Agenda and draft minutes

Derbyniwyd ymddiheuriadau gan y Swyddog Monitro, a fydd ychydig yn hwyr ac angen gadael cyn diwedd y cyfarfod.

Aelodau i ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu gysylltiad sy’n peri rhagfarn yn gysylltiedig ag unrhyw fater sydd i’w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Ni ddatganwyd unrhyw gysylltiad.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Ni chodwyd unrhyw faterion brys.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Safonau a gynhaliwyd ar 13 Rhagfyr 2024 (copi ynghlwm).

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Safonau a gynhaliwyd ar 13 Rhagfyr 2024.

Cywirdeb – ni chodwyd unrhyw bwyntiau o ran cywirdeb.

Materion yn Codi –

Tudalen 10, Eitem 6: Cofnodion o’r cyfarfod diwethaf -  Ailosod Dyraniad (Cynghorau i Aelodau Annibynnol ymweld â nhw) / Rhestr Clercod newydd a dibrofiad Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned - Cadarnhaodd y Dirprwy Swyddog Monitro bod dadansoddiad o ymweliadau Aelodau Annibynnol ers 2020 wedi cael ei gwblhau ac y byddai rhestr o’r Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned hynny a nodwyd ar gyfer ymweliadau i’r dyfodol yn cael ei rhannu yn dilyn y cyfarfod er mwyn i aelodau ystyried pa gyfarfodydd i’w mynychu yn y dyfodol.   Lle’r oedd y wybodaeth hon yn hysbys, byddai’r rhestr hefyd yn nodi prif iaith y cyfarfodydd gan flaenoriaethu’r rhai gyda chlercod newydd/dibrofiad ac unrhyw broblemau a nodwyd.   Roedd adnoddau ariannol bellach ar gael i gefnogi’r ymweliadau hynny.

Tudalen 10, Eitem 6: Cofnodion y cyfarfod diwethaf - Rhannu Cylch Gorchwyl Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru - Cadarnhaodd y Dirprwy Swyddog Monitor y byddai hi’n rhannu’r cylch gorchwyl ar ôl y cyfarfod.

Tudalen 13, Eitem 11: Adroddiad Blynyddol Drafft y Pwyllgor Safonau - nododd y Cadeirydd nad oedd fersiwn derfynol yr adroddiad yn cynnwys nifer yr ymweliadau Cyngor a fynychwyd gan Aelodau Annibynnol o’r Pwyllgor Cynllunio fel y gofynnwyd a chytunwyd i gynnwys y wybodaeth hon yn adroddiadau blynyddol y dyfodol; nid oedd penderfyniadau Panel Dyfarnu Cymru wedi cael ei gynnwys yn y rhestr o eitemau rhaglen ar gyfer 13 Rhagfyr 2024 (Atodiad 1 i’r adroddiad) yn unol â chais yr aelodau.

Tudalen 14, Eitem 12: Recriwtio Aelodau Annibynnol Newydd i’r Pwyllgor Safonau - cafwyd trafodaeth am y broses i’w dilyn gan gynnwys yr amserlenni mewn sesiwn ar wahân cyn y cyfarfod, ac roedd y broses yn mynd rhagddi ar hyn o bryd.

PENDERFYNWYD y dylid derbyn a chymeradwyo cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 13 Rhagfyr 2024 fel cofnod cywir.

Ystyried adroddiad gan y Cyfreithiwr dan Hyfforddiant (copi yn amgaeedig) ar dudalen ‘Ein Canfyddiadau’ a gyhoeddwyd ar wefan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru.

Cyflwynwyd adroddiad gan y Cyfreithiwr dan Hyfforddiant (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) ar y crynodebau achos diweddaraf yn yr adran ‘Ein Canfyddiadau’ ar wefan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru (yr Ombwdsmon) a’r penderfyniadau diweddaraf a wnaed gan Banel Dyfarnu Cymru (y Panel).

Mae’r adran ‘Ein Canfyddiadau’ yn cynnwys bob mater a gaiff eu hymchwilio gan yr Ombwdsmon, nid materion yn ymwneud ag ymddygiad yn unig.  Darparwyd crynodeb o bob achos a oedd yn cynnwys cwynion Cod Ymddygiad a ymchwiliwyd yn y cyfnod rhwng 21 Tachwedd 2024 a 28 Chwefror 2025, ac fe’u rhannwyd yn ôl y pynciau canlynol - 

·       Hyrwyddo cydraddoldeb a pharch      3

·       Datgelu a chofrestru buddiannau       1

Mae’r canlyniadau wedi’u categoreiddio fel a ganlyn -

·       Dim angen camau pellach                           1

·       Atgyfeiriwyd at y Pwyllgor Safonau              2

·       Atgyfeiriwyd at Banel Dyfarnu Cymru            1

Nid oedd unrhyw un o’r achosion yn ymwneud â chyngor yn Sir Ddinbych.

Ers mis Tachwedd 2024, roedd un penderfyniad wedi’i wneud gan y Panel mewn perthynas ag atgyfeiriadau gan yr Ombwdsmon dan y categorïau “Torri amodau paragraffau 4(b), 4(c), 6(1)(a) a 6(1)(d) Cod Ymddygiad y Cyngor.  Diarddel am 21 mis”.   Nid oedd yr achos yn ymwneud â Chynghorydd yn Sir Ddinbych.  Ni wnaed unrhyw apeliadau yn erbyn penderfyniadau Pwyllgorau Safonau.

Diolchodd y Cadeirydd i’r Cyfreithiwr dan Hyfforddiant am yr adroddiad a oedd yn ddefnyddiol i’r Pwyllgor er mwyn ystyried p’un a ellid rhoi unrhyw ymyraethau ar waith o ganlyniad.   Nodwyd bod y Panel wedi cyflwyno diarddeliad am 21 mis, a’r gosb fwyaf y gellid ei chyflwyno gan y Pwyllgor Safonau oedd gwaharddiad 6 mis, a chafwyd trafodaeth am atgyfeiriadau gan yr Ombwdsmon at naill ai’r Pwyllgor Safonau neu Banel Dyfarnu Cymru yn ddibynnol ar eu barn nhw ynghylch difrifoldeb y drosedd.   Gofynnwyd i’r Swyddog Monitro p’un a oedd dull y gallai’r Pwyllgor Safonau ei ddefnyddio i atgyfeirio’r achos yn ôl at yr Ombwdsmon os oeddent yn ystyried y dylid cyflwyno cosb fwy eithafol, ac er nad oedd y Swyddog Monitro’n credu bod pŵer awtomatig yn bodoli mewn perthynas â hynny, byddai’n cadarnhau hyn ac yn rhoi gwybod i’r aelodau.

Dywedodd yr aelodau fod yr adroddiad yn ddiddorol ac yn fanwl iawn, a’i fod yn archwilio’r sail resymegol dros gosbau a gyflwynir ar gyfer achosion penodol o dorri’r Cod Ymddygiad a fyddai’n ddefnyddiol ar gyfer unrhyw achosion lle mae gofyn iddyn nhw ystyried cosbau, fodd bynnag, cydnabuwyd na fyddai manylion llawn yr achos yn cael eu datgelu.   Amlygwyd y pwysigrwydd o ddarparu rhesymau cadarn dros unrhyw benderfyniad yn seiliedig ar y dystiolaeth a gyflwynwyd hefyd, yn arbennig o ystyried yr hawl i apelio, a chyfeiriwyd at wrandawiad blaenorol gan y Pwyllgor Safonau i atgyfnerthu’r pwynt hwn.   Yn olaf, cyfeiriwyd at gasgliad yr Ombwdsmon yn yr achos yn ymwneud â datgan a chofrestru cysylltiad, a oedd yn amlygu pwysigrwydd hyfforddiant ar geisiadau am oddefeb (a oedd wedi bod yn achos pryder i’r Pwyllgor Safonau yn y gorffennol yn sgil y diffyg ceisiadau) a’r angen i barhau i godi ymwybyddiaeth am y mater.

PENDERFYNWYD nodi cynnwys yr adroddiad.

Nodi presenoldeb aelodau'r Pwyllgor Safonau yng nghyfarfodydd Cynghorau Sir, Tref a Chymuned a derbyn eu hadroddiadau.

Roedd y Cadeirydd wedi mynychu cyfarfod hybrid Cyngor Sir Ddinbych (yn Siambr y Cyngor, Rhuthun ac o bell drwy fideo gynadledda) a gynhaliwyd am 10am ddydd Iau, 20 Chwefror 2025 i gyflwyno Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau 2024, a chymerodd y cyfle hefyd i arsylwi’r trafodion.

Roedd yn anodd pennu’r presenoldeb gan nad oedd pawb a oedd yn bresennol yn Gynghorwyr, staff neu’n aelodau o’r cyhoedd, ond cafwyd pleidlais yn nes ymlaen yn y cyfarfod, lle cofnodwyd 44 pleidlais a 4 ymddiheuriad/absenoldeb.   Roedd aelodau’r Pwyllgor Safonau, y Cynghorwyr Sir Bobby Feeley a Jon Harland, a’r Cynghorydd Cymuned Gordon Hughes hefyd yn bresennol.   Roedd datganiadau o gysylltiad wedi’u cynnwys yn gynnar ar y rhaglen a darllenwyd datganiad, ond ni wnaethpwyd unrhyw ddatganiadau bryd hynny.   Yn nes ymlaen yn y cyfarfod, datganodd un Cynghorydd gysylltiad, ond ni chadarnhawyd natur y cysylltiad (cysylltiad personol neu gysylltiad personol sy’n rhagfarnu) ac ni chafwyd unrhyw ddatganiadau pellach gan Gynghorwyr eraill a oedd â rolau tebyg ac ni chawsant eu hatgoffa am hyn chwaith.   Datganwyd cysylltiad o natur bersonol yn nes ymlaen yn y cyfarfod.   Roedd cyfleusterau cyfieithu ar y pryd ar gael.   Roedd y Swyddog Monitro wedi egluro’r rheolau mewn perthynas â diwygiadau a phleidleisiau, a chafwyd trafodaethau da, cadarn a phroffesiynol yn ystod y cyfarfod.  Daeth y cyfarfod i ben am 3.18pm.

Er y cydnabyddir yr heriau sydd ynghlwm â Chadeirio cyfarfod hybrid mawr gyda rhaglen hir ac eitemau allweddol a fyddai’n arwain at ddadleuon dwys, teimlai’r Cadeirydd nad oedd y cyfarfod yn gosod esiampl ac yn creu argraff dda o’r ymddygiadau a phrosesau y gallai Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned eu mabwysiadu.   Soniodd am ei rheswm dros hyn a darparodd enghreifftiau.  Y prif bwyntiau i’w hystyried oedd, yn gryno -

·       yr angen i gryfhau’r broses o gasglu datganiadau cysylltiad er mwyn sicrhau fod pob cysylltiad yn cael ei ddatgan, ac amlinellu natur y cysylltiad yn glir

·       roedd angen mynd i’r afael ag ymddygiad y rhai a oedd yn mynychu o bell i sicrhau eu bod yn cadw eu fideo ymlaen yn ystod y cyfarfod, bod modd eu gweld yn glir, a’u bod yn canolbwyntio ac yn ymddwyn mewn modd sy’n broffesiynol ac yn addas ar gyfer mynychu cyfarfod cyhoeddus ffurfiol

·       nid oedd hyd y cyfarfod (5 awr ac 18 munud) gydag ond 10 munud o egwyl yn addas ar gyfer lefelau cyfathrebu a lles

·       roedd llawer o sŵn cefndirol gan y rhai a oedd yn mynychu o bell gan nad oedd pawb wedi tewi eu meicroffonau (er bod y Cadeirydd wedi eu hatgoffa am hyn), ond cydnabuwyd ar ôl y cyfarfod bod y trefnydd wedi cael rhai problemau technegol yn ystod y cyfarfod a oedd yn golygu nad oedd modd tewi meicroffonau cyfranogwyr

·       roedd y meicroffonau’n methu codi sŵn ar adegau pan nad oedd aelodau’n siarad i mewn i’r meicroffon (os oeddent yn sefyll i siarad neu’n troi i wynebu eraill)

·       roedd diffyg ffurfioldeb ar gyfer cyfarfod llawn o’r Cyngor, er enghraifft, defnyddiwyd enwau cyntaf ac felly nid oedd yn amlwg pwy oedd yn aelodau a phwy oedd yn swyddogion 

·       roedd rhywfaint o orgyfarwydd-dra a manylion personol anaddas yn cael eu rhannu am eraill 

·       nid oedd modd gweld y platiau enw o’r oriel gyhoeddus

·       diffyg eglurder o ran gofyn am bleidleisiau yn erbyn ac ymatal

·       ymddengys bod pobl yn y Siambr yn derbyn blaenoriaeth ac yn cael siarad cyn y rhai a oedd yn mynychu o bell ac nid oedd unrhyw gyfyngiad amser ar gyfer siaradwyr/nifer y cyfraniadau

·       dylid gwirio’r pensetiau cyfieithu cyn dechrau’r cyfarfod

·       roedd Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau’n agos at ddiwedd y rhaglen (er bod cais wedi cael  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Ystyried unrhyw geisiadau am oddefebau a gafwyd gan Gynghorau Tref/Dinas/Cymuned neu ar lefel sirol.

Ni chafwyd unrhyw geisiadau am oddefeb.

PENDERFYNWYD nodi'r sefyllfa.

Cyn yr egwyl a chyn iddo adael, cymerodd y Swyddog Monitro’r cyfle i ddiolch i Gadeirydd ac Is-gadeirydd y Pwyllgor Safonau, a oedd yn mynychu eu cyfarfod olaf, am eu gwasanaeth hir a’u hymrwymiad, ac am eu cefnogaeth a’u her adeiladol a oedd wedi bod yn hynod ddefnyddiol.

Ar y pwynt hwn (11.50am), cymerwyd egwyl am luniaeth.

Derbyn diweddariad ar lafar ynglŷn â’r Fforwm Safonau Cenedlaethol.

Roedd y Cadeirydd a’r Swyddog Monitro wedi mynychu’r ail Fforwm Safonau Cenedlaethol a gynhaliwyd ar 27 Ionawr 2025.   Amlygodd y Cadeirydd y materion allweddol canlynol:-

·       Darparodd Pam Lucas, Adran Polisi Llywodraeth Leol, Grŵp Gwasanaethau Cyhoeddus a’r Gymraeg, Llywodraeth Cymru ddiweddariad ar sefyllfa’r Adolygiad Fframwaith Moesegol mewn ymateb i’r Adolygiad Penn a’r newidiadau cyfreithiol gofynnol gyda rhai camau i’w cymryd ar frys, ac eraill a oedd yn ymofyn rhagor o waith cyfreithiol.   [Fel rhan o’r gwaith hwn, gofynnodd y Cadeirydd p’un a oedd y newidiadau i’r Cod Ymddygiad mewn perthynas â Chydraddoldeb ac Amrywiaeth a sicrhau fod yr holl nodweddion gwarchodedig yn cael eu cynnwys wedi’u gwneud yn Sir Ddinbych, a chytunodd y Dirprwy Swyddog Monitro i gadarnhau p’un a gwblhawyd y cam hwn.]

Gellid cymryd camau i -

-       Waredu’r gwaharddiad ar gyn-weithwyr i fod yn aelodau’r Pwyllgor Safonau

-       Gwaredu’r gwaharddiad ar gyn Gynghorwyr i ymuno â Phwyllgorau Safonau

Mae angen rhagor o waith ar:  Ddiwygiadau Panel Dyfarnu Cymru; mesurau diogelu mewn perthynas ag atal yr achwynydd a’r Cynghorydd; caniatâd i apelio i’r Panel; pwerau cosbi; y Panel/Pwyllgor Safonau i wysio tystion; mynegi pŵer i dystion aros yn ddienw; p’un a ddylid newid yr ystod o gosbau.

Byddai Is-bwyllgorau’n cael eu ffurfio i gynrychioli’r Fforwm a chysylltu â Llywodraeth Cymru.   Nid oedd yr eitem ar drefniadau adroddiadau blynyddol y Pwyllgor Safonau wedi cael ei thrafod a byddai’r Is-bwyllgorau’n trafod yr eitem hon.

·       Rhannodd Michelle Morris - Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru: adroddiad ar yr Adolygiad Annibynnol a gwblhawyd yn dilyn cwyn bod aelod o staff wedi bod yn rhannu negeseuon gwleidyddol anaddas ac annerbyniol ar y cyfryngau cymdeithasol, a daethpwyd i’r casgliad, er bod y camau a gymerwyd gan yr aelod o staff yn anghywir, nid oeddent wedi dylanwadu ar ganlyniadau achosion yr oedd hi ynghlwm â hwy.

Cyfeiriodd yr Ombwdsmon at y canlynol -

-       roedd gwaith lefel uchel yn parhau mewn perthynas â’r Cod Ymddygiad; cafwyd 12 achos dros 12 mis y llynedd, a disgwylir yr un nifer eleni

-       roedd 100 o achosion ar hyn o bryd, roedd 20 gan ddau Gyngor, ac roedd yr Ombwdsmon wedi ysgrifennu at Gadeirydd perthnasol y Pwyllgor Safonau i’w cynghori a gweld pa gamau y gellid eu cymryd

-       roedd mwy o achosion wedi cael eu hatgyfeirio at y Panel neu Bwyllgorau Safonau y llynedd nag unrhyw gyfnod arall; disgwyliwyd i 20 o achosion gael eu hatgyfeirio eleni

-       cafwyd rhai apeliadau eleni a phwysleisiwyd y pwysigrwydd o sail resymegol glir wrth wneud penderfyniadau

-       roedd angen hyfforddiant ar gyfer pob Cynghorydd, yn arbennig Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned a’u Clercod, a dywedodd yr Ombwdsmon y dylai’r Pwyllgor Safonau ofyn am eu cynlluniau hyfforddiant i sicrhau eu bod yn weithredol

-       trafodwyd rhoi gwybod ymlaen llaw am gŵyn i aelod a gyhuddir, sef yr arfer blaenorol, er mwyn atal sefyllfaoedd o aelod yn dod i wybod am gŵyn yn eu herbyn gan ffynhonnell allanol.   Roedd y Cyngor wedi ymateb i’r ymgynghoriad o blaid rhoi gwybod i aelodau ymlaen llaw am y rheswm hwn.

·       Materion Eraill -

-       Addewid Cwrteisi a Pharch - roedd y niferoedd cofrestru’n isel ar draws Cymru

-       Tystiolaeth i Bwyllgor Llywodraeth Leol a Thai y Senedd ar rôl a gwerth Cynghorau Tref a Chymuned yng Nghymru.

-       Cynhadledd Safonau Cenedlaethol

-       Tâl aelodau’r Pwyllgor Safonau.

Rhoddodd y Cadeirydd wybod y gellid rhannu cofnodion y cyfarfod ag aelodau unwaith y byddent ar gael.

PENDERFYNWYD derbyn a nodi'r adroddiad llafar ar gyfarfod y Fforwm Safonau Cenedlaethol a gynhaliwyd ar 27 Ionawr 2025.

Cael adroddiad ar lafar gan y Swyddog Monitro ar y Gofrestr Rhoddion a Lletygarwch.

Atgoffodd y Dirprwy Swyddog Monitro aelodau fod y Swyddog Monitro wedi cael y dasg o adolygu’r broses o gofrestru rhoddion a lletygarwch.

Roedd y broses bresennol yn cynnwys cadw cofnodion caled nad oeddent i bob rheidrwydd yn hygyrch iawn ac felly awgrymwyd y dylid cwblhau gwaith i foderneiddio'r broses hon er mwyn sicrhau ei bod yn addas i’r diben.   O ganlyniad, awgrymwyd y dylid rhoi proses awtomatig electronig ar waith lle gellid cofrestru ar-lein, a fyddai’n arwain at broses fwy cadarn a syml a chodi ymwybyddiaeth am y gofynion mewn perthynas â hyn. Os oedd aelodau’n fodlon â’r dull hwnnw, cynigwyd dechrau’r gwaith gyda’r nod o’i gwblhau o fewn 3-6 mis yn ddibynnol ar gapasiti.

Nododd y Cadeirydd ei fod yn gyfrifoldeb ar y Pwyllgor i fonitro’r gofrestr yn rheolaidd.   O ystyried y diffygion yn y fformat presennol a’r diffyg cymhelliant o ran y gofynion hynny, cytunodd aelodau fod angen cryfhau’r broses a sicrhau fod aelodau’n datgan rhoddion a lletygarwch yn briodol a’u bod yn ymwybodol o’r trothwyon perthnasol er mwyn sicrhau hyder yn y broses a’i fod yn cynrychioli darlun cywir.   Cytunodd aelodau i gynnwys yr eitem yn y rhaglen waith ar gyfer mis Medi yn sgil yr amserlenni a ddarparwyd i gynhyrchu system awtomatig.   Nododd y Dirprwy Swyddog Monitro y gallai aelodau benderfynu pa mor aml yr oeddent yn dymuno monitro gweithgarwch y gofrestr.

PENDERFYNWYD –

(a)      derbyn a nodi’r adroddiad ar lafar gan y Dirprwy Swyddog Monitro, ac

(b)      adrodd ar y cynnydd mewn perthynas â moderneiddio’r Gofrestr Rhoddion a Lletygarwch i gyfarfod y Pwyllgor Safonau ar 12 Medi 2025.

Ystyried adroddiad ar lafar gan y Swyddog Monitro am gydgyfarfod gyda Chynghorau Tref, Dinas a Chymuned.

Darparodd y Cadeirydd rywfaint o wybodaeth gefndirol am yr eitem, gan nodi bod awdurdod lleol arall yn gwahodd Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned i gyfarfod â’r Pwyllgor Safonau, cyfrannu at y rhaglen a chymryd rhan yn y sesiwn hyfforddiant ymlaen llaw.   O ystyried buddion y dull hwnnw, roedd y Cadeirydd wedi gofyn p’un a fyddai modd gwneud hyn yn Sir Ddinbych.

Gofynnodd y Dirprwy Swyddog Monitro i’r Pwyllgor nodi cyfarfod priodol o’r Pwyllgor Safonau lle gellid gwahodd Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned i fynychu, a byddai hi’n gwneud y trefniadau gofynnol mewn perthynas â hynny.   Byddai’r sesiwn hyfforddiant (a gynhelir cyn y cyfarfod ei hun) yn cynnwys pwnc sy’n addas ac yn berthnasol i’r Cynghorau hynny.

O ran ymweliadau â Chynghorau gan Aelodau Annibynnol, fel y trafodwyd yn flaenorol dan eitem 4 Cofnodion y cyfarfod diwethaf, roedd oddeutu 19 o Gynghorau nad oeddent wedi cael ymweliad yn y 5 mlynedd diwethaf, a byddai’r manylion hynny’n cael eu rhannu ag aelodau a manylion pellach yn cael eu trafod, lle bo’n hysbys.   Byddai manylion y gyllideb ar gyfer yr ymweliadau hynny hefyd yn cael eu cynnwys.

Rhoddwyd gwybod i aelodau hefyd bod cyfarfod ar y cyd wedi cael ei gynnal â Chynghorau Dinas, Tref a Chymuned dros y deuddeg mis diwethaf a nodwyd yn yr adborth bod angen rhagor o gefnogaeth ar Glercod; ers hynny, roedd gwaith wedi dechrau ar becyn cymorth ar gyfer Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned, ac roedd trefniadau’n cael eu gwneud i recriwtio swyddog cyswllt arbennig i gydlynu’r gefnogaeth honno a gwaith partneriaeth, yn ogystal â chymorthfeydd cyngor.   Darparwyd mynediad hefyd at wasanaethau eraill y Cyngor megis adnoddau hyfforddiant, cyfreithiol, caffael a chynllunio ynghyd â chwblhau archwiliadau i ddarparu sicrwydd a chyngor.

Yn ystod y drafodaeth, soniodd y Cadeirydd fwy am y cyd-gyfarfodydd yr oedd hi wedi cymryd rhan ynddynt yn ei rôl gydag awdurdod lleol arall yn flynyddol, ac roedd yr hyfforddiant a’r rhaglen wedi’u teilwra’n briodol ac wedi derbyn ymateb cadarnhaol.   Cytunodd aelodau y byddai defnyddio’r dull hwn yn fuddiol ac yn werthfawr yn Sir Ddinbych, a chytunwyd i ystyried amseriad y Cyd-gyfarfod dan yr eitem rhaglen waith ar y rhaglen.

DERBYN a nodi’r adroddiad ar lafar gan y Dirprwy Swyddog Monitro.

Cael adroddiad ar lafar gan Bennaeth Gwasanaethau Cymorth Corfforaethol: Pobl/Dirprwy Swyddog Monitro ynglŷn â’r Adolygiad o Bolisïau a Gweithdrefnau.

Eglurodd y Dirprwy Swyddog Monitro mai’r bwriad oedd darparu amserlen fwy ffurfiol o adolygu polisïau a gweithdrefnau a oedd yn dylanwadu ar neu’n cyfrannu at safonau’r Cyngor ac yn ceisio barn aelodau ar gyfranogiad y Pwyllgor yn natblygiad y broses honno.

Yn ystod y drafodaeth, tynnodd y Cadeirydd sylw at gylch gwaith y Pwyllgor Safonau o ran adolygu polisïau arbennig a gofynnodd am eglurhad o ba bolisïau fyddai’r Pwyllgor yn eu hadolygu a’r amserlen ar gyfer pob adolygiad polisi.   Cadarnhaodd y Dirprwy Swyddog Monitro y byddai hi’n llunio rhestr o’r polisïau perthnasol gyda’r bwriad o’u cynnwys yn rhaglen waith y Pwyllgor fel sy’n briodol dros y 12 mis nesaf, gan gymryd y dyddiad adolygu diwethaf i ystyriaeth, neu unrhyw newidiadau gofynnol megis newidiadau deddfwriaethol.   Trafodwyd cylch gwaith a phwerau’r Pwyllgor Safonau hefyd, a chytunwyd y byddai’n ddefnyddiol i gylch gorchwyl y Pwyllgor gael ei rannu â phob aelod.   Gan ei fod yn debygol y byddai dau Aelod Annibynnol newydd yn cael eu penodi ar gyfer y cyfarfod nesaf ym mis Mehefin, awgrymodd y Dirprwy Swyddog Monitro y gellid cynnwys y cylch gorchwyl fel eitem rhaglen i atgoffa aelodau o rôl a chylch gwaith y Pwyllgor.

Roedd aelodau’n cytuno bod angen strwythur glir ar gyfer adolygu polisïau ac y dylid cyflwyno rhestr o’r polisïau a’r amserlenni perthnasol i’w hystyried mewn cyfarfod yn y dyfodol, y gellid eu cynnwys yn y rhaglen waith.

DERBYN a nodi’r adroddiad ar lafar gan y Dirprwy Swyddog Monitro.

Ystyried Rhaglen Waith y Pwyllgor Safonau (copi yn amgaeedig).

Cyflwynwyd Rhaglen Waith y Pwyllgor Safonau i’w hystyried, a thrafododd a chytunodd yr aelodau’r canlynol –

·       gwneud trefniadau ar gyfer Cyd-gyfarfod â Chynghorau Dinas, Tref a Chymuned yng nghyfarfod y Pwyllgor Safonau a oedd wedi’i drefnu ar gyfer 12 Medi (i’w adolygu pe na bai’r ddau Aelod Annibynnol newydd wedi cael eu penodi erbyn cyfarfod mis Mehefin)

·       trefnu Adolygiad o Bolisïau a Gweithdrefnau (rhestr o bolisïau ac amserlenni) ar gyfer 6 Mehefin

·       trefnu Diweddariad Fforwm Safonau Cenedlaethol ar gyfer 12 Medi

·       trefnu Cofrestr Rhoddion a Lletygarwch ar gyfer 12 Medi

PENDERFYNWYD, yn amodol ar yr uchod, bod y Pwyllgor Safonau yn cytuno ar y Rhaglen Waith.

Trefnwyd cyfarfod nesaf y Pwyllgor Safonau ar gyfer 10am, 6 Mehefin 2025.

Nododd yr aelodau fod cyfarfod nesaf y Pwyllgor Safonau wedi’i drefnu ar gyfer 10.00am ddydd Gwener 6 Mehefin 2025. 

Gan fod y Cadeirydd a’r Is-gadeirydd yn mynychu eu cyfarfod olaf fel aelodau’r Pwyllgor Safonau, cymerodd y Cadeirydd y cyfle i ddiolch i bob aelod a swyddog a oedd ynghlwm â’r Pwyllgor am eu gwaith caled, eu cefnogaeth a’u cyfraniadau.   Amlygodd bwysigrwydd y Pwyllgor yn y Cyngor Sir a dymunodd yn dda iddynt i’r dyfodol.   Ar ran y Pwyllgor, talodd y Cynghorydd Bobby Feeley deyrnged i’r gwaith diwyd a gwblhawyd gan y Cadeirydd a’r Is-gadeirydd a diolchwyd iddynt am eu gwaith caled, a’u sgiliau cadeirio rhagorol.

PENDERFYNWYD dan Adran 100A Deddf Llywodraeth Leol 1972, y dylid gwahardd y Wasg a'r Cyhoedd o'r cyfarfod ar gyfer yr eitemau busnes a ganlyn ar y sail ei fod yn ymwneud â datgelu gwybodaeth eithriedig fel y'i diffinnir ym Mharagraffau 12 a 13 Rhan 4 Atodlen 12A Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Ystyried adroddiad cyfrinachol gan y Swyddog Monitro (copi yn amgaeedig) sy’n rhoi trosolwg o gwynion a wnaed yn erbyn aelodau, a gyflwynwyd i Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru.

Cyflwynodd y Dirprwy Swyddog Monitro adroddiad cyfrinachol (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) yn rhoi trosolwg o gwynion yn erbyn Aelodau a gyflwynwyd i Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru ers 1 Ebrill 2023.

Darparodd y Dirprwy Swyddog Monitro grynodeb o’r chwe chŵyn newydd a oedd wedi cael eu cyflwyno i’r Swyddog Monitro ers cyfarfod diwethaf y Pwyllgor, a oedd yn cynnwys pedwar cwyn yn erbyn un Cyngor Tref a oedd yn destun ymchwil parhaus, a dau gŵyn ar wahân na ymchwiliwyd iddynt, ynghyd â’r rhesymau dros hynny.   Nodwyd bod dau gŵyn blaenorol a oedd yn parhau ac roedd rhagor o wybodaeth i ddod am ganlyniad yr ymchwiliadau hynny.   Pe bai unrhyw achos yn cael ei atgyfeirio at y Pwyllgor Safonau, awgrymodd y Cadeirydd y dylid cynnal proses hyfforddiant i baratoi aelodau ar gyfer y gwrandawiad.

PENDERFYNWYD derbyn a nodi’r adroddiad.

Daeth y cyfarfod i ben am 1.15pm.