Agenda and draft minutes

Cafwyd ymddiheuriadau am absenoldeb gan y Cynghorwyr Joan Butterfield, Delyth Jones a Raj Metri.

Aelodau i ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu ragfarnus mewn unrhyw fusnes a nodwyd i'w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Dim.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel mater o frys yn unol ag Adran 100B(4) o Ddeddf Llywodraeth Leol, 1972.

Dim materion brys.

Yn y fan hon, bu i’r Arweinydd, y Cynghorydd Jason McLellan, longyfarch y Cynghorydd Gill German ar gael ei hethol yn AS yn yr etholiad cyffredinol diweddar.

Fe wnaeth y Cynghorydd McLellan hefyd longyfarch y Cynghorydd Martyn Hogg ar ei ymgyrch yn yr etholiad cyffredinol. 

Bu iddo hefyd longyfarch y pedwar AS a fu’n llwyddiannus yn yr etholiad cyffredinol ar gyfer Gogledd Clwyd, Dwyrain Clwyd, Bangor Aberconwy a Dwyfor Meirionnydd.

Fe wnaeth y Cynghorydd Kelly Clewett longyfarch y Cynghorydd Gill German a dymuno’n dda iddi yn ei swydd fel AS Gogledd Clwyd.

Derbyn cofnodion cyfarfod y Cyngor Sir a gynhaliwyd ar 14 Mai 2024 (copi ynghlwm).

Cyflwynwyd cofnodion y Cyngor Llawn a gynhaliwyd ar 14 Mai.

Tudalen 11 – Gofynnodd y Cynghorydd Jon Harland a oedd ymateb ysgrifenedig wedi’i anfon at Mr Gonzalez, a oedd wedi cyflwyno cwestiwn yn y cyfarfod. 

Cadarnhaodd y Cynghorydd Julie Matthews ei bod wedi anfon ymateb ysgrifenedig ac y byddai’n rhannu’r llythyr gyda’r Cynghorwyr.

Cadarnhaodd y Swyddog Monitro fod polisi ynglŷn â pha faneri oedd yn chwifio ac ar ba ddiwrnodau roedd gwahanol faneri’n chwifio.  Roedd darpariaeth yn y Cyfansoddiad i’r Cyngor wyro oddi wrth y polisi wrth ymgynghori â’r Prif Weithredwr a’r Arweinydd, ond y cyngor fel arfer oedd peidio â gwyro oddi wrth y polisi.

PENDERFYNWYD, yn amodol ar yr uchod, cadarnhau cofnodion cyfarfod y Cyngor Llawn a gynhaliwyd ar 14 Mai 2024 fel cofnod cywir.

Ystyried adroddiad gan y Rheolwr Rhaglen Newid Hinsawdd Dros Dro (copi ynghlwm) i'w fabwysiadu gan y Cyngor.

Cyflwynodd Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, y Cynghorydd Barry Mellor, adroddiad Strategaeth Hinsawdd a Natur Cyngor Sir Ddinbych (2021/22–2029/30) – Adolygiad ac Adnewyddiad Blwyddyn 3 (wedi’i ddosbarthu ymlaen llaw).

Diolchodd y Cynghorydd Mellor i'r Cabinet am gefnogaeth unfrydol yr holl ffordd drwy waith caled yr adolygiad o'r Strategaeth yr oedd angen ei wneud bob tair blynedd.  Roedd grŵp trawsbleidiol wedi'i ffurfio a diolchodd y Cynghorydd Mellor i holl aelodau'r grŵp am eu cyfraniad.  Diolchodd yn arbennig i ddau aelod y Blaid Werdd am eu mewnbwn.

Manteisiodd y Cynghorydd Mellor ar y cyfle hefyd i groesawu Jane Hodgson, y Rheolwr Newid Hinsawdd, yn ôl i Gyngor Sir Ddinbych.

Roedd y Cyngor wedi datgan Argyfwng Newid Hinsawdd a Newid Ecolegol ym mis Gorffennaf 2019, gan ymrwymo i fod yn Gyngor Sero Net erbyn 2030 fan bellaf a gwella bioamrywiaeth ar draws y Sir. 

Mabwysiadwyd y Strategaeth ar Newid Hinsawdd a Newid Ecolegol (2021/22–2029/30) ym mis Chwefror 2021.  Yn ogystal â bod yn Sero Net erbyn 2030, roedd y Cyngor i leihau’r allyriadau carbon o’r nwyddau a’r gwasanaethau oedd yn cael eu prynu (cadwyn gyflenwi’r Cyngor) o 35% erbyn 2030.  Fe wnaeth y Cyngor hefyd newid y Cyfansoddiad ym mis Hydref 2020 fel bod rhaid i bob penderfyniad gan y Cyngor roi ystyriaeth i fynd i’r afael â newid hinsawdd a newid ecolegol.

Roedd y Strategaeth i gael ei hadolygu a’i hadnewyddu bob tair blynedd. Adolygiad ac adnewyddiad swyddogol cyntaf y Strategaeth oedd yr un yn 2023/24 ac roedd proses drylwyr wedi’i chwblhau yn rhan o’r adolygiad a’r adnewyddiad hwnnw.

Fe wnaeth y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Llywodraethu a Busnes ac Uwch Berchennog Cyfrifol y Rhaglen Newid Hinsawdd a Newid Ecolegol, Gary Williams, hefyd ddiolch i Reolwr Dros Dro’r Rhaglen Newid Hinsawdd, Liz Willcox-Jones, yr holl swyddogion a’r Grŵp Trawsbleidiol am eu gwaith ar yr adolygiad a’r adnewyddiad.

Roedd y gweithgarwch a oedd wedi’i wneud yn rhan o’r adolygiad a’r adnewyddiad i’w weld yn Atodiad 3 i’r adroddiad.

Roedd y prif feysydd yn y Strategaeth a adolygwyd ac a ddiweddarwyd yn cynnwys –

• Newid yr enw i Strategaeth Hinsawdd a Natur Cyngor Sir Ddinbych (2021/22–2029/30) o Strategaeth ar Newid Hinsawdd a Newid Ecolegol Cyngor Sir Ddinbych (2021/22–2029/30).
• Ychwanegu tair adran newydd –

Ø  Lleihau allyriadau a chynyddu amsugniad ar draws Sir Ddinbych

Ø  Datblygu ein gwytnwch ar draws y sir, ac

Ø  Adfer natur ar draws Sir Ddinbych.

• Cyflwynwyd atodiad technegol hefyd, oedd yn cynnwys mwy o wybodaeth am feysydd lle’r oedd cyflawni’r targed angenrheidiol yn profi’n her.

Roedd ymgynghoriad cyhoeddus ar-lein wedi’i gynnal rhwng 25 Mawrth a 20 Mai.  Cafwyd 336 o ymatebion ac roedd 88% o’r preswylwyr a oedd wedi ymateb yn cytuno y dylai’r Cyngor fabwysiadu’r ddogfen oedd wedi’i hadolygu fel ei Strategaeth.

Er mwyn galluogi i’r ddogfen sylweddol gael ei deall yn haws, roedd crynodeb gweithredol o’r Strategaeth wedi’i lunio ynghyd â fersiwn i bobl ifanc.

Dywedodd y Cynghorydd Martyn Hogg fod y broses a’r lefel o ymgysylltu wedi bod yn dda.  Byddai cyrraedd statws sero net yn anodd a byddai angen i bawb wneud mwy.

Dywedodd yr Aelodau y byddai cyrraedd statws sero net erbyn 2030 yn her ac yn anfforddiadwy.  Codwyd y cwestiwn pam nad 2050 oedd y dyddiad, a fyddai’n ymarferol, a dyna oedd y dyddiad roedd Llywodraeth Cymru’n gweithio tuag ato.  Fe wnaeth Pennaeth y Gwasanaeth Cymorth Corfforaethol:  Perfformiad, Digidol ac Asedau gadarnhau nad oedd uchelgais LlC wedi newid ac mai Cymru sero net erbyn 2050 oedd y targed wedi bod erioed, ond roedd targedau wedi bod ar gyfer y sector cyhoeddus erbyn 2040.  Cadarnhawyd y byddai’r uchelgais o 2030  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Ystyried adroddiad gan y Swyddog Cynllunio Strategol a Pherfformiad (copi ynghlwm) i ddarparu dadansoddiad diwedd blwyddyn o gynnydd a heriau gyda'n hamcanion perfformiad allweddol.

Cyflwynodd Aelod Arweiniol Cyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol, y Cynghorydd Gwyneth Ellis, adroddiad ar Hunanasesiad y Cyngor o’i Berfformiad 2023/24 (wedi’i ddosbarthu ymlaen llaw). 

Yn y fan hon, diolchodd y Cynghorydd Ellis i Bennaeth y Gwasanaeth Cymorth Corfforaethol: Perfformiad, Digidol ac Asedau, Helen Vaughan-Evans, Iolo McGregor a oedd wedi gadael yr awdurdod lleol yn ddiweddar, a’r tîm am eu holl waith caled.

Roedd yr adroddiad yn cynnwys Hunanasesiad y Cyngor o’i Berfformiad ar gyfer 2023/24, gan ddarparu’r dadansoddiad diwedd blwyddyn o gynnydd a heriau gyda’r amcanion perfformiad allweddol, h.y. themâu ein Cynllun Corfforaethol.

Roedd perfformiad yn cael ei fonitro’n rheolaidd, ac adroddiad yn cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor Craffu a’r Cabinet bob chwe mis. 

Roedd Atodiad 1 yn cyflwyno’r Crynodeb Gweithredol oedd yn ceisio nodi uchafbwyntiau perfformiad y Cyngor o gymharu â’r amcanion (h.y. themâu’r Cynllun Corfforaethol, sef yr amcanion Lles a Chydraddoldeb hefyd) a’r saith maes llywodraethu oedd wedi’u cynnwys yn Neddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021. 

Atodiad 2 oedd yr adroddiad Diweddariad ar Berfformiad chwarterol, sef y broses i hunanasesu’n barhaus, ac roedd yn cynnwys yr holl dystiolaeth a dadansoddiadau.   Roedd yr atodiad hwn yn cyflwyno’r wybodaeth ddiweddaraf ar gyfer y cyfnod o fis Hydref 2023 tan fis Mawrth 2024 a hwn oedd yr adroddiad perfformiad cyntaf o’r Cynllun Corfforaethol ar ôl ei adolygu.  

Yr adroddiad Diweddariad ar Berfformiad ynghyd â´r Crynodeb Gweithredol a’r ddau adroddiad Diweddariad cyn hynny oedd yn ffurfio’r hunanasesiad ar gyfer 2023/24.

Roedd Atodiad 3 yn crynhoi’r camau gweithredu oedd yn deillio o’r holl Heriau Perfformiad Gwasanaethau a fu yn ystod y flwyddyn.

Roedd Atodiad 4 – Cwmpas: Asesiad Perfformiad Panel 2024, yn amlinellu’r mesuryddion y cytunwyd arnynt ar gyfer Asesiad Perfformiad Panel CSDd, i’w gynnal rhwng 9 Medi a 12 Medi 2024 (i’w gadarnhau ar ôl penodi’r Panel).  Wedi’i hwyluso gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, roedd y trefniadau hyn yn cydymffurfio â dyletswydd y Cyngor i drefnu asesiad perfformiad panel o dan Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021.

Roedd chwe gwelliant wedi’u nodi yn Hunanasesiad Perfformiad 2023/24 –

(i)             Rhoi diweddariad ar y rhesymau dros y perfformiad gwael mewn perthynas â chanran y ffyrdd a phalmentydd wedi’u difrodi a wnaed yn ddiogel o fewn y cyfnod targed.

(ii)            Y Strategaeth Economaidd newydd i ystyried arlwy ddiwylliannol y sir a sut roedd yn cyfrannu at ganlyniadau economaidd a lles ehangach.

(iii)          Ar ôl cytuno ac er mwyn i’r Cyngor allu canolbwyntio ar ddatblygu’r Cynllun Cludiant Rhanbarthol, dwyn prosiect y Cynllun Cludiant Cynaliadwy i ben a diwygio’r ymrwymiad yn y Cynllun Corfforaethol.

(iv)          Ystyried yr ymatebion i Arolwg Budd-ddeiliaid 2023–2024.

(v)           Ystyried canfyddiadau ac argymhellion Gwiriwr Taith Ffyrdd Newydd o Weithio Comisiynydd Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol.

(vi)          Yng nghyd-destun y sefyllfa ariannol anodd oedd ohoni, adolygu ymrwymiadau a disgwyliadau perfformiad y Cynllun Corfforaethol yn barhaus.

PENDERFYNWYD –

(i)             Bod y Cyngor Sir yn cymeradwyo Hunanasesiad Perfformiad 2023–24;

(ii)            Bod y Cyngor Sir yn cymeradwyo’r Cwmpas drafft ar gyfer yr Asesiad Perfformiad Panel (Atodiad 4).

Ystyried adroddiad gan y Cydlynwyr Sgriwtini (copi ynghlwm) i'r Cyngor ystyried Adroddiad Blynyddol y Pwyllgorau Sgriwtini 2023/24.

Cyflwynodd y Cynghorydd Hugh Irving Adroddiad Blynyddol Pwyllgorau Craffu’r Cyngor ar gyfer 2023/24 (wedi’i ddosbarthu ymlaen llaw).

Cyflwynwyd yr adroddiad i’r Cyngor Sir er mwyn cydymffurfio ag Adran 7.4.4 yng Nghyfansoddiad y Cyngor, a nodai fod rhaid i Bwyllgorau Craffu’r Awdurdod adrodd am eu gwaith yn flynyddol i’r Cyngor Llawn a gwneud argymhellion ar gyfer eu rhaglenni gwaith at y dyfodol ac ar gyfer newidiadau i ddulliau gweithio os oedd angen.

Roedd yr adroddiad yn nodi’r gwaith craffu a wnaed cyn ac ar ôl penderfyniadau, ynghyd â gwaith monitro perfformiad, rheoli risg ac archwilio trefniadau gweithio mewn partneriaeth.  Bwriad hyn oll oedd darparu gwasanaethau o safon mewn ffordd effeithlon er budd trigolion lleol, busnesau a chymunedau’r sir.

Roedd nifer o geisiadau craffu wedi dod i law yn ystod y flwyddyn o wahanol ffynonellau.  Bu gostyngiad yn nifer y ceisiadau gan aelodau etholedig y llynedd, ond roedd y niferoedd wedi cynyddu ers dechrau blwyddyn newydd y Cyngor, a oedd yn galonogol. 

Gofynnwyd i’r aelodau annog preswylwyr i gyflwyno ceisiadau ar gyfer eitemau oedd yn peri pryder iddynt er mwyn gallu craffu ar y materion hynny.  Roedd modd gwneud cynigion am feysydd oedd yn peri pryder i Gynghorwyr fel eu cynrychiolwyr, neu’n uniongyrchol i swyddogion ar y ffurflen gynigion ‘bapur’ oedd yn yr adroddiad, neu’n electronig drwy’r wefan.

Roedd wedi bod yn gyfnod heriol ac roedd ymwybyddiaeth fod gwasanaethau cyhoeddus yn wynebu penderfyniadau anodd wrth geisio ariannu sut roedd gwasanaethau hanfodol yn cael eu darparu.  Gyda’r bwriad o gefnogi’r Cyngor i ymgymryd â’r gwaith hwn, byddai’r Pwyllgorau Craffu, hyd y gellir rhagweld, yn canolbwyntio cyfran eithaf sylweddol o’u hamser i waith ar osod a monitro’r gyllideb, yn ogystal ag archwilio’r cynigion a fyddai’n ffurfio rhan o Raglen Drawsnewid y Cyngor.

Roedd yr adroddiad ar ffurf drafft ar hyn o bryd, ond ar ôl ei gymeradwyo, byddai wedyn yn cael ei gyfieithu ac yn cael ei gyhoeddi ar wefan y Cyngor.

Yn y fan hon, diolchodd yr aelodau i’r Cydlynwyr Craffu, Rhian Evans a Karen Evans, am eu holl gefnogaeth a’u gwaith caled.

Yn dilyn pleidlais trwy godi dwylo, cytunwyd yn unfrydol i gymeradwyo’r adroddiad.

PENDERFYNWYD  bod y Cyngor, ar ôl ystyried Adroddiad Blynyddol y Pwyllgorau Craffu ar gyfer 2023/24, yn cymeradwyo ei gyhoeddi.

Ystyried adroddiad gan y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Uwch Weinyddwr y Pwyllgor (copi ynghlwm) i gymeradwyo amserlen Pwyllgor ar gyfer 2025.

Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaeth Cymorth Corfforaethol:  Pobl, Catrin Roberts, adroddiad Amserlen Pwyllgorau 2025 (wedi’i dosbarthu ymlaen llaw).

Roedd angen i'r Cyngor gymeradwyo amserlen ar gyfer 2025 er mwyn gallu cadarnhau trefniadau ac adnoddau cyfarfodydd, cyhoeddi’r amserlen a llenwi dyddiaduron yr aelodau.

Manteisiodd Pennaeth y Gwasanaeth Cymorth Corfforaethol: Pobl ar y cyfle i ddiolch i Kath Jones, yr Uwch Weinyddwr Pwyllgorau, am baratoi’r Amserlen a thrafod gyda swyddogion, gan fod angen trefnu’n ofalus iawn.

PENDERFYNWYD bod y Cyngor yn cymeradwyo'r Amserlen Bwyllgorau ddrafft ar gyfer 2025 yn unfrydol.

Ystyried adroddiad gan y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Llywodraethu a Busnes (copi ynghlwm) i benodi Cyfarwyddwr i Fwrdd Cyfarwyddwyr Hamdden Sir Ddinbych Cyfyngedig.

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Llywodraethu a Busnes adroddiad Penodi Cyfarwyddwr Hamdden Sir Ddinbych Cyfyngedig (wedi’i ddosbarthu ymlaen llaw).

Cadarnhawyd bod Nicola Stubbins, Cyfarwyddwr Corfforaethol: Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg, wedi rhoi’r gorau i fod ar y Bwrdd, felly roedd angen i’r Cyngor benodi Cyfarwyddwr newydd i lenwi’r swydd wag.

Holwyd aelodau’r Tîm Arwain Strategol a fyddai ganddynt ddiddordeb mewn derbyn y rôl ac fe wnaethant gytuno ar enwebu Tony Ward, Cyfarwyddwr Corfforaethol: yr Amgylchedd a’r Economi, ar gyfer y swydd.

Holwyd a fyddai gan Tony Ward amser a nerth i ysgwyddo’r rôl ychwanegol o ystyried ei lwyth gwaith.  Cadarnhawyd bod Tony Ward wedi cytuno i dderbyn y swydd pe bai’r Cyngor yn cymeradwyo hynny.  Byddai’n cael hyfforddiant ac ni fyddai’n cychwyn yn y swydd tan fis Medi 2024.

Pleidleisiodd mwyafrif o’r aelodau oedd yn bresennol i gymeradwyo’r penodiad, felly –

PENDERFYNWYD bod y Cyngor yn penodi Tony Ward, Cyfarwyddwr Corfforaethol: yr Amgylchedd a’r Economi, i fod yn Gyfarwyddwr i Hamdden Sir Ddinbych Cyfyngedig (‘DLL’).

Ystyried rhaglen waith i’r dyfodol y Cyngor (copi ynghlwm).

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Llywodraethu a Busnes, Gary Williams, Raglen Waith y Cyngor a Rhaglen Waith Gweithdai’r Cyngor.

PENDERFYNWYD nodi Rhaglen Waith y Cyngor a Rhaglen Waith Gweithdai’r Cyngor.

DAETH Y CYFARFOD I BEN AM 11.20 A.M.