Agenda and draft minutes

Ni chafwyd unrhyw ymddiheuriadau.

Dylai’r Aelodau ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy'n rhagfarnu ag unrhyw fater a nodwyd yn un i'w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Datganodd y Cynghorwyr Huw Hilditch-Roberts, Geraint Lloyd-Williams, Barri Mellor, Gareth Sandilands a Martyn Holland gysylltiad personol yn eitem 4 ar yr Agenda - Canlyniadau arholiadau Cyfnod allweddol 4, am eu bod i gyd yn Lywodraethwyr Ysgol mewn ysgolion lleol.

Datganodd y Cynghorydd Colin Hughes gysylltiad personol yn eitem 6 ar yr Agenda – y Strategaeth Cynnal a Chadw Pontydd am y rheswm y trafodwyd Cadw, a'i fod yn cael ei gyflogi ar hyn o bryd gan Cadw.

Rhybudd o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Dim.

I ystyried cyd-adroddiad gan y Prif Reolwr Addysg ac Uwch Ymgynghorydd Herio GwE (copi ynghlwm) yn darparu gwybodaeth ynglŷn â pherfformiad asesiadau athrawon ac arholiadau allanol.

9.35am – 10.15am

Cyflwynodd y Pennaeth Addysg yr adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol) a ddarparodd y data perfformiad i’r Pwyllgor ar ganlyniadau arholiadau allanol ysgolion Sir Ddinbych yng Nghyfnod Allweddol 4 (CA4) ac ôl-16. Cafodd gwybodaeth meincnodi hefyd ei chynnwys yn yr adroddiad ar berfformiad yr Awdurdod o gymharu ag awdurdodau lleol eraill.  Croesawyd Uwch Gynghorydd Her GwE i'r cyfarfod ac eglurodd y data a gynhwysir yn yr adroddiad, gan gynghori bod y sir wedi gwella ei pherfformiad cyffredinol mewn perthynas â phrif ddangosydd canlyniadau CA4 ac yn bodloni’r targed a osodwyd.  Oherwydd y newidiadau cenedlaethol i’r cwricwlwm, roedd ysgolion ac awdurdodau lleol ar hyn o bryd yn profi cyfnod o rywfaint o ansicrwydd, a oedd yn debygol o barhau am hyd at ddwy flynedd.  Yn ogystal, roedd rhai ysgolion wedi cyflwyno disgyblion ar gyfer y cymhwyster newydd flwyddyn o flaen llaw ysgolion eraill, roedd hyn wedi effeithio ar berfformiad cyffredinol yn enwedig canlyniadau Trothwy Lefel 2.

Yn dilyn ei sefydlu, ffocws cychwynnol GwE oedd cefnogi'r sector addysg gynradd i wella.  O ganlyniad, arweiniodd hyn at lithriant mewn perfformiad ysgolion uwchradd ar draws y rhanbarth.  Mewn ymgais i unioni'r sefyllfa hon, roedd GwE a'r awdurdod addysg lleol wedi llunio cynllun gweithredu cyflym, a oedd yn cynnwys cyflwyno ffyrdd gwell o weithio gydag ysgolion uwchradd er mwyn eu cefnogi drwy'r newidiadau i'r cwricwlwm.

Hysbyswyd yr aelodau bod gofynion adrodd Llywodraeth Cymru (LlC) mewn perthynas â data addysgol wedi newid ar gyfer y flwyddyn 2015/16, gydag awdurdodau lleol bellach yn gorfod cynnwys gwybodaeth ystadegol yn eu data ar gyflawniad disgyblion sy’n cael Addysg Heblaw yn yr Ysgol (EOTAS).  Fodd bynnag, nid oedd gan awdurdodau addysg lleol ddull unffurf ar gyfer mesur, casglu neu gofnodi gwybodaeth am gyflawniadau disgyblion EOTAS, ac o ganlyniad arweiniodd hyn at beth gwahaniaeth sylweddol yn y perfformiad cyffredinol a’r data meincnodi.  Roedd holl awdurdodau Gogledd Cymru yn bryderus ar y dull anghyson o gofnodi gwybodaeth EOTAS ar draws Cymru ac, o ganlyniad, cawson nhw a GwE drafodaethau gyda'r LlC ar sut y gellid gwella'r dull adrodd.

Gan ymateb i gwestiynau'r aelodau, dyma’r pwyntiau a gafwyd gan yr Aelod Arweiniol dros Addysg, y Pennaeth Addysg, Prif Reolwr Addysg ac Uwch Ymgynghorydd Her Gwe:

·         dywedant y bu rhai newidiadau arwyddocaol o fewn GwE yn ddiweddar, gan gynnwys newid arweinyddiaeth.

·          Arweiniodd hyn at werthusiad o’r sefydliad a arweiniodd at ail-alinio rolau a ffocws ar gyfer y gwasanaeth; Cadarnhawyd bod y proffil addysg gynradd yn Sir Ddinbych bellach yn dda.  Roedd y ffocws bellach wedi troi tuag at y sector uwchradd lle byddai timau’n cael eu sefydlu i weithio o amgylch ysgolion unigol i'w cefnogi ar eu taith i welliant;

·         cadarnhawyd bod perthynas waith gref yn bodoli rhwng GwE a Swyddogion Gwasanaeth Addysg Sir Ddinbych.  Roedd y ddau bartner yn gweithio'n effeithiol gyda'i gilydd fel un tîm tra hefyd yn herio'i gilydd;

·         cadarnhawyd bod yr awdurdod addysg lleol yn olrhain cyrhaeddiad pob disgybl unigol yn y sir drwy gydol eu taith addysgol.  Rŵan bod Addysg a’r Gwasanaethau Plant wedi cael eu huno yn un gwasanaeth, byddai'n haws i swyddogion wirio a oes unrhyw broblemau cymdeithasol yn gweithredu fel rhwystr i gyflawniad disgybl.  Cydnabuwyd bod amgylchiadau unigol yn allweddol i berfformiad disgyblion;

·         cynghorwyd bod LlC wedi newid ei ofynion adrodd yn hwyr yn y flwyddyn academaidd, yn rhy hwyr i alluogi i'r Cyngor ddiwygio ei gynllun darparu addysg ar gyfer y flwyddyn. Bellach, byddai’n rhaid i'r awdurdod lleol ail-alinio ei dargedau i fod yn unol â LlC; 

·         cynghorwyd bod proffil Prydau Ysgol am Ddim Sir Ddinbych yn 14eg, roedd hyn yn seiliedig ar y ffaith mai dyma’r 9fed ardal o amddifadedd mwyaf yng Nghymru;

·         cadarnhawyd  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

I ystyried adroddiad gan Reolwr y Tîm Cynllunio Strategol a’r Swyddog Cynllunio Strategol (copi ynghlwm) sy’n rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am Gofrestr Risg Gorfforaethol y Cyngor.

10.15am – 10.45am

Wrth gyflwyno'r adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol), a oedd yn ceisio sylwadau'r Pwyllgor ar y dileadau, ychwanegiadau a newidiadau i'r Gofrestr Risg Gorfforaethol, bu i’r Aelod Arweiniol dros Gyllid, y Cynllun Corfforaethol a Pherfformiad fanylu ar y prif newidiadau i'r Gofrestr yn dilyn yr adolygiad diweddar.  Dywedodd wrth yr aelodau fod y Gofrestr yn ddogfen 'hylif' ac roedd swyddogion yn cadw llygad ar y risgiau ac ar risgiau newydd posibl.  Roedd risgiau newydd posibl ar y gweill yn cynnwys Brexit, Ariannu rhaglenni gwrthdlodi a lleihau amddifadedd penodol, a diwygio'r sector cyhoeddus.  Doedd dim digon o wybodaeth ar gael ar y meysydd hyn eto er mwyn galluogi i'r Cyngor benderfynu ar y risgiau roeddent yn eu peri ac unrhyw fesurau y gellid eu rhoi ar waith i liniaru unrhyw risgiau.

Gan ymateb i gwestiynau’r Aelodau, dywedodd yr Aelod Arweiniol a swyddogion:

·         roedd y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol, a oedd wedi astudio proses y Gofrestr Risg yn ei gyfarfod y diwrnod blaenorol, wedi bod yn fodlon bod y broses yn un drylwyr;

·         Byddai’r Grŵp Tasg a Gorffen Dyfodol Gofal Cymdeithasol i Oedolion Mewnol yn parhau i gyfarfod unwaith y bydd y Cyngor newydd wedi ei ffurfio, gan fod y gwaith sy’n ymwneud â g​​weddnewid darpariaeth gwasanaeth gofal mewnol yn cymryd cryn dipyn o amser i'w gyflawni yn ei gyfanrwydd;

·         Byddai risg rhif DCC014 sy'n ymwneud â materion Iechyd a Diogelwch bob amser yn cael ei ystyried yn un 'effaith uchel' er gwaethaf rhoi pob cam angenrheidiol ar waith, oherwydd y canlyniadau bygwth bywyd a berir gan fesurau iechyd a diogelwch annigonol;

·         roedd y risg a nodwyd mewn perthynas â Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) (DCC021) yn ymwneud â rhyngwynebau rhwng y Cyngor a'r Bwrdd Iechyd.  Rŵan bod Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol wedi cael ei sefydlu, roedd y risg o gyfathrebu a rhyngweithio gwael, a allai arwain at gamleoli blaenoriaethau, wedi'i leihau, a dyna pam y penderfyniad i leihau'r sgôr risg;

·         disgwyliwyd am benderfyniad ar 'ddull newydd' posibl i weinyddu’r gronfa 'Cymunedau'n Gyntaf' bresennol gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gymunedau a Phlant ar 14 Chwefror 2017. Roedd y Cyngor yn y broses o gyflwyno sylwadau i Lywodraeth Cymru ar bwysigrwydd y ffynhonnell ariannu hwn ar gyfer wardiau mwyaf difreintiedig Sir Ddinbych, gan bwysleisio y gallai'r Awdurdod ddefnyddio'r arian a gwneud y mwyaf o’i ddefnydd er budd trigolion diamddiffyn yn y cymunedau difreintiedig hynny, gan sicrhau ei fod yn cael ei ddefnyddio i'w galluogi i wella eu gwydnwch a dod yn gynaliadwy.

Amlygodd aelodau'r Pwyllgor nifer o feysydd a allai, yn eu barn hwy, beri risg sylweddol i'r Cyngor yn y dyfodol.  Roedd y rhain yn cynnwys:

·         yr oes ddigidol - byddai gan hyn y potensial i drawsnewid y ffordd y mae'r Cyngor yn trafod ei holl fusnes.

·          Byddai angen i'r Awdurdod fod yn barod ar gyfer y newid hwn ac yn uchelgeisiol yn y ffordd y mae'n mynd ati i sicrhau na chaiff ei adael ar ôl; disgwylir i gost gofal cymdeithasol fod yn fwy na'r adnoddau sydd ar gael yn y dyfodol.  Felly, byddai'n rhaid i'r Cyngor reoli'r risg hon yn ofalus.  dylai Llywodraeth Ganolog hefyd wneud ymdrech gydunol i geisio mynd i’r afael â phrinder adnoddau yn y maes hwn; a

·         risgiau sy'n ymwneud â gofal ôl-lawfeddygol cleifion unwaith y penderfynir na fyddai angen gofal mewn lleoliad ysbyty acíwt arnynt.

Ar ddiwedd y drafodaeth, bu i’r Pwyllgor

benderfynu: - yn amodol ar y sylwadau uchod i nodi'r dileadau, yr ychwanegiadau a’r newidiadau i'r Gofrestr Risg Gorfforaethol.

I ystyried adroddiad gan yr Uwch Beiriannydd – Gwasanaethau Priffyrdd a’r Amgylchedd (copi ynghlwm) i helpu i ddeall y risgiau yn sgil cyflwr presennol isadeiledd Adeiledd Priffyrdd y Sir, ac i allu archwilio strategaeth arfaethedig y Cyngor i reoli’r risgiau a nodwyd.

11am – 11.45am

Cyflwynodd Aelod Arweiniol y Parth Cyhoeddus yr adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol) yn amlinellu’r dull y mae'r Cyngor yn rheoli asedau ei strwythur priffyrdd ac eglurodd sut y bwriedir rheoli ei ôl-groniad presennol o waith mewn perthynas â’r asedau strwythurol hynny.  Drwy gyflwyniad PowerPoint, rhoddodd Uwch Beiriannydd – o adran Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol, drosolwg o ddull y Sir i reoli ei Strwythurau Priffyrdd.  Amlinellodd y diffiniadau ar gyfer y gwahanol adeileddau priffyrdd a oedd yn ffurfio ystâd Strwythurau Priffyrdd y Cyngor, ynghyd â nifer o strwythurau ym mhob categori:

·         150 o bontydd priffyrdd (53 ohonynt yn rhestredig a 6 arall yn gofrestredig);

·         258 o gylfatiau;

·         mwy na 300 o waliau cynnal; a

·         mwy na 300 yn bontydd o Hawl Dramwy Gyhoeddus

Pe bai’n rhaid i’r Cyngor newid pob un o'r uchod, byddai’n costio tua £313m. Yn ogystal â Ddeddf Priffyrdd 1980, roedd gan y Cyngor ddyletswydd hefyd i gynnal a chadw'r holl henebion cofrestredig neu restredig (gan gynnwys pontydd).

Bu i’r Uwch Beiriannydd:

·         amlinellu’r Broses Rheoli Asedau ar ôl y Cyngor a'r myrdd o Nodiadau Cyngor a safonau diogelwch BSEN yr oedd yn rhaid cydymffurfio â hwy;

·         Cynllun Rheoli Asedau Priffyrdd manwl Sir Ddinbych sy'n nodi'r safonau lleol a'r dull sy'n seiliedig ar risg a fabwysiadwyd i amlder arolygu – roedd y dull hwn, a fabwysiadwyd hefyd gan Awdurdodau Priffyrdd y Sir eraill ac Asiantaeth Cefnffyrdd Gogledd a Chanolbarth Cymru, wedi arbed swm sylweddol o arian i’r awdurdod o gymharu â chydymffurfio â'r Safonau Cenedlaethol heb gyfaddawdu diogelwch defnyddwyr asedau;

·         amlinellu’r symiau o arian a ddyrannwyd o fewn Refeniw a Chyllideb Cyfalaf bloc yr adran Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol ar gyfer 2016/17 ar gyfer rheoli strwythur priffyrdd, a dywedodd fod hyn yn cyfateb i £445k;

·         darparu data ar y nifer o strwythurau a oedd wedi cael eu hasesu fel strwythurau gwan, rhai ohonynt eisoes wedi cael eu rhoi dan orchmynion cyfyngiad pwysau.  Manylwyd ar yr amrywiol gyfyngiadau pwysau a gymhwysir fel arfer ar strwythurau, a'r mathau o gerbydau a fyddai'n cael eu heffeithio gan wahanol gyfyngiadau.  Er bod cyfyngiadau pwysau yn cael eu cymhwyso ar sail diogelwch, gallent o bosibl gael effaith andwyol ar drigolion, busnes, bywyd cymunedol a mynediad cerbydau brys i ardaloedd ac eiddo;

·         arddangos tystiolaeth ffotograffig o wahanol strwythurau priffyrdd a'r gwahanol fathau o erydiad / dirywiad deunydd a gafwyd, a gwaith atgyweirio a wnaed neu sy'n ofynnol ar y nifer o strwythurau ar draws y sir; 

·         cynghori bod yr atodiad i'r adroddiad yn rhoi manylion y costau refeniw a chyfalaf sy'n gysylltiedig â’r strwythurau yn y Prosiect Ôl-groniad Strwythurau Priffyrdd arfaethedig.  Cost amcangyfrifedig y prosiect hwn fyddai tua £6m dros gyfnod o 10 mlynedd a byddai'n cael ei ariannu ar y cyd gan y Gyllideb Cyfalaf Bloc y Briffordd, a oedd wedi cynyddu tua £320K y flwyddyn.    Ymgymryd â'r prosiect dros gyfnod o 10 mlynedd a fyddai'n sicrhau na fyddai prosiectau eraill a ariennir o fewn Cyllideb Gyfalaf y Bloc Priffyrdd yn cael ei effeithio'n andwyol o achos dargyfeirio cyllid oddi wrthynt i'r prosiect strwythurau.   Yn ystod y gwaith hwn, byddai pontydd a waliau cynnal yn cael eu cyfyngu er mwyn lleihau cyfradd y dirywiad a sicrhau nad fyddant yn disgyn.  Cynigiwyd hefyd i gynyddu'r gyllideb refeniw i gefnogi'r rhaglen ôl-groniad ac i gynnal rhaglen cynnal a chadw ataliol wedi’i chynllunio.  Mae nifer o fesurau effeithlonrwydd, gan gynnwys cyflogi staff arbenigol yn hytrach na phrynu gwasanaethau gan arbenigwyr allanol, yn cael eu harchwilio er mwyn gwireddu gwerth am arian yn ystod cwrs y prosiect.  Byddai gweddill y gofyniad cyllideb arfaethedig yn destun cais cyfalaf ychwanegol maes o law;

Wrth ymateb i gwestiynau'r aelodau, cynghorodd yr  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

I ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Archwilio (copi ynghlwm) yn gofyn am adolygiad o raglen gwaith i’r dyfodol y pwyllgor a rhoi’r diweddaraf i’r aelodau ar faterion perthnasol.

11.45am – 12.15pm

Roedd copi o adroddiad gan y Cydlynydd Archwilio, a oedd yn gofyn i'r Pwyllgor adolygu a chytuno ar ei Raglen Gwaith i'r Dyfodol ac yn rhoi diweddariad ar faterion perthnasol, wedi ei ddosbarthu gyda'r papurau ar gyfer y cyfarfod. 

Roedd copi o ‘ffurflen ar gyfer cynigion Aelodau’ wedi ei chynnwys yn Atodiad 2, roedd Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol y Cabinet wedi’i chynnwys yn Atodiad 3 ac roedd tabl yn rhoi crynodeb o benderfyniadau diweddar y Pwyllgor a’r cynnydd a wnaed o ran eu gweithredu wedi ei gynnwys yn Atodiad 4. 

Rhoddodd y Pwyllgor ystyriaeth i ddrafft o’i Raglen Gwaith i'r Dyfodol ar gyfer cyfarfodydd y dyfodol, Atodiad 1, a chytunwyd ar y newidiadau a’r ychwanegiadau canlynol:-

·         16 Mawrth, 2017: Cytunodd y Pwyllgor y dylid gwahodd Aelodau Arweiniol i fynychu’r cyfarfod.

·         Dwyn ymlaen yr adroddiad ar y Strategaeth Tai Lleol o 27 Ebrill i'r cyfarfod ar 16 Mawrth 2017.

·         Ymgorffori adroddiad ar Safonau a pherfformiad Gwasanaeth Llyfrgell yn y cyfarfod ar 16 Mawrth 2017 fel y cynigiwyd yn Atodiad 2(a).

·         Canslo'r cyfarfod a drefnwyd ar gyfer 27 Ebrill 2017.

PENDERFYNWYD - yn amodol ar y newidiadau a’r cytundebau uchod, cymeradwyo'r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol fel y nodir yn Atodiad 1 i'r adroddiad.

I dderbyn unrhyw ddiweddariadau gan gynrychiolwyr y Pwyllgor ar wahanol Fyrddau a Grwpiau’r Cyngor.

Hysbysodd y Cynghorydd Barry Mellor (Cadeirydd) y Pwyllgor ei fod wedi dod yn Llywodraethwr Ysgol Uwchradd Gatholig y Bendigaid Edward Jones yn ddiweddar ac roedd yn obeithiol iawn y bydd Cadeirydd newydd y Llywodraethwyr yn yr ysgol yn cael effaith gadarnhaol.