Agenda and draft minutes

Cafwyd ymddiheuriadau am absenoldeb oddi wrth Gary Williams, y Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Llywodraethu a Busnes, swyddog cefnogi’r Tîm Gweithredol Corfforaethol (CET) ar gyfer y Pwyllgor.   Fodd bynnag, rodd Nicola Stubbins, Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg yn bresennol a byddai'n cyflawni rôl cefnogi’r CET.

Yr Aelodau i ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy’n rhagfarnu ag unrhyw fater a nodwyd i’w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Datganodd y Cynghorydd Alan Hughes gysylltiad personol yn eitem fusnes 5 ar y sail bod ei gyflogaeth broffesiynol yn golygu ymgymryd â gwaith â thâl i wahanol ddarparwyr gofal preifat. 

Hysbysiad o eitemau sydd, ym marn y Cadeirydd, i’w hystyried yn y cyfarfod fel mater o frys yn unol ag Adran 100B(4) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972.

Ni chodwyd unrhyw eitemau brys gyda’r Cadeirydd na’r Cydlynydd Craffu cyn dechrau’r cyfarfod.

Derbyn cofnodion cyfarfod Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 12 Mehefin 2025 (copi ynghlwm).

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 12 Mehefin 2025.   Felly:

Penderfynwyd:  cymeradwyo cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 12 Mehefin 2025 fel cofnod gwir a chywir o’r gweithrediadau.

Materion yn codi: tudalen 12, eitem 7, ‘Rhaglen Waith Craffu’, paragraff cyn-olaf – cadarnhaodd y Cydlynydd Craffu fod y Grŵp Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion Craffu (SCVCG) yn ei gyfarfod ar 30 Mehefin 2025 wedi trafod y ‘Weithdrefn Gohirio Adroddiad’.   Cadarnhaodd y Grŵp mai’r weithdrefn bresennol lle’r oedd y penderfyniad i ganiatáu gohirio yn nwylo’r Cadeirydd, ac yn absenoldeb y Cadeirydd yr Is-gadeirydd, oedd y broses gywir i’w dilyn.   Fodd bynnag, dylid gwneud pob ymdrech i hysbysu’r person a ofynnodd am yr eitem i’w chraffu o’r penderfyniad i ohirio cyn gynted â phosibl. 

Derbyn adroddiad (copi ynghlwm) gan y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg sy’n cyflwyno Adroddiad Blynyddol Drafft Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol ar gyfer 2024/25 i’r aelodau ei ystyried.

                                                      10.15am – 11am

EGWYL 11am – 11.15am

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol Adroddiad Blynyddol Drafft Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol 2024/25 i'r Pwyllgor.

Nododd yr adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol) sut yr oedd Sir Ddinbych wedi bod yn cyflawni ei dyletswyddau o dan y Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant dros y flwyddyn ariannol flaenorol.  Roedd yr adroddiad yn adlewyrchu'r pwysau sylweddol ynghyd â'r cynnydd a wnaed ar draws Gwasanaethau Oedolion a Phlant.

Parhaodd darparu Gofal Cymdeithasol i fod yn her a pharhaodd y galw am Wasanaethau Gofal Cymdeithasol i gynyddu.  Yn benodol, roedd y cymhlethdod o ran angen o fewn Gwasanaethau Plant yn cynyddu a oedd yn ychwanegu at bwysau ariannol a heriau parhaus i'r gweithlu yn enwedig o ran recriwtio a chadw staff.  Dywedwyd nad oedd yr heriau yr oedd Sir Ddinbych yn eu hwynebu o fewn Gofal Cymdeithasol yn unigryw i'r Awdurdod Lleol, roedd tystiolaeth bod yr heriau hyn yn cael eu hwynebu'n genedlaethol.

Rhoddodd yr adroddiad y cyfle i fyfyrio ar y gwaith cadarnhaol a wnaed yn y gymuned bob dydd er gwaethaf y pwysau a'r heriau.  Roedd tua 668 o aelodau staff ar draws Gwasanaethau Oedolion a Phlant yn darparu gofal o ansawdd uchel sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn i drigolion mewn angen.  Roedd yr adroddiad yn cynnwys astudiaethau achos a oedd yn cyfeirio at y gwahaniaeth yr oedd staff o fewn y sector yn ei wneud i fywydau trigolion bob dydd.

Blaenoriaeth i'r Gwasanaeth wrth symud ymlaen, wrth ymateb i'r heriau presennol, oedd canolbwyntio ar y Rhaglen Drawsnewid trwy newid diwylliannol ehangach i'r ffordd y darperir gofal yn y Sir.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol dros Wasanaethau Cymdeithasol ac Addysg fod yr adroddiad yn adlewyrchiad gonest a oedd yn cydbwyso'r heriau a wynebir ynghyd â'r cyflawniadau a wnaed o fewn Gwasanaethau Oedolion a Phlant ar draws 2024/25.   Cefnogodd adroddiadau gan reoleiddwyr allanol ar ddarpariaeth gwasanaethau ac ar sefydliadau unigol a weithredir gan y Cyngor asesiad y Cyfarwyddwr o'r Gwasanaethau fel y'i nodir yn yr adroddiad.  Llywodraeth Cymru a bennodd fformat yr adroddiad gyda astudiaethau achos bellach yn dod yn rhan fwy canolog o'r adroddiad.

Diolchodd y Cadeirydd i'r Aelod Arweiniol a'r Swyddogion am yr adroddiad, a oedd yn ei farn ef yn adroddiad hawdd iawn i'w ddarllen a'i ddeall, a chroesawyd cwestiynau gan aelodau.

Nododd yr adroddiad fod gostyngiad wedi bod yn y galw am asesiadau gofal yng Ngwasanaethau Oedolion, fodd bynnag, bod cymhlethdod yr anghenion yn cynyddu.  Cwestiynodd yr aelodau a oedd hyn oherwydd bod pobl yn cyflwyno'n hwyrach pan oedd eu hanghenion wedi cynyddu'n sylweddol a pha gamau ataliol y gellid eu cychwyn i geisio atal anghenion unigolyn rhag cynyddu.  Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol dros Wasanaethau Cymdeithasol ac Addysg fod gwaith ar ddarparu gwybodaeth, cyngor a chymorth wedi'i wneud cyn cynnal Asesiad Gofal statudol a oedd yn rhan o ymyrraeth gynnar ac atal y gwasanaeth.  Ar draws y Gwasanaeth Oedolion a Phlant roedd cyfleoedd ar gyfer cymorth gwybodaeth a chyngor trwy Un Pwynt Mynediad (SPoA), Pwyntiau Siarad, Llyw-wyr Cymunedol a Thimau Ar Ymyl Gofal yn y Gwasanaethau Oedolion a Phlant.

Trafododd yr aelodau bobl ag anghenion mwy cymhleth nad oeddent eisiau cysylltu â'r Gwasanaethau Cymdeithasol am gymorth ac felly'n arwain atynt yn cyflwyno gyda'u hanghenion yn hwyrach.  Esboniodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol dros Wasanaethau Cymdeithasol ac Addysg y gallai fod unigolion sy'n amharod i gysylltu â'r Gwasanaethau Cymdeithasol am y cymorth sydd ei angen arnynt a bod gwaith agos gyda phartneriaid ar draws cyrff y sector cyhoeddus a'r Sector Gwirfoddol a Chymunedol yn mynd rhagddo i fynd i'r afael â hyn. Yn ogystal, roedd yna brosiect 'Gogledd Cymru Iach' a gynhaliwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru (ICC) a oedd â'r  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad (copi ynghlwm) gan Bennaeth y Gwasanaethau Tai a Chymuned ar waith y Tasglu Llyfrgelloedd a sefydlwyd i adolygu model darparu’r Gwasanaeth Llyfrgelloedd / Siopau Un Alwad yn dilyn lleihau oriau agor y gwasanaeth fis Mehefin 2024.

                                                                               11.15am – 12pm

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol) ar Ddarpariaeth Gwasanaethau Llyfrgell/Siop Un Alwad i'r Pwyllgor.

Sefydlwyd Tasglu Llyfrgelloedd i fonitro effaith lleihau darpariaeth gwasanaeth y Llyfrgell/Siop Un Alwad yn dilyn gostyngiad yn y gyllideb graidd. Dechreuodd y newidiadau i’r oriau agor ym mis Mehefin 2024, yn dilyn ymgynghoriad helaeth, a’r penderfyniad a wnaed gan y Cabinet ym mis Ionawr 2024.

Cadeiriwyd y Tasglu gan Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth ac roedd yn cynnwys yr Aelod Arweiniol Cydraddoldeb a chynrychiolwyr o bob Grŵp Ardal yr Aelodau, Cyngor Tref Rhuddlan ac Unsain. Cyfarfu'r Tasglu 8 gwaith ac ystyriodd nifer o eitemau gan gynnwys –

·       Cyfleoedd i fwy o Gynghorau Tref gyfrannu at Wasanaethau Llyfrgelloedd.

·       Cyfleoedd ar gyfer cyllid allanol pellach.

·       Adolygiad o bolisïau Codi Tâl Llyfrgelloedd yn arwain at fframwaith codi tâl newydd.

Yn ychwanegol at hyn, ystyriodd y Tasglu effeithiau lleihau oriau agor Llyfrgelloedd/Siop Un Alwad.  Roedd hyn yn cynnwys perfformiad y Gwasanaeth yn erbyn Safonau Llyfrgelloedd Cyhoeddus Cymru a chanlyniadau Arolwg Defnyddwyr sy’n Oedolion ac Arolwg Staff Llyfrgell Penodol ar berfformiad Llyfrgelloedd.  Roedd dros 94% o’r ymatebwyr yn meddwl bod safonau’r gofal cwsmer yn dda neu’n dda iawn, a oedd yn dangos faint mae cwsmeriaid y llyfrgell yn gwerthfawrogi staff rheng flaen.

Roedd staff wedi cael eu heffeithio’n sylweddol gan y gostyngiad i’r oriau agor, drwy ostyngiad i incwm eu haelwyd, a straen ychwanegol o ddarparu gwasanaethau Llyfrgell/Siop Un Alwad yn ystod llai o oriau a newidiadau gweithredol heriol ar draws y Cyngor.  Roedd canfyddiadau Arolwg Staff y Llyfrgell yn adlewyrchu'r heriau a wynebwyd a'i effaith ar forâl staff.   Pwysleisiodd yr Aelod Arweiniol fod mynd i'r afael â chanfyddiadau'r arolwg staff yn flaenoriaeth iddo ef a'r rheolwyr gan mai'r staff oedd yr ased mwyaf gwerthfawr a oedd gan y Cyngor.

Roedd monitro perfformiad wedi bod yn heriol, wrth i system Rheoli Llyfrgelloedd Cymru gyfan fynd yn fyw ym mis Rhagfyr 2024, gan olygu bod llawer o wybodaeth am berfformiad yn anghywir. Felly, byddai'n anodd cymharu cyfraddau cynhyrchu cyfnodau cyn ac ar ôl y gostyngiad mewn oriau agor llyfrgelloedd.  Byddai hyn yn destun adroddiad a fyddai'n cael ei gyflwyno i'r Pwyllgor Craffu yn y dyfodol.  Yn y cyfamser, roedd Archwilio Mewnol wedi cynnal adolygiad o'r prosiect a oedd yn lleihau'r oriau agor, a byddai canlyniadau'r adolygiad hwnnw'n cael eu cyflwyno i'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn Hydref 2025.

Diolchodd y Cadeirydd i'r Aelod Arweiniol a'r Swyddogion am yr adroddiad a chroesawyd cwestiynau gan y Pwyllgor.

Nododd yr Aelodau fod yr adroddiad yn cyfeirio at yr ailbroffilio ariannol i gael gwared ar ymrwymiad benthyca hirdymor ar gyfer Llyfrgell Prestatyn.  Dim ond offeryn cyfrifyddu oedd hwn ac nid oedd yn lleihau nac yn dileu rhwymedigaethau'r Cyngor mewn perthynas â'r ddyled.  Esboniodd Pennaeth y Gwasanaeth Tai a Chymunedau fod gweddill y ddyled yn cael ei thalu o'r Cyfrif Refeniw Tai (HRA) ac nid o Gyfrif Cyffredinol y Cyngor.

Sylwodd yr Aelodau nad oedd yr adroddiad a'r Strategaeth yn ymddangos i gwmpasu'r dibenion y sefydlwyd y Tasglu ar eu cyfer.  Gobeithiwyd y byddai'r Tasglu yn cyflwyno syniadau arloesol i'r Pwyllgor ar sut i ddiogelu llyfrgelloedd ar gyfer y dyfodol a sut y gallai llyfrgelloedd ymestyn eu gwasanaethau a'u horiau agor heb ddychwelyd i ddulliau trethiant atchweliadol.  Gofynnwyd a oedd yr Aelod Arweiniol dros y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth yn fodlon ar yr adroddiad a'r hyn a gyflawnwyd hyd yn hyn ers lleihau'r oriau agor.  Dywedodd yr Aelod Arweiniol y byddai'n fodlon ar yr adroddiad ar ôl i'r holl waith gael ei gwblhau dros y 12 mis nesaf a chytunodd fod angen gwaith parhaus.

Esboniodd  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Craffu (copi ynghlwm) yn gofyn am adolygiad o raglen waith y pwyllgor a rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r aelodau am faterion perthnasol.

                                                                                                 12pm – 12.20pm

Cyflwynodd y Cydlynydd Craffu’r adroddiad a’r atodiadau (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) gan ofyn i’r aelodau adolygu rhaglen waith y Pwyllgor.

Roedd cyfarfod nesaf y Pwyllgor Craffu Perfformiad wedi’i drefnu ar gyfer 18 Medi 2025, ac roedd pedair eitem ar y gweill ar gyfer rhaglen y cyfarfod hwnnw. 

Cyfarfu'r Grŵp Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion Craffu (SCVCG) ar 30 Mehefin 2025 a chyfeiriwyd un eitem at sylw'r Pwyllgor.   Roedd yn ymwneud â Rhaglen Drawsnewid y Cyngor a'r Prosiect Cyswllt Cwsmeriaid ac roedd disgwyl am gadarnhad gan Swyddogion ar ddyddiad presenoldeb mewn cyfarfod yn y dyfodol. Roedd cyfarfod nesaf Grŵp Cadeiryddion ac Is-Gadeiryddion Craffu wedi'i drefnu ar gyfer 15 Medi 2025 ac anogwyd yr aelodau i gyflwyno Ffurflen Gynnig os oedd ganddynt unrhyw bynciau yr hoffent gael eu hystyried.

Roedd Rhaglen Waith y Cabinet yn Atodiad 3 er gwybodaeth.

Roedd tabl yn crynhoi penderfyniadau diweddar y Pwyllgor ac yn cynghori aelodau ar gynnydd gyda'u gweithredu wedi'i atodi fel Atodiad 4.

Derbyniwyd cais gan y Tîm Cynllunio Strategol a Pherfformiad i'r Pwyllgor benodi un cynrychiolydd i wasanaethu ar bob un o'r naw Grŵp Her Gwasanaeth.  Roedd dyddiadau ac amseroedd pob cyfarfod Grŵp Her Gwasanaeth wedi'u hatodi i'r adroddiad fel Atodiad 5.  Gofynnwyd i'r Pwyllgor benodi cynrychiolydd o blith ei aelodau i wasanaethu ar bob Grŵp ac adrodd yn ôl i'r Pwyllgor ar y trafodaethau a gynhaliwyd.

Wrth ddod â’r drafodaeth i ben:

Penderfynwyd:

(i)             cadarnhau rhaglen waith y Pwyllgor fel y manylir yn Atodiad 1 i'r adroddiad; a

(ii)           phenodi’r aelodau canlynol i wasanaethu fel ar Grwpiau Her Gwasanaeth y Cyngor:

(a)  Cynllunio, Gwarchod y Cyhoedd a Gwasanaeth Cefn Gwlad - y Cynghorydd Terry Mendies neu’r Cynghorydd Gareth Sandilands (i’w gadarnhau)

(b)  Cyllid ac Archwilio          – y Cynghorydd James Elson

(c)  Gwasanaethau Tai a Chymunedau - Y Cynghorydd Terry Mendies neu'r Cynghorydd Gareth Sandilands (i'w gadarnhau)

(d)  Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd – Y Cynghorydd Carol Holliday

(e)  Gwasanaeth Cymorth Corfforaethol:   Pobl - Y Cynghorydd Gwyneth Ellis

(f)   Addysg – Y Cynghorydd Ellie Chard

(g)  Gwasanaethau Plant – Y Cynghorydd Andrea Tomlin

(h)  Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol - y Cynghorydd Bobby Feely

(i)    Gwasanaeth Cymorth Corfforaethol:   Perfformiad, Digidol ac Asedau – Y Cynghorydd Martyn Hogg

Cael y wybodaeth ddiweddaraf gan gynrychiolwyr y Pwyllgor ar Fyrddau a Grwpiau amrywiol y Cyngor

Dim.

Daeth y cyfarfod i ben am 1pm.