgolion y sir.  Yn ystod ei gyflwyniad dywedodd yr Aelod Arweiniol er bod Estyn fel rhan o’r archwiliad diweddar o Wasanaeth Addysg y Cyngor wedi archwilio’r maes penodol hwn, doedd y corff heb wneud unrhyw argymhellion penodol mewn perthynas â pholisi neu gyfraddau gwahardd o'r ysgol.  Pwysleisiodd yr Aelod Arweiniol bod gan y Cyngor uchelgais a pholisi i gadw plant mewn ysgol a'u cefnogi nhw drwy eu haddysg.  Gwaharddiad parhaol o ysgol yw’r weithred olaf un pan fydd yr holl ymyriadau eraill wedi methu, roedd y gwaharddiadau dros y tymor byr felly yn uwch er mwyn mynd i’r afael â phroblemau fel nad oedd angen gwahardd disgybl yn barhaol gan fod gwahardd yn barhaol yn debygol o olygu y byddai disgybl ‘ddim mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant’ (NEET), wedi ymddieithrio, yn tangyflawni neu ddim yn cyflawni ac felly yn effeithio ar ei ganlyniadau bywyd o/hi.

Cynghorodd y Pennaeth Addysg a Gwasanaethau Plant fod:

• cyfraddau gwaharddiadau tymor penodol yn uwch mewn ysgolion uwchradd nac mewn ysgolion cynradd;
• cyfraddau gwahardd tymor penodol yn uwch mewn ysgolion cynradd mewn ardaloedd difreintiedig o'i gymharu ag ysgolion cynradd eraill;
• sicrhaodd Gwasanaeth Addysg y Sir fod yr holl waharddiadau, yn rai tymor penodol a pharhaol, yn cydymffurfio â’r ddeddfwriaeth berthnasol. 

O ganlyniad ni chaniateir i ysgolion anfon disgyblion adref ‘i dawelu’ ac ati gan fod ganddynt ddyletswydd gofal statudol am y plentyn ac yn sicrhau ei ddiogelwch o/hi;

• swyddogion yn hyderus bod y ffigyrau a adroddwyd yn gywir; data cywir yn allweddol i alluogi’r Gwasanaeth i ddarparu’r ymyrraeth a chefnogaeth briodol sydd ei angen;
• yr her ar gyfer y Gwasanaeth yw’r ymddygiad gymhleth y mae rhai disgyblion yn ei ddangos mewn rhai ysgolion, fel arfer yn gysylltiedig  â phrofiadau niweidiol yn ystod plentyndod (PNP). 

Felly, angen archwilio cefndir pob plentyn unigol er mwyn deall beth o bosib fyddai’n achosi’r ymddygiad; ac

• mewn nifer o achosion byddai cyfnod gwahardd tymor byr o ddiwrnod neu ddau yn ddigon o gosb heb orfod troi at ddiarddeliad pellach

Wrth ymateb i gwestiynau aelodau dywedodd yr Aelod Arweiniol, y Pennaeth Addysg a Gwasanaethau Plant a’r Uwch Swyddog Gwella Ysgolion – Uwchradd:

• bod yr holl ddisgyblion yn cael eu olrhain trwy eu taith addysgol yn Sir Ddinbych; boed yn brif ffrwd neu ysgolion arbennig;
• disgyblion wedi eu hadnabod fel rhai ag anghenion addysgol arbennig (AAA), anghenion dysgu ychwanegol (ADY) ac ati yn cael eu darparu â’r gefnogaeth ychwanegol i gwrdd â'u anghenion. 

Os bydd eu hymddygiad yn dod yn fwy heriol yna bydd yr Adran Addysg yn gweithio gyda'r ysgolion i'w helpu nhw, gan gynnwys y trawsnewid o addysg gynradd i uwchradd ac addysg bellach os oes angen.  Mae swyddogion wedi amlinellu'r broses a ddefnyddiwyd i ddylunio ymyrraeth briodol i gwrdd ag anghenion unigol disgybl;

• cynghorwyd mai un o’r rhesymau y tu ôl i’r cynnydd yn y nifer o waharddiadau tymor penodol o 5 diwrnod neu lai yn ystod 2015/16 oedd am fod un o’r ysgolion uwchradd wedi newid pennaeth a bod y pennaeth newydd yn llai goddefol o ymddygiad gwael;
• cadarnhawyd fod y Sir heb newid ei Bolisi Rheoli Ymddygiad mewn Ysgolion yn y blynyddoedd diwethaf. 

Fel gwasanaeth, cyfrifoldeb y Gwasanaeth Addysg yw sicrhau fod ysgolion unigol yn dilyn y gweithdrefnau cywir ac yn gweithredu mesurau ymyrraeth briodol i gefnogi'r disgybl dan sylw i gyflawni eu  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried adroddiad gan y Rheolwr Tîm Cynllunio Strategol (copi wedi'i amgáu) sy’n cyflwyno fersiwn Mawrth 2018 o Gofrestr Risg Corfforaethol y Cyngor ac yn ceisio sylwadau’r Aelodau am y fersiwn ddiwygiedig.

11:25 a.m. – 12:00 a.m.

Cyflwynodd Aelod Arweiniol dros Gyllid, Perfformiad ag Asedau yr adroddiad a’r atodiadau (wedi’i ddosbarthu yn barod) a oedd yn cyflwyno fersiwn ffurfiol wedi’i ddiweddaru i’r Pwyllgor o Gofrestr Risg y Cyngor i’w ystyried.  Fel rhan o’i gyflwyniad, fe dynnodd yr Aelod Arweiniol sylw at y prif newidiadau a wnaed i’r gofrestr risg fel y rhestrwyd yn Atodiad 1 yr adroddiad.  Ar ddiwedd ei gyflwyniad fe eglurodd bod y risg ynghlwm ag ad-drefnu llywodraeth leol wedi cael ei dynnu o’r gofrestr yn ddiweddar.  Er hynny yn dilyn cyhoeddiad diweddar fod ad-drefnu llywodraeth lleol yn cael ei ystyried unwaith eto mae'n bosib y bydd y risg yn ymddangos unwaith eto pan fydd y Pwyllgor yn ystyried yr adroddiad Cofrestr Risg nesaf.  Mewn perthynas â’r risg newydd yn gysylltiedig â’r arian sydd yn dod yn ôl i Sir Ddinbych o’r buddsoddiad a wnaed ar y Bargen Twf Rhanbarthol fe eglurodd ei fod yn risg newydd a dieithr ar hyn o bryd ac felly dyna'r rheswm pam fod ei sgoriau risg cychwynnol a gweddilliol union yr un fath ar hyn o bryd.  Y disgwyliad wrth i'r prosiect fynd yn ei flaen yw bod y sgôr risg gweddilliol yn lleihau.  Mae’r sgôr risg gweddilliol o ran gallu’r Cyngor i gynnig cyllideb cytbwys wedi cynyddu.  Mae’r penderfyniad i gynyddu’r sgôr risg gweddilliol yn seiliedig wrth symud ymlaen fod camau gweithredu angen sicrhau bod cyllidebau cytbwys yn cael eu darparu a byddai angen gwneud rhai penderfyniadau anodd ac amhoblogaidd iawn  a fyddai'n cael sylw negyddol iawn yn y wasg a gyda'r potensial o niweidio enw da y Cyngor.

Wrth ymateb i gwestiynau'r Aelodau, cadarnhaodd yr Aelod Arweiniol dros Gyllid, Perfformiad ac Asedau a’r Rheolwr Tîm Cynllunio Strategol:

• er mwyn ei gwneud hi’n haws cyfeirio yn y dyfodol y byddan nhw’n darparu crynodeb o’r prif newidiadau mewn fformat a fyddai’n cynnwys y risgiau wedi eu grwpio gyda’u gilydd yn yr un categorïau h.y. newydd, wedi’u tynnu, newid, dim newidiadau, gyda'r adroddiad eglurhaol yn tynnu sylw at newidiadau cysylltiedig;
• cadarnhawyd fod yr achosion risg yn debygol o fod o fwy o ddiddordeb i'r cyhoedd h.y. cyflwr priffyrdd, mynwentydd ac ati wedi eu cynnwys yn y Gofrestr Risg Gwasanaethau.

Mae’r cofrestri hyn yn bwydo i mewn i’r Gofrestr Risg Corfforaethol mwy strategol.  Mae risgiau wedi’u nodi yn y Cynlluniau Gwasanaethau yn cael eu rheoli fel rhan o'r broses i gyflawni Cynllun Corfforaethol y Cyngor; ac

• cadarnhau fod fersiynau’r dyfodol o’r gofrestr yn cynnwys enwau Aelodau Arweiniol perthnasol a pherchnogion risg yn hytrach na nodi ‘i’w gadarnhau’.

Ar ddiwedd y drafodaeth roedd y Pwyllgor wedi:

Penderfynu: yn amodol ar y sylwadau uchod i gael eu gweithredu i gadarnhau y dileadau, yr ychwanegiadau a’r newidiadau i'r Gofrestr Risg Gorfforaethol

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Archwilio (copi ynghlwm) yn gofyn am adolygiad o raglen gwaith i’r dyfodol y pwyllgor a rhoi’r diweddaraf i’r aelodau ar faterion perthnasol.

12:00 p.m. – 12:15 p.m.

Cyflwynodd y Cydlynydd Craffu adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol) yn gofyn i’r Aelodau adolygu rhaglen waith y Pwyllgor a rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf ar faterion perthnasol. 

Gofynnodd yr aelodau os oedd cynrychiolydd o Kingdom am fynychu pan fyddai’r Pwyllgor yn archwilio perfformiad y cwmni ar weithredu camau gorfodi ar ran y Cyngor yn ei gyfarfod nesaf ar 7 Mehefin.  Dywedodd y Cydlynydd Craffu y dylid gofyn i swyddogion wahodd yr uwch swyddog mwyaf priodol o’r cwmni i fynychu.

Dywedodd y Cydlynydd Craffu wrth yr aelodau fod yr Adroddiad Cenedlaethol ar Reoli Gwastraff a oedd yn fod i gael ei gyflwyno i'r Pwyllgor yng nghyfarfod Mehefin yn gorfod cael ei newid i'r hydref am fod yr adroddiad heb gael ei gyhoeddi eto.  Pwyllgor yn:

PENDERFYNU yn amodol ar y sylwadau a’r diwygiadau uchod, y dylid cymeradwyo’r Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol.

Cael diweddariadau gan gynrychiolwyr y Pwyllgor ar wahanol Fyrddau a Grwpiau’r Cyngor.

12:15 p.m. – 12:30 p.m.

Canmolodd y Cynghorwyr Arwel Roberts a Geraint Lloyd-Williams y cyfarfod herio gwasanaeth diweddar a fynychodd y ddau.  Gofynnodd yr aelodau i’r rhestr diweddaraf o gynrychiolwyr y pwyllgor craffu ar Grwpiau Herio Gwasanaeth i gael ei ddosbarthu iddyn nhw.

Daeth y cyfarfod i ben am 12:42am