Agenda and draft minutes

Cafwyd ymddiheuriadau am absenoldeb oddi wrth y Cynghorwyr Jeanette Chamberlain-Jones, Brian Jones a David Williams.

Roedd y Pwyllgor yn anfon ei ddymuniadau gorau am adferiad llawn a chyflym i’r Cynghorydd Williams a oedd wedi cael llawdriniaeth yn ddiweddar.

Aelodau i ddatgan unrhyw fuddiant personol neu sy’n rhagfarnu mewn unrhyw fusnes a nodwyd i’w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Roedd y Cynghorydd Arwel Roberts yn datgan cysylltiad personol yn eitem 6 fel Llywodraethwr Awdurdod Addysg Lleol (AALl) yn Ysgol y Castell, Rhuddlan. 

Penodi Is-gadeirydd y Pwyllgor Craffu Partneriaethau ar gyfer blwyddyn ddinesig 2024/25 (disgrifiad o’r rôl wedi’i atodi).

Gan nad oedd y Cadeirydd yn gallu mynychu’r cyfarfod yn bersonol yn Neuadd y Sir roedd wedi gofyn i’r Is-gadeirydd ar ôl ei ethol i gadeirio’r cyfarfod.    Felly, roedd y Cydlynydd Craffu yn gofyn am enwebiadau ar gyfer swydd Is-gadeirydd y Pwyllgor ar gyfer blwyddyn 2024/25 y Cyngor. 

Enwebwyd y Cynghorydd Pauline Edwards gan y Cynghorydd Bobby Feeley i gymryd rôl Is-gadeirydd y Pwyllgor.  Cafodd enwebiad y Cynghorydd Edwards ar gyfer y rôl ei eilio gan y Cynghorydd Elfed Williams.  Ni chafwyd unrhyw enwebiadau eraill, felly:

Penderfynwyd: Ethol y Cynghorydd Pauline Edwards yn Is-Gadeirydd Pwyllgor Craffu Partneriaethau ar gyfer blwyddyn 2024/25 y Cyngor.

Ar ôl cael ei hethol, diolchodd y Cynghorydd Edwards i’r aelodau am eu cefnogaeth barhaus cyn cadeirio ar gyfer gweddill y cyfarfod yn unol â chais y Cadeirydd.  

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972.

Ni thynnwyd sylw’r Cadeirydd at unrhyw faterion brys cyn dechrau’r cyfarfod.

Derbyn cofnodion y Pwyllgor Craffu Partneriaethau a gynhaliwyd ar 21 Mawrth 2024 (copi ynghlwm).

10.10am – 10.15am

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Craffu Partneriaethau a gynhaliwyd ar 21 Mawrth 2024.  Felly:

Penderfynwyd: y dylid derbyn a chymeradwyo cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 21 Mawrth 2024 fel cofnod gwir a chywir o’r gweithrediadau.

Materion yn codi: tudalen 12, ‘Prosiect Ysbyty Cymunedol Gogledd Sir Ddinbych’ - hysbyswyd aelodau’r Pwyllgor bod copi o lythyr y Cadeirydd mewn perthynas â’r prosiect hwn at Brif Weinidog newydd Cymru a benodwyd yn ddiweddar, ynghyd â llythyr ymateb y Gweinidog Iechyd a Gofal Cymdeithasol, wedi’i ddosbarthu i aelodau’r Pwyllgor er gwybodaeth fel rhan o’r ddogfen ‘Briff Gwybodaeth’ yn gynharach yn yr wythnos.   Rhoddodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg ddiweddariad i’r Pwyllgor yn hysbysu’r aelodau bod yr achos busnes ar gyfer y prosiect wedi’i dderbyn gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) yn ei gyfarfod ym mis Mawrth 2024 ac yna wedi’i gyflwyno i Lywodraeth Cymru (LlC).   Roedd y Cyfarwyddwr, mewn cydweithrediad â chynrychiolwyr y Bwrdd Iechyd wedi parhau i roi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r Pwyllgor ar gynnydd yr achos busnes wrth i bethau ddatblygu. 

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Craffu (copi ynghlwm) sy’n gofyn i’r Pwyllgor, yn unol â Rheolau Gweithdrefn Galw i Mewn y Cyngor, adolygu’r penderfyniad a wnaed gan y Cabinet ar 23 Ebrill 2024.

10.15am – 11.15am

Cyn dechrau’r eitem fusnes hon roedd y Cadeirydd wedi croesawu’r Aelod Arweiniol ar gyfer Addysg, Plant a Theuluoedd; Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg; Pennaeth Addysg; Prif Reolwr:  Cefnogi Ysgolion ynghyd â nifer o swyddogion eraill o amrywiol wasanaethau’r Cyngor i’r cyfarfod ar gyfer trafodaeth ar benderfyniad y Cabinet a alwyd i mewn ar gyfer adolygu o dan Reolau Gweithdrefn Galw i Mewn y Cyngor.  Roedd hefyd yn croesawu’r prif lofnodwr i’r ‘Hysbysiad Galw i Mewn’ a’i gyd-lofnodwyr i’r cyfarfod i gyflwyno eu hachos.  

Cyflwynodd y Cydlynydd Craffu yr adroddiad a’r atodiadau (dosbarthwyd ymlaen llaw) a oedd yn amlinellu penderfyniad y Cabinet a alwyd i mewn ar gyfer adolygiad, y rhesymau a roddwyd dros geisio adolygiad o’r penderfyniad a’r broses a fyddai’n cael ei dilyn yn y cyfarfod.    Hefyd, dywedodd gan fod y penderfyniad a alwyd i mewn ar gyfer ei adolygu yn ymwneud â darpariaeth addysg statudol yn y sir, roedd yr Aelodau Cyfetholedig Addysg ar Bwyllgorau Craffu’r Cyngor yn bresennol ac roeddent yn aelodau o’r Pwyllgor gyda hawliau pleidleisio llawn ar gyfer yr eitem fusnes benodol hon.  

Cyn dechrau’r drafodaeth, cafodd y Pwyllgor ei gynghori gan y Swyddog Monitro am bwysigrwydd canolbwyntio ar y penderfyniad a wnaed gan y Cabinet ar 23 Ebrill 2024, yn ymwneud â’r Rhaglen Amlinellol Strategol ddrafft ar gyfer Cymunedau Cynaliadwy ar gyfer Dysgu - Rhaglen Dreigl’, oedd yn destun yr Hysbysiad Galw i Mewn ac nid ar unrhyw benderfyniadau a wnaed yn y gorffennol na’r dyfodol o bosibl, a wneir mewn perthynas â rhaglen arfaethedig. 

Cafodd y cais galw i mewn ei gyflwyno a’i grynhoi gan y Cynghorydd Mark Young, fel prif lofnodwr yr Hysbysiad Galw i Mewn ar ei ran ef a’i gydlofnodwyr, yn egluro bod y rheswm dros y penderfyniad galw i mewn yn seiliedig ar yr angen am lywodraethu da, gwneud penderfyniadau ar sail tystiolaeth, ynghyd ag ymgynghori eang ac effeithiol gyda holl fudd-ddeiliaid mewn perthynas â ‘gwaredu’ cae chwarae gofod gwyrdd yn unol â Rheoliadau a Chanllawiau y cyfeiriwyd atynt yn yr ‘Hysbysiad o Benderfyniad Galw i Mewn’ a gyflwynwyd.  Yn ystod ei gyflwyniad, roedd y Cynghorydd Young yn cyfeirio at yr angen i ymgynghori gyda chyrff fel Chwaraeon Cymru, ysgolion lleol yn Ninbych, aelodau etholedig lleol, cymuned leol a sefydliadau chwaraeon, nad oedd ef a’i gydlofnodwyr yn teimlo yr ymgynghorwyd yn eang arno mewn perthynas â ‘gwaredu/newid defnydd’ y cae chwarae er mwyn darparu ar gyfer yr adeilad newydd yn Ysgol Plas Brondyffryn.    Roedd y llofnodwyr yn gadarn o’r farn o dan Gynllun Datblygu Lleol (CDLl) y Cyngor, bod caeau chwaraeon wedi eu diogelu rhag datblygu oni bai eu bod wedi eu dynodi fel rhai nad oes eu hangen mwyach.   Roedd y cyd-lofnodwyr, y Cynghorwyr Merfyn Parry, Pauline Edwards ac Elfed Williams yn amlinellu eu rhesymau dros gytuno i alw’r penderfyniad i mewn gan nodi y dylai asesiad gael ei gynnal ar argaeledd darpariaeth man gwyrdd yn Ninbych ac ar gael i aelodau a phreswylwyr lleol.    Dylai darparu asesiad o holl risgiau hysbys cysylltiedig â’r cynigion ynghyd â thystiolaeth o’r ymgynghoriad helaeth a gynhaliwyd gyda holl rhanddeiliaid hefyd fod ar gael.    Nid oedd y Cynghorydd Geraint Lloyd-Williams yn bresennol i gyflwyno ei resymau dros gytuno i fod yn llofnodwr i’r ‘Hysbysiad Galw i Mewn’.

Wrth ymateb i’r pwyntiau a godwyd wrth alw’r penderfyniad i mewn, dywedodd yr Aelod Arweiniol fod y Swyddog Monitro o’r farn y byddai’r materion fforddiadwyedd, colled ac adfer/disodli caeau chwarae yn faterion fyddai’n derbyn sylw fel rhan o ddatblygu’r achos busnes llawn ar gyfer y prosiect cyn cyflwyno i’r Grŵp Craffu Cyfalaf ar gyfer ystyriaeth.    Byddai’r elfen caeau chwarae yn cael ei chynnwys  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Craffu (copi ynghlwm) yn gofyn am adolygiad o raglen gwaith i’r dyfodol y Pwyllgor a rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r aelodau am faterion perthnasol.

11.30am – 11.50am

Cyflwynodd y Cydlynydd Craffu yr adroddiad a’r atodiadau (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) yn gofyn i’r Aelodau adolygu rhaglen waith y Pwyllgor ac yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf ar faterion Craffu perthnasol.

Tynnwyd sylw’r aelodau at rhaglen waith y Pwyllgor ynghlwm yn Atodiad 1 o’r adroddiad.    Roedd yna dair eitem sylweddol hyd yma ar gyfer y cyfarfod nesaf a drefnwyd ar 4 Gorffennaf.    Ynghlwm yn Atodiad 2 oedd copi o ‘ffurflen cynnig aelodau’ ac anogwyd yr aelodau i’w llenwi os oeddent yn teimlo bod mater neu destun yn haeddu cael ei graffu.    Atgoffwyd nhw y byddai’r Grŵp Cadeiryddion ac Is-Gadeiryddion Craffu yn cyfarfod ar 20 Mai i ystyried unrhyw geisiadau craffu a dderbyniwyd.    Roedd Atodiad 3 yn nodi rhaglen waith y Cabinet er gwybodaeth i’r aelodau a’u helpu i nodi unrhyw faterion yr oeddent yn dymuno iddynt gael eu cyflwyno i’r Pwyllgor Craffu ar gyfer craffu cyn gwneud penderfyniad.    Roedd Atodiad 4 yn crynhoi’r cynnydd a wnaed mewn perthynas ag argymhellion y Pwyllgor yn ei gyfarfod blaenorol.

Roedd y Cynghorydd Elfed Williams yn awgrymu mae’n bosibl y byddai’r Pwyllgor Craffu yn dymuno archwilio’r ymgynghoriad a gynhaliwyd gyda’r ysgolion y cyfeiriwyd atynt o dan yr eitem fusnes flaenorol.    Awgrymwyd fod y Cynghorydd Williams yn llenwi ‘ffurflen cynnig aelod’ (ynghlwm yn Atodiad 2) yn amlinellu’r agweddau yr oedd yn dymuno i’r Pwyllgor Craffu eu harchwilio yn fanwl, canlyniad rhagweledig y broses graffu ac yna cyflwyno’r ffurflen ar ôl ei llenwi i naill un o’r Cydlynwyr Craffu a fyddai’n cyflwyno’r cais i’r GCIGC ar gyfer ystyriaeth.   Roedd y Cynghorydd Arwel Roberts yn gofyn pa un a oedd yr elfen man gwyrdd o’r ymgynghoriad a gynhaliwyd ar y cynigion yn ymwneud â’r eitem Cymunedau Dysgu Cynaliadwy a drafodwyd ynghynt ar gael yn eang a pha un a oedd angen craffu ar yr elfen honno.    Roedd y Cydlynydd Craffu yn cynghori’r Cynghorwyr Roberts a Williams i gysylltu â’i gilydd mewn perthynas â chyflwyno ffurflen cynnig aelod ar y testun penodol hwn.

Mewn ymateb i ymholiad gan y Cynghorydd Roberts ar pa un a oedd nifer digonol o geisiadau craffu yn cael eu cyflwyno i’r GCIGC ar gyfer ystyriaeth i allu llenwi’r rhaglen waith craffu, roedd y Cydlynydd Craffu yn hysbysu bod wyth cais wedi cael eu derbyn ar gyfer ystyriaeth gan y Grŵp yn ei gyfarfod yr wythnos ddilynol.    Yn ogystal, byddai’r GCIGC yn ystyried rôl Craffu yn y broses gosod y gyllideb a monitro darpariaeth y Cynllun a Strategaeth Ariannol Tymor Canolig, yn ogystal â chyfraniad y Pwyllgor Craffu yn Rhaglen Drawsnewid y Cyngor yn y dyfodol yn y cyfarfod hwnnw.    Yn dibynnu ar ganlyniad y trafodaethau hynny bydd holl raglenni gwaith pwyllgor craffu yn cael eu llunio yn fwy gwastad yn y dyfodol.  Roedd trefniadau craffu arfaethedig ar gyfer Cyd-bwyllgor Corfforedig Gogledd Cymru hefyd i gael eu trafod mewn cyfarfod i ddod o’r GCIGC. Er bod yna gynigion i Fwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru (BUEGC) ffurfio rhan o’r Cyd-bwyllgor Corfforedig yn y pen draw, ni chytunwyd ar ddyddiad eto ar gyfer hwn.   Felly, nes byddai’r trefniadau hynny yn eu lle a chytuno ar drefniadau craffu unigol ar gyfer y Cyd-bwyllgor Corfforedig, byddai’r Pwyllgor Craffu Partneriaethau yn parhau i fod yn bwyllgor craffu dynodedig Sir Ddinbych ar gyfer craffu ar y BUEGC.

Ar ddiwedd y drafodaeth:

Penderfynwyd:  cadarnhau rhaglen waith y Pwyllgor fel y nodir yn Atodiad 1 yr adroddiad.

Derbyn y wybodaeth ddiweddaraf gan gynrychiolwyr y Pwyllgor ar amrywiol Fyrddau a Grwpiau y Cyngor.

11.50am – 12pm

Uned Asesu Is-Ranbarthol ar Gyfer Plant Bwythyn y Ddôl:  Roedd y Cynghorydd Bobby Feeley, cynrychiolydd y Pwyllgor Craffu ar y Bwrdd Prosiect ar gyfer yr uned arbenigol hon yn dweud bod y cyfleuster ar ei newydd wedd ar gyfer yr Uned Asesu hon ar fin cael ei gwblhau.  Roedd y Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg yn cadarnhau unwaith y byddai’r cyfleuster yn barod i’w ddefnyddio, byddai lansiad swyddogol yn cael ei drefnu a byddai newyddlen yn cael ei dosbarthu i’r holl aelodau.

Felly:

Penderfynwyd:  derbyn y wybodaeth a ddarparwyd.

Daeth y cyfarfod i ben am 12.10pm