Agenda and draft minutes

Cafwyd ymddiheuriadau am absenoldeb gan y Cynghorydd Hugh Irving (Cadeirydd) a’r Cynghorydd Diane King, ynghyd â’r Aelod Arweiniol Plant, Pobl Ifanc  a Theuluoedd.  Cafwyd ymddiheuriadau hefyd gan y Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Llywodraethu a Busnes, Gary Williams. Roedd y Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg yn bresennol ar gyfer eitemau busnes 5 a 6 ac ymgymerodd hefyd â rôl gefnogi’r Tîm Gweithredol Corfforaethol ar gyfer y cyfarfod.

Yn absenoldeb y Cadeirydd, cadeiriodd yr Is-Gadeirydd y cyfarfod.

Aelodau i ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy’n rhagfarnu mewn unrhyw fusnes a nodwyd i’w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Ni ddatganodd unrhyw aelod gysylltiad personol nac un sy’n peri rhagfarn yn unrhyw un o’r eitemau busnes i’w trafod yn y cyfarfod.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972.

Ni chodwyd unrhyw eitemau brys gyda’r Cadeirydd na’r Cydlynydd Craffu cyn dechrau’r cyfarfod.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 6 Mehefin 2024 (copi ynghlwm).

10.05am – 10.15am

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 6 Mehefin 2024.   Felly:

Penderfynwyd: cymeradwyo cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Perfformiad a gynhaliwyd ar 6 Mehefin 2024 fel cofnod gwir a chywir o’r gweithrediadau.

Materion yn codi:

Tudalen 12, ‘Y wybodaeth ddiweddaraf ar y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig a Chynllun ar gyfer 2025/26 i 2027/28 ac Adolygu Gwytnwch a Chynaliadwyedd Ariannol y Cyngor - Incwm a Ragwelir o Ffioedd Parcio’: dywedodd y Cydlynydd Craffu fod Prif Swyddog Ariannol y Cyngor wedi dweud ei bod yn gynnar iawn yn y flwyddyn ariannol i ragweld incwm dros y flwyddyn gyfan gydag unrhyw sicrwydd. Ar gyfer misoedd cyntaf y flwyddyn ariannol, ymddengys bod yr incwm yn cymharu â’r blynyddoedd blaenorol, felly rhagwelir bod y Gwasanaeth ar y trywydd iawn i gyflawni'r incwm ychwanegol a ragwelir. Fodd bynnag, byddai ffactorau allanol megis y tywydd a’r niferoedd fyddai’n mynychu digwyddiadau mawr mewn trefi mawr yn effeithio ar yr incwm parcio. Dylai fod darlun cliriach ar gael erbyn diwedd yr hydref o’r incwm a ragwelir. Gofynnodd yr aelodau am gael y wybodaeth ddiweddaraf am ffigurau incwm parcio a pherfformiad y Gwasanaeth i gyflawni ei ffigurau incwm a ragwelwyd cyn diwedd y flwyddyn galendr.

Ystyried a darparu sylwadau ar Adroddiad Blynyddol y Cyfarwyddwr Gwasanaethau Cymdeithasol ar gyfer 2023/24 (copi ynghlwm) cyn ei gyflwyno i Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC) a’i gyhoeddi ar wefan Cyngor Sir Ddinbych (CSDd).

10.15am – 11am

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Iechyd a Gofal Cymdeithasol (EH) yr adroddiad (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) yn crynhoi’r cynnydd sylweddol yn yr angen am wasanaethau gofal cymdeithasol a phroblemau recriwtio a chadw yn y sector, felly roedd y cynnydd wedi bod yn arafach ac roedd y perfformiad wedi dirywio yn erbyn y dangosyddion allweddol oherwydd y pwysau. Byddai’r pwyslais yn y dyfodol ar y rhaglen drawsnewid.

Eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg (NS) ei fod yn ofyniad statudol i lunio’r adroddiad a bod ei fformat a’i gynnwys yn cael eu gosod gan Lywodraeth Cymru, felly roedd cyfyngiadau o ran faint y gallai Cyngor Sir Ddinbych addasu’r adroddiad.  Fodd bynnag, byddai fformat newydd cyn bo hir gan Lywodraeth Cymru.

Diolchodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg (NS) i’r adran, partneriaid a gofalwyr anffurfiol am eu gwaith caled parhaus. Roedd y tîm yn parhau i weithredu fel gwasanaeth cyfunol gydag Addysg a Gofal Cymdeithasol, ac roedd ganddo benaethiaid gwasanaeth ar y cyd ynghyd â chyllideb a chynllun gwasanaeth ar y cyd. 

Yna agorodd y Cadeirydd y drafodaeth ar gyfer unrhyw gwestiynau. 

Gan ymateb i gwestiynau’r Aelodau, dywedodd y swyddogion:

• Bod recriwtio a chadw yn her drwy’r adroddiad cyfan, yn enwedig mewn Gwasanaethau Plant. Nid oedd yr anawsterau a wynebir yma yn newydd i’r cyfnod adrodd hwn, roedd craffu wedi cael gwybod am y mater sawl tro o’r blaen. Roedd yr adran wedi gwneud gwaith penodol pellach, gan edrych ar y rhesymau a roddwyd mewn cyfweliadau gadael, datblygu’r staff presennol, hyrwyddo’r cynnig gweithio'n hyblyg yn barhaus a lobïo’n genedlaethol am gynnydd mewn cyflogau i’r sector. Fodd bynnag, roedd hon yn broblem genedlaethol, nid oedd digon o staff Gwaith Cymdeithasol erbyn hyn ac felly nid oedd digon o weithwyr newydd gymhwyso’n ymuno â’r proffesiwn. Felly hefyd Iechyd Meddwl, roedd prinder cenedlaethol o weithwyr proffesiynol yn y gwasanaeth. Roedd Sir Ddinbych yn edrych ar strwythur presennol y tîm ac yn dyrannu gwaith i ryddhau Ymarferwyr Iechyd Meddwl Cymeradwy i ganolbwyntio ar y gwaith yr oedd yn ofynnol iddynt ei wneud yn statudol. 
• Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg ei bod hi a chyd aelodau Cymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru yn lobïo  Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC), y Gymdeithas Llywodraeth Leol, Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU ac eraill yn barhaus am well cyflog i weithwyr yn y sector gofal, yn cynnwys yr un telerau ac amodau â gweithwyr y Gwasanaeth Iechyd Gwladol. 
• Roedd yr adroddiad yn feichus, ac roedd y Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd (AL) yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru ar y fformat newydd ar gyfer adroddiadau blynyddol yn y dyfodol, ond roedd yn ansicr faint o’u mewnbwn fyddai’n cael ei gynnwys. Byddai’r fformat newydd yn well gobeithio, byddai’n cynnwys adran ar berfformiad gyda data a byddai’n gwahanu gwybodaeth am Wasanaethau Oedolion a Gwasanaethau Plant yn gliriach. Croesawyd yr Astudiaethau Achos yn yr adroddiad, oedd yn rhoi darlun defnyddiol o ba mor gymhleth oedd darparu’r mathau cywir o wasanaethau er mwyn bod yn addas i unigolion.   
• Trafodwyd cynhwysiant digidol a phwysigrwydd estyn allan i breswylwyr hŷn a’r rhai oedd wedi eu heithrio’n ddigidol. Roedd gan y cynllun ‘Heneiddio’n Dda yn Sir Ddinbych’ rôl allweddol yn hyn, yn enwedig yn ardaloedd gwledig Sir Ddinbych. Roedd ‘Hyder Digidol’ yn gynllun arall oedd â’r nod o feithrin hyder digidol, wedi’i ariannu drwy’r Gronfa Ffyniant Gyffredin.
• Anghenion Cymhleth, roedd y pwysau’n dal i gynyddu, oedran cyfartalog y boblogaeth hŷn oedd yn gofyn am ofal preswyl bellach oedd 82 – 83 oed. Roeddent yn defnyddio’r gwasanaethau hyn pan oedd teulu’n methu â darparu’r gefnogaeth angenrheidiol mwyach, felly  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad ar y cyd gan y Pennaeth Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol Oedolion a Digartrefedd a’r Rheolwr Gwasanaeth Gweithredol sy’n rhoi cyfle i’r Pwyllgor ddadansoddi perfformiad y gweithrediad mewn perthynas â’i amcanion ariannol, busnes a llesiant cymdeithasol yn ystod 2023/24.

11.15am – 12pm

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Arweiniol - y Cynghorydd Elen Heaton yr adroddiad (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) a’r rhai oedd yn bresennol ar gyfer yr eitem hon, sef y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Cymunedau, Moderneiddio a Lles (NS), Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd (AL) a’r Rheolwr Gwasanaeth - Gwasanaeth Cefnogaeth Gymunedol Cefndy (NB).

Trefnodd Cefndy ymweliad safle ar gyfer y pwyllgor hwn y llynedd, oedd wedi mynd yn dda, felly roedd mwyafrif yr aelodau’n deall beth oedd Cefndy yn ei gynnig. Felly, agorodd y Cadeirydd y drafodaeth ar gyfer cwestiynau. 

Gan ymateb i’r cwestiynau a’r pwyntiau a godwyd dywedodd yr Aelod Arweiniol a’r swyddogion:

• Er gwaetha’r hinsawdd ariannol anodd, gwelwyd cynnydd mewn gwerthiant, mewn marchnad fyd-eang gystadleuol, ac roedd y gwerthiant ar y trywydd iawn ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf.  
• Roedd Cefndy wedi goresgyn heriau sylweddol megis tarfu ar y gadwyn gyflenwi, pwysau chwyddiant trwm, Brexit. Roedd y tîm rheoli bellach yn edrych ar gynnyrch newydd ac yn ystyried datblygu cynnyrch drwy weithio drwy hen ddyluniadau i ddechrau. 
• O ran ôl troed carbon y fenter, nid oedd yn bosibl cael paneli solar ar yr adeilad oherwydd y coed, fodd bynnag, cafwyd goleuadau LED a chyflwynwyd wythnos waith pedwar diwrnod er mwyn lleihau biliau cyfleustodau, oedd wedi arbed 15%. Roedd gan yr holl offer newydd ôl troed carbon gwell.
• O ran hyfywedd hirdymor, roedd angen dechrau edrych ar ddatblygiad gyrfa yng Nghefndy. Roedd Sir Ddinbych yn ymwybodol o gynllunio olyniaeth, byddai’n cefnogi pobl i ddatblygu eu sgiliau ymhellach. Roedd y gwasanaethau a ddarparwyd yng Nghefndy yn unigryw, nid oeddent ar gael yn unman arall, felly roedd hyn yn achosi rhai heriau recriwtio. Roedd coleg peirianneg wedi agor wrth ymyl Cefndy, felly byddai profiad gwaith a chyfleoedd eraill yn cael eu cynnig drwy’r cyrsiau oedd ar gael yno gobeithio. 
• Ar hyn o bryd, nid oedd cynlluniau i sefydlu Bwrdd Ymgynghorol, byddai hyn yn cael ei adolygu fel rhan o’r Rhaglen Drawsnewid, ac efallai ystyried cael Grŵp Tasg a Gorffen a allai gynnwys Cynghorwyr. Fodd bynnag, roedd Cefndy yn wasanaeth oedd yn cael ei gynnal gan y Cyngor, felly gallai Cynghorwyr gymryd cymaint o ran ag y dymunent gyda’r gwasanaeth.
• Byddai’r swyddogion yn fwy na pharod i drefnu ymweliad arall i Gynghorwyr i Gefndy (mewn grwpiau bychan).  

Ar ddiwedd y drafodaeth, dywedodd aelodau’r Pwyllgor y byddai’n syniad da rhoi stori newyddion da yn Sir Ddinbych Heddiw ac ar gyfryngau cymdeithasol y Cyngor am Gefndy, beth oedd yn ei gynhyrchu, ei weithlu ymroddgar a’i fanteision i’r gymuned. Gofynnwyd hefyd am gael gweld cynlluniau busnes yn y dyfodol. 

Yn dilyn trafodaeth fanwl:

Penderfynwyd:

(i) yn amodol ar y sylwadau uchod, ac ar ôl dadansoddi perfformiad Cefndy o ran ei amcanion ariannol, busnes a lles cymdeithasol yn ystod 2023/24, derbyn yr adroddiad a chefnogi’r cynnydd a wnaed i sefydlogi’r fenter a chynllunio ar gyfer ei hyfywedd yn y dyfodol;

(ii) bod trefniadau’n cael eu gwneud i wahodd aelodau etholedig (mewn grwpiau hawdd eu rheoli) i ymweld â chyfleuster Cefndy i weld y gwaith sy’n cael ei wneud yno a sut mae o fudd i les ei weithlu; a

(iii) bod adroddiad arall ar berfformiad Cefndy yn ystod blwyddyn ariannol 2024/25 yn cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor mewn 12 mis.

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Craffu (copi ynghlwm) sy’n ceisio adolygiad o raglen waith y Pwyllgor ac yn cyflwyno’r wybodaeth ddiweddaraf i’r aelodau am faterion perthnasol.

12pm – 12.20pm

Cyflwynodd y Cydlynydd Craffu’r adroddiad a’r atodiadau (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) er mwyn gofyn i’r Pwyllgor adolygu ei raglen waith.  

Dywedwyd wrth y Pwyllgor bod gohirio cyflwyno adroddiad cynnydd Ysgol Crist y Gair o raglen fusnes y cyfarfod hwn i gyfarfod mis Tachwedd wedi golygu bod gormod o eitemau i’w trafod ar raglen fusnes y cyfarfod hwnnw i roi digon o amser i bob pwnc. 

Gan fod rhai o’r eitemau a restrwyd ar gyfer cyfarfod mis Tachwedd angen eu trafod ar frys, awgrymodd yr aelodau y dylid cynnal sesiwn fore a phrynhawn, neu ddau gyfarfod ar wahân, i drafod y busnes angenrheidiol. Fodd bynnag, dywedodd y swyddogion y byddai pwysau ar amserlen cyfarfodydd pwyllgorau’r Cyngor ac adnoddau staffio i gefnogi sesiynau/cyfarfodydd ychwanegol yn ei gwneud yn anodd iawn i drefnu a chefnogi cynnal dau gyfarfod/dwy sesiwn yn yr un mis. 

Awgrymwyd felly y dylid holi Cadeirydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau i weld a allai’r pwyllgor hwnnw gymryd y gwaith o fonitro Cynllun Gweithredu Strategaeth Tai a Digartrefedd y Cyngor, gan fod yr aelodau’n teimlo bod y Strategaeth yn cyd-fynd yn well â chylch gwaith y Pwyllgor Craffu Cymunedau na’r Pwyllgor Craffu Perfformiad.  Os bydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau yn cytuno i wneud hyn, byddai’n golygu bod llwyth gwaith y Pwyllgor Craffu Perfformiad yn haws ei reoli ar gyfer gweddill y flwyddyn galendr. Cytunodd y Cydlynydd Craffu i holi ar ran y Pwyllgor.

Dywedwyd wrth yr aelodau y bydd cyfarfod nesaf y Grŵp Cadeiryddion ac Is-Gadeiryddion Craffu ar 16 Medi ac felly dylid cyflwyno unrhyw geisiadau am archwilio eitemau i’r Cydlynydd Craffu ar y ffurflen sydd ynghlwm yn Atodiad 2 yr adroddiad mewn da bryd cyn y cyfarfod hwnnw. Roedd Atodiad 3 yn cynnwys Rhaglen Waith y Cabinet er gwybodaeth i aelodau ac roedd Atodiad 4 yn rhoi trosolwg o’r cynnydd a wnaed hyd yma ar argymhellion y Pwyllgor o’i gyfarfod blaenorol.  

Felly:

Penderfynwyd: yn amodol ar y sylwadau uchod -

(i) er mwyn lliniaru’r pwysau ar amser a Rhaglen Waith y Pwyllgor, cyflwyno cais i’r Pwyllgor Craffu Cymunedau i ystyried yr adroddiad cynnydd ar Gynllun Gweithredu Strategaeth Tai Digartrefedd Sir Ddinbych; a

(ii) chadarnhau rhaglen waith y Pwyllgor fel y nodir yn Atodiad 1 yr adroddiad.

Derbyn y wybodaeth ddiweddaraf gan gynrychiolwyr y Pwyllgor ar Fyrddau a Grwpiau amrywiol y Cyngor.

Dim.

Daeth y cyfarfod i ben am 12.05pm.