Agenda and draft minutes

Cyflwynodd yr Is-gadeirydd, y Cynghorydd J.R. Bartley y weddi ar ddechrau’r cyfarfod.

Derbyn ymddiheuriadau am absenoldeb.

Yr Aelodau i ddatgan unrhyw fuddiannau personol neu fuddiannau a allai ragfarnu unrhyw faterion i’w hystyried yn y cyfarfod hwn.

Ni ddatganwyd unrhyw fuddiannau personol na rhai a oedd yn rhagfarnu.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys dan Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol, 1972.

NI chodwyd unrhyw faterion y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel rhai brys dan Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Ystyried adroddiad gan y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd (copi’n amgaeëdig) ar adolygiad statudol cydbwysedd gwleidyddol ac ystyried gofynion aelodaeth pwyllgorau.

Roedd copi o adroddiad gan y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd, yn hwyluso adolygiad statudol cydbwysedd gwleidyddol ac yn ystyried gofynion aelodaeth Pwyllgor, wedi ei ddosbarthu gyda’r papurau ar gyfer y cyfarfod.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd yr adroddiad a oedd yn cynnwys gwybodaeth i gynorthwyo’r Cyngor a’r grwpiau gwleidyddol i ddyrannu seddau ar amrywiol bwyllgorau, yn unol â darpariaethau statudol cydbwysedd gwleidyddol Deddf Llywodraeth Leol a Thai 1989 a’r Rheoliadau. Yr ymrwymiad statudol yw gweithredu, cyn belled ag y bo’n ymarferol yn rhesymol, y bedair egwyddor yn y Ddeddf gyda’r nod o osgoi pwyllgorau un blaid tra'n caniatáu i blaid sydd â mwyafrif gael mwyafrif y seddau ar y pwyllgor.

Roedd manylion Pwyllgorau a Phaneli’r Cyngor, a chyfanswm nifer y seddau a “oedd ar gael” ac angen eu dosbarthu ar sail cydbwysedd gwleidyddol, wedi eu cynnwys yn Atodiad 2. Roedd Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011 yn gofyn am sefydlu dau bwyllgor newydd: Pwyllgor Archwilio a Phwyllgor Gwasanaethau Democrataidd, Roedd y Mesur hefyd yn pennu sut dylid dyrannu swyddi Cadeiryddion y Pwyllgor Craffu, yn adlewyrchu sefyllfa o blaid cael cadeiryddion craffu a oedd, cyn belled ag y bo modd, yn annibynnol o arweinyddiaeth y Cyngor ac yn gysylltiedig â chydbwysedd gwleidyddol.

Roedd crynodeb o’r materion i’r Grwpiau eu hystyried wrth benodi eu Haelodau i Bwyllgorau wedi ei amlinellu yn yr adroddiad ac yn cynnwys:-

·        Ni allai Aelodau’r Cabinet fod yn Aelodau Pwyllgor Craffu, y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol neu’r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd.

·        Aelodaeth y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd newydd fydd 11 Cynghorydd, ac ni ddylai gynnwys Aelod Cabinet, a chyda’r Pwyllgor yn wleidyddol gytbwys.

·        Y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol fydd y Pwyllgor Archwilio newydd, yn cynnwys 6 Chynghorydd etholedig, a heb gynnwys Aelod Cabinet, ac aelod lleyg, pob un i’w penodi gan y Cyngor llawn. Aelodaeth i gynnwys Is-gadeirydd y Cyngor ac ni ddylai Aelodau Llywodraethu Corfforaethol fod yn Aelodau Pwyllgor Craffu.

·        Y Cyd-bwyllgor Ymgynghorol Lleol i gynnwys 1 Aelod Cabinet, yr Aelod Cabinet gyda chyfrifoldeb am faterion Adnoddau Dynol fyddai orau.

·        Y Pwyllgor Iechyd, Diogelwch a Lles Corfforaethol i gynnwys 8 Cynghorydd, wedi eu penodi gan y grwpiau gwleidyddol, ac 8 cynrychiolydd undebau llafur.

·        Aelod i’w benodi i’r Panel Maethu a’r Cyd-Banel Mabwysiadu.

·        Aelodau’r Cyngor Ymgynghorol Sefydlog ar gyfer Addysg Grefyddol (CYSAAG) i gynnwys 8 Cynghorydd a chynrychiolwyr o enwadau crefyddol, cymdeithasau athrawon ac aelodau cyfetholedig.

·        Aelodaeth y Pwyllgor Safonau i gynnwys 2 Gynghorydd Sir.

Cyfeiriodd y Cynghorydd J Butterfield at y gwaith rhagorol a wnaed gan y Cynghorydd J Chamberain-Jones fel aelod o’r Panel Maethu a’r Cyd-banel Mabwysiadu a chefnogodd ei phenodiad i’r swydd. Heriodd ddyraniad seddau ar y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol a gofynnodd bod y ffigurau’n cael eu hadolygu a bod y Grŵp Llafur yn cael 3 sedd a’r Grŵp Annibynnol yn cael 1 sedd ar sail y ffaith mai’r Grŵp Llafur oedd y Grŵp mwyaf ar y Cyngor.

Mewn ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd D.I. Smith ar ddyrannu Cadeiryddion Pwyllgorau Craffu, esboniodd y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd bod y mater wedi ei drafod gyda swyddogion Llywodraeth Cymru a oedd wedi cadarnhau bod Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011 wedi pennu sut i benderfynu ar nifer y Cadeiryddion Pwyllgor Craffu y gallai’r Grwpiau eu dyrannu, ond nad oedd yn pennu proses ar gyfer dyrannu Pwyllgorau i Grwpiau. Byddai hyn yn fater i’r Grwpiau gwleidyddol ei benderfynu ac nid oedd yn fater i’w benderfynu gan y Cyngor.

Esboniodd y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd, cyn ystyried yr argymhellion yn yr adroddiad, y byddai angen i’r Aelodau ystyried y cynnig a wnaed gan y Cynghorydd Butterfield, bod y ffigurau a oedd yn ymwneud â dosbarthu  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Ystyried adroddiad gan  y Grŵp Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion Craffu / Cydgysylltydd Craffu (copi’n amgaeëdig) i’r Cyngor ystyried Adroddiad Blynyddol y Pwyllgorau Craffu ar gyfer 2011/12.

Roedd copi o’r cyd-adroddiad gan y Grŵp Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion Craffu a’r Cydgysylltydd Craffu, a oedd wedi ei gyflwyno i’r Cyngor yn unol â Chyfansoddion Sir Ddinbych, sef adroddiad blynyddol ar eu gweithgareddau yn ystod 2011/12, wedi ei gyflwyno gyda’r papurau ar gyfer y cyfarfod.

Esboniodd y Cydgysylltydd Craffu y byddai’r Adroddiad Blynyddol yn cynorthwyo gyda chyflwyno gwaith y Pwyllgorau Craffu a’r rôl i’r holl Aelodau etholedig. Roedd yr adroddiad yn cynnwys canlyniadau’r ymarfer hunanwerthuso a ymgymerwyd i fesur effeithiolrwydd y swyddogaeth graffu. Y llynedd, roedd yr hunanwerthusiad wedi nodi rhai meysydd lle’r oedd angen gwaith pellach er mwyn eu cryfhau. Roedd y meysydd hyn wedi eu gwerthuso eto mewn perthynas â darganfyddiadau ymarfer eleni ac roedd y casgliad wedi ei gynnwys ar dudalennau 6 a 7 yr Adroddiad Blynyddol.

Roedd y Grŵp Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion Craffu wedi mynegi pryderon ynglŷn â phroblem cael cworwm yng nghyfarfodydd Pwyllgorau Craffu. Tra nad oedd tystiolaeth bod hyn wedi amharu ar effeithiolrwydd craffu, teimlwyd bod posibilirwydd y byddai gwaith craffu a’r broses ddemocrataidd yn cael eu tanseilio yn y pen draw. O ganlyniad, roedd y Grŵp wedi argymell bod cofnod presenoldeb pob Aelod unigol Pwyllgorau Craffu’r Cyngor, ar ddiwedd blwyddyn ddinesig 2012/13, yn cael ei gofnodi yn yr Adroddiad Blynyddol. Byddai cofnodion cyfarfod yn nodi ymddiheuriadau a gyflwynwyd, os byddant wedi eu cyflwyno cyn cynnal y cyfarfod.

Roedd strwythur newydd y Pwyllgorau Craffu wedi ei gyflwyno yn 2011/12 gyda phedwar Pwyllgor Craffu gweithredol yn cael eu disodli gan dri Phwyllgor thematig. Roedd manylion adolygiad o’r strwythur newydd wedi ei werthuso a’i gynnwys yn yr Adroddiad. Y casgliad cyffredinol, yn amodol ar ychydig o fân addasiadau, oedd bod y strwythur newydd yn addas i’w bwrpas. 

Roedd manylion y pwerau a’r dyletswyddau newydd i’w rhoi i Bwyllgorau Craffu Awdurdod Lleol, ar ôl gweithredu darpariaethau Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011, wedi eu hamlinellu yn yr adroddiad. Byddai gwybodaeth bellach ar y darpariaethau, a’r opsiynau a gynigir ganddynt, yn cael ei chyflwyno i’r Aelodau ar ôl cyhoeddi’r canllaw statudol terfynol.           

Cyfeiriodd y Cynghorydd H Ll Jones at benodi Aelodau newydd i’r Cyngor a phwysigrwydd nodi’r newidiadau a’r gwaith a wnaed gan y swyddogaeth graffu yn ystod flwyddyn ddiwethaf. Amlygwyd yr angen i sicrhau bod cworwm yng nghyfarfodydd y Pwyllgorau Craffu a chadarnhawyd y bydd cofnodion presenoldeb yn cael eu cynnwys yn yr Adroddiad Blynyddol 2012/13. Roedd pamffled ar waith craffu wedi ei gyhoeddi i ysgogi diddordeb trigolion yn y gwaith craffu a byddai hyn yn cael ei wneud eto i grynhoi gwaith craffu 2012/13. Cyfeiriodd y Cynghorydd Jones at baragraff 4.8 yr adroddiad a oedd yn amlinellu’r pwerau a’r dyletswyddau newydd a ddaeth i ran Pwyllgorau Craffu dan ddarpariaeth Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011, ac Atodiad 7, y Siart Cyfeirio a Rhyngwneb Craffu, a oedd yn amlinellu rôl a statws craffu o fewn y Cyngor.

Esboniodd y Cynghorydd D I Smith bod bod yn Aelod o’r Pwyllgor Craffu yn rhoi cipolwg gwerthfawr ar agweddau gweithredol y Cyngor Cyfeiriodd at nifer o faterion a ystyriwyd gan y Pwyllgor Craffu Cymunedau, ac esboniodd ei fod yn falch o’r gwaith a wnaed gan y Pwyllgor a’r canlyniadau a ddeilliodd.

Cyfeiriodd y Cynghorydd R L Feeley at effeithiolrwydd gwaith craffu a oedd wedi ei gymeradwyo gan Adroddiad Archwilio Estyn, fel y nodwyd ar dudalen 39 yr Adroddiad Blynyddol. Esboniodd bod y Pwyllgor Craffu Perfformiad wedi cysylltu Aelodau’n llwyddiannus â heriau effeithlonrwydd gwasanaeth a oedd wedi cynorthwyo o ran dosbarthu baich gwaith a chyfrifoldebau.

Diolchodd y Prif Weithredwr i’r aelodau a’r swyddogion am yr adroddiad cynhwysfawr a’r hunanwerthusiad mewn perthynas â’r broses graffu a phwysleisiodd y  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad gan y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd (copi i ddilyn) yn ymwneud â chynllun cydnabyddiaeth ariannol i Aelodau.

Roedd copi o adroddiad gan y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democraidd, a oedd yn manylu’r opsiynau i ddyrannu Uwch Gyflogau yn unol ag argymhelliad Panel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol ar gyfer y flwyddyn ariannol 2012/13, wedi ei ddosbarthu gyda’r papurau ar gyfer y cyfarfod.

Yn ei gyfarfod ar 15fed Mai, 2012, ystyriodd y Cyngor adroddiad ar Gydnabyddiaeth Ariannol Aelodau a oedd yn nodi’r darpriaethau yn adroddiad Panel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol. Dyrannodd y Cyngor 14 Uwch Gyflog a mynegi dymuniad i ystyried opsiynau mewn perthynas â sut dylid dyrannu’r 3 Uwch Gyflog posibl arall.

Rhoddodd y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democraidd grynodeb o’r adroddiad a oedd yn rhoi manylion:

·        Talu Uwch Gyflogau.

·        Talu Cyflogau Dinesig i Gadeirydd ac Is-gadeirydd y Cyngor.

·        Nifer yr Uwch Gyflogau y caiff y Cyngor eu dyrannu wedi eu cyfyngu i 17.

·        Swyddi a bennwyd gan y Panel i’r rhain y gellid dyrannu Uwch Gyflog.

Esboniwyd y caiff y Cyngor, ond nad oedd yn rhai iddo, ddyrannu 3 Uwch Gyflog arall. Roedd y Cyngor wedi penderfynu na fyddai Cadeirydd y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn denu Uwch Gyflog gan fod y Pwyllgor ond yn debygol o gyfarfod unwaith y flwyddyn. Y swyddi eraill a oedd ar gael ar gyfer Uwch Gyflog oedd Band 3 – Arweinydd yr Wrthblaid Fwyaf a Band 4 – Arweinwyr Grwpiau gwleidyddol eraill. Atgoffwyd yr Aelodau bod 4 Grŵp Gwleidyddol ar y Cyngor, a dim ond 3 Uwch Gyflog a gaiff eu dyrannu. 

Rhoddodd y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democraidd grynodeb o’r 4 opsiwn posibl i’w hystyried gan y Cyngor, a oedd wedi eu cynnwys yn yr adroddiad, ynghyd â’r costau perthnasol a’r effaith bosibl ar wasanaethau eraill.

Mynegodd y Cynghorydd S A Davies yr angen i gadw’r lwfansau a chefnogodd yr egwyddor a ymgorfforwyd yn Opsiwn 3, ac awgrymodd y dylid ystyried opsiynau eraill, megis y posibilrwydd o gynnwys taliadau i Hyrwyddwyr, ar gyfer y 2 Uwch Gyflog a oedd ar ôl. Rhoddodd y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd fanylion y Mesur a oedd yn gofyn i’r Cyngor weithredu argymhellion Panel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol a oedd yn nodi’r uwch gyflogau y gellid eu talu, fel y nodwyd yn 4.5 yn yr adroddiad.

Cyfeiriodd y Cynghorwyr C. Hughes a G.M. Kensler at benodi Arweinwyr Grwpiau i’r Cabinet, yr amserlen ar gyfer adolygu cydnabyddiaeth ariannol Aelodau mewn perthynas â chydbwysedd gwleidyddol  a monitro perfformiad Arweinwyr Grwpiau.

Amlygodd y Cynghorydd J. Thompson-Hill ddau beth y teimlai y dylid eu hystyried, sef elfen cyfiawnhad dyrannu cyflogau i Arweinwyr Grwpiau ac ystyried sefyllfa lle byddai Arweinydd Grŵp, sydd hefyd yn Aelod Cabinet, yn hepgor cyflog Aelod Cabinet os yw’n gadael y swydd. Esboniodd ei fod yn teimlo mai Opsiwn 1 fyddai’r Opsiwn gorau, a cyfyngu nifer Uwch Gyflogau i 14.

Cefnogodd y Cynghorydd T.R. Hughes Opsiwn 1 gyda’r awgrym y gellid defnyddio’r arian a arbedwyd i ddarparu bagiau hel baw cŵn, yn hytrach na darparu hyfforddiant ychwanegol i Aelodau. Cyfeiriodd y Cynghorydd Councillor E.W. Williams at y costau a oedd yn gysylltiedig â delio â phroblem baw cŵn ac awgrymodd bod hyn yn cael ei ystyried ar wahân.

Esboniwyd gan y Cynghorydd H.H. Evans mai un o brif broblemau’r Cyngor blaenorol oedd cyfathrebu aneffeithiol rhwng y grŵp gweithredol a’r Aelodau. Teimlai y byddai penodi Arweinwyr Grwpiau ar y Cabinet yn rhoi arweiniad gwleidyddol cryfach a gwella atebolrwydd. Cyfeiriodd at Gyfansoddiad y Cyngor a oedd yn cyfeirio at gyfyngu taliadau i Arweinwyr Grwpiau gyda llai na 5 Aelod, ac awgrymodd y byddai Opsiwn 3 yn cynorthwyo gyda delio â’r broblem trwy ddarparu datblygiad Aelodau y gellid ei ddiffinio  ...  view the full Cofnodion text for item 6.