Agenda and draft minutes

Derbyniwyd ymddiheuriadau am absenoldeb gan y Cynghorydd Elfed Williams.

Dim.

Ni chodwyd eitemau brys.

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio a gynhaliwyd ar 23 Tachwedd 2022 i'w hystyried.

Materion cywirdeb –

Tudalen 13 – Diweddariad Proses y Gyllideb – Roedd y datganiad 'Roedd y cynigion wedi cynnwys defnyddio arian wrth gefn yn 2024/25.' Dylai ddarllen 2023/24.

Materion yn codi –

Tudalen 12 - Proses Gyfalaf a Dyfodol y Grŵp Buddsoddi Strategol - Gofynnodd y Cadeirydd am ddiweddariad os oedd y Broses Gyfalaf wedi'i chyflwyno i'r Cyngor - Cadarnhaodd y Pennaeth Cyllid fod y Gyllideb Gyfalaf yn cael ei chyflwyno i'r Cyngor Sir ym mis Chwefror i'w chymeradwyo. Roedd disgwyl i adroddiad ar Gyllideb Refeniw gael ei gyflwyno i Gyngor Sir 31 Ionawr.

Tudalen 9 – Corporate Risk Register – Gofynnodd yr Aelod Lleyg Annibynnol Nigel Rudd am ddiweddariad ar unrhyw ddilyniant ar ddefnyddio diagramau llun neu dablau a ddefnyddir o fewn y gofrestr. Cytunodd y Prif Archwilydd Mewnol i ofyn am ddiweddariad gan y Tîm Cynllunio Strategol. Awgrymodd Mr Rudd y defnydd o gyfeiriad SMART mewn perthynas â'r awgrym.

Tudalen 8 – Cofnodion – Aelod Lleyg Annibynnol Paul Whitham wedi gwneud sylw ar hyfforddiant ar-lein CLlLC ynghyd â'r cyfeiriad at hyfforddiant ar hyfforddiant ychwanegol ar y Gofrestr Risg Gorfforaethol, sy'n awgrymu y gallai fod o fudd i'r pwyllgor gael cynllun hyfforddi i nodi pa hyfforddiant y gofynnwyd amdano, yr hyn a ddigwyddodd a hyfforddiant oherwydd ei gynnal. Cytunodd y Cadeirydd y gallai fod o fudd i aelodau fonitro hyfforddiant a gwneud awgrymiadau o feysydd hyfforddi yn y dyfodol. Awgrymodd y Prif Archwilydd Mewnol y gallai adroddiad gwybodaeth am sesiynau hyfforddi yn y dyfodol gael ei gynnwys ar yr agenda.

Tudalen 14 - Y Diweddariad Cynnydd ar Ddatganiad o Gyfrifon 2021/22 - Gofynnodd y Cadeirydd a oedd unrhyw ddiweddariad ar gael ar y Datganiad o Gyfrifon. Cadarnhaodd y Pennaeth Cyllid bod problem ar y gofrestr asedau ar gyfer y Datganiad o Gyfrifon. Yr eitem oedd yn achosi'r trafferthion oedd y ffordd roedd yr awdurdod wedi dosrannu'r gwariant ar dai cyngor, lle'r oedd wedi cael ei ddosrannu i'r math ased yn ei gyfanrwydd yn hytrach nag asedau unigol. Y cais gwreiddiol oedd adolygu'r gofrestr asedau i 2007/2008. Y bwriad oedd cwblhau'r gwaith hwnnw yn ystod mis Ionawr 2023 er mwyn rhoi amser i Archwilio Cymru i archwilio'r gwaith ychwanegol ar y gofrestr asedau. Yn dilyn y gwaith hwnnw, y gobaith oedd cwblhau'r adroddiad ar gyfer ei gyflwyno i'r pwyllgor ym mis Mawrth 2023. Yn anffodus, wrth ddechrau'r gwaith hwnnw rhoddodd wybod i'r aelodau nad oedd papurau gwaith i gefnogi'r cofnodion hynny. Eglurwyd nad oedd papurau ariannol yn cael eu storio am yr amser hwnnw.

Fe gadarnhaodd bod trafodaethau a sgyrsiau gydag Archwilio Cymru er mwyn datrys y mater wedi digwydd. Rhoddodd wybod i'r pwyllgor, ei fod wedi'i gytuno i ailddatgan y gofrestr asedau o 2016/17 hyd heddiw. Roedd y dyddiad hwnnw wedi ei ddewis gan mai'r flwyddyn honno oedd y dyddiad diwethaf i bob tŷ cyngor gael ei werthfawrogi. Pwysleisiodd fod y gwaith wedi dechrau, ond efallai y bydd yn anodd cwrdd â dyddiad cau'r adroddiad ar gyfer cyfarfod pwyllgor mis Mawrth. Diolchodd swyddogion cyllid i Archwilio Cymru am y gefnogaeth barhaus a chyfathrebu cadarnhaol.

Bydd cyfarfod diweddaru llawn yn cael ei gyflwyno yng nghyfarfod pwyllgor mis Mawrth.

Roedd y ddeddfwriaeth ar gyfer cyhoeddi'r cyfrifon wedi newid dros y blynyddoedd diwethaf, roedd yn dal i nodi'r dyddiadau cau cynnar. Clywodd yr aelodau os cyhoeddwyd dosbarthu yn egluro pam nad yw'r terfynau amser hynny  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Derbyn adroddiad am swydd Cyngor Sir Ddinbych o ran materion recriwtio a chadw a gweithgareddau Cynllunio Gweithlu (copi wedi'i amgáu).

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Strategaeth Gorfforaethol, Polisïau a Chydraddoldeb yr adroddiad (a gylchredwyd yn flaenorol). Dywedodd wrth aelodau bod recriwtio a chadw staff wedi'u cynnwys ar y gofrestr risg gorfforaethol.

Roedd yr adroddiad wedi ei lunio er mwyn darparu'r wybodaeth ddiweddaraf i'r pwyllgor ynglŷn â materion recriwtio a chadw staff o fewn y cyngor a'r cynnydd ar weithgareddau Cynllunio'r Gweithlu.

Rhoddodd Pennaeth Dros Dro Gwasanaethau Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a Democrataidd wybodaeth bellach i aelodau am yr adroddiad. Ochr yn ochr â'r adroddiad, roedd 3 atodiad wedi'u darparu i helpu i gefnogi'r adroddiad a'i gynnwys. Cyn y pandemig roedd gan yr awdurdod nifer o feysydd oedd wedi bod yn anodd recriwtio i mewn iddyn nhw, roedd y rhain wedi bod yn rhai o'r rolau ar gyflogau is a nifer o rolau proffesiynol. Yn ystod y pandemig roedd yr ardaloedd hynny wedi parhau i fod y prif swyddi gwag oedd wedi bod yn anodd eu recriwtio. Roedd ystadegau wedi'u darparu i gefnogi'r gwaith caled ar recriwtio.

Y prif rwystr roedd yr awdurdod yn ei wynebu oedd lefel y cyflog. Roedd strwythur cyflog yr awdurdod o'i gymharu â strwythurau cyflog asiantaeth yn aml yn is. Yn dilyn y dyfarniad cyflog a gytunwyd ym mis Ebrill 2022, clywodd aelodau y byddai cynnydd sylweddol mewn tâl am rolau ar gyflogau is yn fwy cyd-fynd â rolau tebyg y tu allan i'r awdurdod. Y gobaith oedd y byddai'r cynnydd mewn tâl yn cynorthwyo recriwtio'r rolau hyn. 

Roedd gweithio Agile yn bryder arall a nodwyd gan swyddogion. Yn ystod y pandemig gwelwyd nifer o rolau ar draws y sbectrwm swyddi yn dod yn fwy lletya gyda lleoliadau gwaith. Roedd hyn wedi effeithio ar recriwtio a chadw staff. Clywodd yr aelodau bod swyddogion yn ymgynghori ar hyn o bryd ar ffordd newydd o bolisi gwaith. Roedd yn caniatáu mwy o ddewis i weithwyr ar ble maen nhw'n gweithio, y gobaith oedd y byddai'n cael effaith gadarnhaol ar gadw staff ynghyd â recriwtio staff o ardal ehangach.

Yn dilyn adolygiad, fe wnaeth swyddogion dynnu sylw at un rheswm pam y gwnaeth gweithwyr symud i gyflogaeth arall wedi bod oherwydd datblygiad staff. Pwysleisiwyd bod hyfforddiant yn cael ei roi i'r holl staff a datblygiad y staff i rolau pellach.

Cafodd aelodau eu tywys i'r prif ystadegau cyfri, roedd y ffigwr ar gyfer 2019 yn edrych yn is na'r blynyddoedd blaenorol, roedd hynny wedi digwydd oherwydd nad oedd 660 o staff Hamdden Sir Ddinbych yn cael eu cynnwys. Roedd yr ystadegau'n cyfeirio'n gyflym am flwyddyn ar lefelau staffio blwyddyn.

I grynhoi, clywodd aelodau fod swyddogion yn ymwybodol o feysydd sy'n peri pryder. Roedd gwaith gyda gwasanaethau ar fynd i recriwtio mewn i rolau gwag. Roedd gofal cymdeithasol yn enwedig gweithwyr cymdeithasol yn faes allweddol oedd yn peri pryder. Roedd yr ardal hon yn destun pryder ledled Cymru a'r DU gyfan.

Diolchodd y Cadeirydd i'r swyddogion am ddadansoddi'r adroddiad yn fanwl. Fe atgoffodd aelodau'r rheswm dros yr adroddiad oedd oherwydd cais a wnaed gan aelodau. Atgoffodd aelodau, cafodd adroddiad ei gyflwyno i'r pwyllgor ym mis Hydref 2022 dan y teitl Arolygiaeth Gofal Cymru - Arolygu Gwasanaeth Derbyn ac Ymyrraeth 2021. Roedd yr adroddiad yn cydnabod mewnbwn nifer uchel o swyddi gwag ar draws y gwasanaeth. Gofynnodd y pwyllgor am wybodaeth bellach am ddarparu gwasanaethau eraill y cyngor yr effeithir arnynt gan faterion recriwtio a chadw staff. Gall unrhyw bryderon a godir ar ddarparu gwasanaethau fod yn fater llywodraethu a dylid eu cynnwys yn Natganiad Llywodraethu Blynyddol y Cyngor. Atgoffodd hefyd yr aelodau y bydd Archwilio Mewnol yn adolygu effeithiolrwydd y mesurau a roddwyd ar waith yn ddiweddarach yn y flwyddyn.  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

I ystyried adroddiad gan y Prif Archwilydd Mewnol (copi ynghlwm) diweddaru'r aelodau ar gynnydd Archwilio Mewnol.

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Gyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol ynghyd â'r Prif Archwilydd Mewnol (PAM) yr adroddiad (a gylchredwyd yn flaenorol). Cafodd ei amlygu i aelodau y dylai'r dyddiadau ar bennill yr adroddiad ddarllen Ionawr 2023. Diweddarwyd yr aelodau ar gynnydd y Tîm Archwilio Mewnol o ran ei ddarpariaeth gwasanaethau, darpariaeth sicrwydd, adolygiadau wedi'u cwblhau, perfformiad ac effeithiolrwydd wrth yrru gwelliant.

Dywedodd wrth y pwyllgor fod dau aelod o'r tîm archwilio wedi symud i gyflogaeth wahanol ers y cyfarfod diwethaf. Roedd gweithio agos gydag AD i edrych ar recriwtio cyn gynted â phosib wedi digwydd. Cynigiodd y PAM ei ddiolch i'r staff mewn Adnoddau Dynol am y gefnogaeth a'r arweiniad a roddwyd. Penderfynwyd mai'r broses orau fyddai hysbysebu ar gyfer pob un o'r 3 swydd (Uwch Archwilydd, Prif Archwilydd ac awdl llwybrau gyrfa) ar yr un pryd. Bu'n rhoi gwybod i'r aelodau fod yr hysbysebion ar gyfer y swyddi hynny wedi eu cyhoeddi dros nifer o blatfformau gwahanol gan gynnwys y cyfryngau cymdeithasol, gwefannau mewnol a phapurau lleol. Roedd yn falch o roi gwybod i'r pwyllgor bod nifer o ymgeiswyr wedi eu derbyn ar gyfer pob swydd. Roedd cyfweliadau ar gyfer y swyddi wedi digwydd yn gynharach yn y flwyddyn ac roedd safle'r Prif Archwilydd wedi cynnig unigolyn cymwys iawn. Y gobaith oedd y byddai yn ei swydd erbyn mis Chwefror. Yn anffodus, nid oedd yr ymgeiswyr ar gyfer swydd yr Uwch Archwilydd wedi cwrdd â manyleb y swydd. Dywedodd wrth aelodau fod dau unigolyn wedi eu penodi ymlaen i'r rôl llwybr gyrfaol ac y byddent yn y swydd cyn gynted â phosib.

Byddai'r ddau unigolyn ar y llwybr gyrfaol yn creu ychydig o waith i'r PAM sefydlu cyrsiau hyfforddi a llwybrau dysgu i'r unigolion. Wrth edrych ymlaen byddai'n creu a datblygu staff yn y tîm archwilio.

Roedd yr adroddiad yn rhoi gwybodaeth am waith a wnaed gan Archwilio Mewnol ers cyfarfod y pwyllgor diwethaf. Caniataodd i'r pwyllgor fonitro perfformiad a chynnydd Archwilio Mewnol yn ogystal â darparu crynodebau o adroddiadau Archwilio Mewnol. Cynhwyswyd hefyd grynodeb o'r newidiadau i strwythur Archwiliad Mewnol ar gyfer cyfeirnod aelodau.

Daeth cadarnhad bod 9 Archwiliad wedi ei gwblhau ers cyfarfod y pwyllgor diwethaf. Cafodd manylion am 8 o'r archwiliadau eu cynnwys yn yr adroddiad. Roedd y nawfed archwiliad wedi'i gwblhau ar gyfer Denbighshire Leisure Limited, roedd yn adroddiad blynyddol a gyflwynwyd i'w his-bwyllgor llywodraethu. 

O'r 8 archwiliad gorffenedig derbyniodd pob un sicrwydd uchel neu ganolig. Roedd tri adolygiad dilynol wedi'u cwblhau ers y diweddariad diwethaf a chafodd crynodebau eu cynnwys er gwybodaeth. Roedd y tri adroddiad dilynol wedi symud o sicrwydd canolig i'r uchel.

Clywodd yr aelodau fod gwybodaeth ychwanegol am adroddiadau archwilio allanol wedi ei ddarparu, bod y wybodaeth wedi'i thynnu o adroddiad oedd wedi'i gyflwyno i'r Prif Dîm Gweithredol, Uwch Dîm Arwain ac i sesiwn briffio'r Cabinet. Roedd y Prif Weithredwr wedi gofyn am gael gwybod am yr holl adroddiadau archwilio.

Roedd cynnydd wedi'i wneud ar y cynllun archwilio mewnol. Clywodd yr aelodau 2 adroddiad chwythu'r chwiban a derbyniwyd cais un swyddog am rywfaint o waith ychwanegol.  Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, cafodd dau ymchwiliad arbennig eu cwblhau, eleni roedd tri ymchwiliad arbennig wedi cael cais. Rhoddodd yr ymchwiliadau hyn bwysau ar amser swyddogion ac effeithiodd ar y cynnydd ar waith archwilio wedi'i drefnu. Clywodd yr aelodau y byddai'r PAM yn cynorthwyo i gwblhau'r gwaith ariannol ymchwiliad arbennig.

Nodwyd nifer o adroddiadau ac archwiliadau a fyddai'n cael eu cwblhau eleni. Byddai diweddariad pellach ar y gwaith arfaethedig yn cael ei ddarparu yng nghyfarfod pwyllgor mis Mawrth.

Diolchodd y Cadeirydd i'r PAM am yr adroddiad manwl, teimlai fod yr wybodaeth ychwanegol am  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Yn y cyfwng hwn gohiriwyd y cyfarfod am doriad cysur 5 munud (11.15 y bore)

Ailgoncrodd y cyfarfod am 11.20 y bore.

Derbyn y wybodaeth ddiweddaraf am y Cynllun Ariannol a'r Amserlen Gyllideb tymor Canolig cyfredol (copi ynghlwm).

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol ar gyfer Perfformiad Cyllid ac Asedau Strategol, y Diweddariad Proses Gyllideb (a gylchredwyd yn flaenorol). Roedd yr adroddiad yn rhoi manylion i'r aelodau am y broses oedd wedi ei dilyn i osod y gyllideb a rhoi manylion am y llinell amser. Roedd y gyllideb yn eitem sefydlog yn y Cabinet ac wedi cael ei thrafod. Canmolodd yr Aelod Arweiniol dryloywder y tîm Cyllid, gan gynnwys Aelodau Arweiniol a chynhaliodd nifer o gyfarfodydd gyda nifer o dimau ac unigolion. Yn ei barn dywedodd ei bod yn hyderus fod aelodau wedi cael cyfle i fod yn rhan o'r broses gyllidebol.

Esboniodd y Pennaeth Cyllid fod yr adroddiad cryno wedi cynnwys atodiad a oedd yn rhoi diweddariad manwl i'r holl aelodau yn dilyn y setliad drafft. Roedd y wybodaeth wedi bod beth oedd wedi bod yn adroddiad y Cabinet a'r Cyngor.

Clywodd aelodau fod datganiad yr Hydref gan Lywodraeth y DU wedi cynnal dwy flynedd olaf y cytundeb tair blynedd am arian a gafodd ei gyhoeddi'r llynedd. Fe wnaethon nhw hefyd gyhoeddi cyllid ychwanegol ar gyfer gofal cymdeithasol, addysg a'r GIG.

Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei chyllideb ar 13 Rhagfyr, gyda'r setliad drafft yn cael ei gyhoeddi ar 14 Rhagfyr 2022. Arweiniwyd yr aelodau drwy grynodeb byr yr anheddiad (atodiad 1). Roedd y setliad gwell wedi creu £8.2m o gyllid ychwanegol na'r hyn a ddisgwylid. Fe wnaeth hyn alluogi'r awdurdod i ariannu'r bwlch yn y gyllideb o £4.8m a pheidio defnyddio unrhyw arian wrth gefn ar gyfer y flwyddyn ariannol 2023/24. Roedd swyddogion wedi cael gwybod am gynnydd mewn costau ynni, roedd cyllideb bwysau o £2.6m wedi cynnwys talu'r costau ychwanegol.

Pwysleisiodd y byddai'r galw sy'n cael ei yrru gan wasanaethau statudol bob amser yn cael eu bodloni.

Pwysleisiwyd i'r pwyllgor bod y cynnydd o 8.2% yn dal i fod yn is na chwyddiant a welwyd. Nodir y pwysau'n uwch na'r swm i £25.116m. Byddai angen setliad drafft o tua 14.5% er mwyn ariannu'r holl bwysau hyn. Fe wnaeth y setliad net +8.2% gynhyrchu £14.231m o refeniw ychwanegol gan adael bwlch ariannu o £10.885m. Bu'r Pennaeth Cyllid yn tywys aelodau drwy'r cynigion i bontio manylion y bwlch a gafodd eu cynnwys yn yr atodiad. Un o'r cynigion cadarnhaol a amlygwyd oedd effaith adolygiad actiwaraidd triflwydd Cronfa Bensiwn Clwyd. A arweiniodd at ganfyddiad y Cyngor ei hun mewn sefyllfa o gwarged bach yn lle diffyg sylweddol a oedd angen ad-dalu. Mae hyn yn arwain at arbediad o £3.828m.

Rhoddodd wybod i aelodau am amserlen arfaethedig proses y Gyllideb fel y manylir:

• 17 Ionawr – Briffio'r Cyngor Llawn

• 24ain Ionawr – Adroddiad Cyllideb y Cabinet

• 31 Ionawr – Adroddiad Cyllideb y Cyngor

• 28 Chwefror – Cyngor – Yr Adroddiad / Cymeradwyaeth / Treth Cyngor   

  Llawn

• Dechrau Mis Mawrth – Y setliad terfynol

Yn flaenorol, arferai'r Setliad Cynnar fod yn Hydref ar gyfer y setliad drafft a mis Rhagfyr ar gyfer y setliad terfynol. Mae Llywodraeth Cymru wedi cytuno y byddai'r gwahaniaeth amser rhwng y setliad drafft a'r setliad terfynol yn cael ei gadw cyn lleied â phosib.

Clywodd yr aelodau mai'r gobaith oedd y byddai adroddiad ar gael ar gyfer y Cabinet ym mis Ebrill 2023 ar y strategaeth tymor canolig diwygiedig a ddilynwyd gan Ddatganiad Briffio'r Cyngor yn ddibynnol ar benderfyniad y Cabinet ym mis Ebrill.

Agorodd y Cadeirydd y cyfarfod ar gyfer sylwadau a chwestiynau aelodau. Ehangodd yr Aelod Arweiniol a'r swyddogion ar y meysydd canlynol:  ...  view the full Cofnodion text for item 7.

I dderbyn adroddiad sy'n dangos sut y bydd y Cyngor yn rheoli ei fuddsoddiadau a'i fenthyca ar gyfer y flwyddyn i ddod ac yn gosod y polisïau y mae swyddogaeth Rheoli'r Trysorlys yn gweithredu (copi ynghlwm).

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol ar gyfer Perfformiad Cyllid ac Asedau Strategol, Ddatganiad Strategaeth Rheoli'r Trysorlys Blynyddol (TMSS) 2023/24 (Atodiad 1 - a gylchredwyd yn flaenorol) a oedd yn dangos sut y byddai'r Cyngor yn rheoli ei fuddsoddiadau a'i fenthyca ar gyfer y flwyddyn i ddod ac yn nodi'r Polisïau y mae swyddogaeth Rheoli'r Trysorlys yn gweithredu ynddo.

Rhoddodd Adroddiad Diweddariad Rheoli'r Trysorlys (atodiad 2) fanylion gweithgareddau Rheoli'r Trysorlys y Cyngor yn ystod 2022/23.

Diolchodd y Pennaeth Cyllid i'r Aelod Arweiniol am y cyflwyniad. Roedd yn cytuno bod y papur wedi ei gyflwyno i'r pwyllgor am wybodaeth.

Mae'r Sefydliad Siartredig Cyllid Cyhoeddus a Chod Ymarfer Cyfrifeg ar Reoli'r Trysorlys (y "Cod TM CIPFA") yn ei gwneud yn ofynnol i'r Cyngor gymeradwyo'r Dangosyddion TMSS a Prudential yn flynyddol.

Roedd gofyn i'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio adolygu'r adroddiad hwn cyn i'r Cyngor ei gymeradwyo ar 28 Chwefror 2023.

Atgoffwyd yr aelodau o'r tair blaenoriaeth a ystyriwyd wrth fuddsoddi arian:

• cadw arian yn ddiogel (diogelwch);

• gwnewch yn siŵr bod yr arian yn dod yn ôl pan fo'i angen (hylifedd);

• gwnewch yn siŵr bod cyfradd weddus o ddychwelyd yn cael ei gyflawni (cynnyrch).

Arweiniwyd yr aelodau i ddiagramau graff y buddsoddiad a'r balansau benthyca a oedd yn dangos y lefelau newid dros y tair blynedd flaenorol. Rhoddodd Strategaeth Buddsoddi'r Trysorlys lawer iawn o wybodaeth i'r aelodau am y canllawiau a'r rheolau a ddilynodd yr awdurdod gydag unrhyw fuddsoddiadau.

Cafodd yr aelodau eu tywys drwy'r rhestr o ffynonellau benthyg cymeradwy. Ffynhonnell benthyca tymor hir o PWLB mae unrhyw fenthyca tymor byr yn dod o hyd i brocer i sicrhau'r gyfradd llog orau.

Clywodd yr aelodau fod y Ddarpariaeth Refeniw Isafswm yn ddatganiad blynyddol a gynhyrchwyd. Nodwyd nad oedd unrhyw newid wedi'i wneud i'r polisi o'r flwyddyn flaenorol.

Cafodd yr aelodau eu tywys drwy'r meincnod Atebolrwydd, a fanylir o fewn yr adroddiad. Pwysleisiodd y Pennaeth Cyllid bwysigrwydd monitro hyn gydag Arlingclose. Tynnodd sylw at gynnydd mawr yn y tabl. Y rheswm am y cynnydd hynny oedd oherwydd y gwaith atal llifogydd sy'n digwydd yng ngogledd yr Awdurdod. Eglurodd bod yn rhaid benthyg y gost am y gwaith, ond bod Llywodraeth Cymru yn rhoi 85% o arian i dalu'r costau.

Atodiad 2 a ddarparodd y diweddariad yn y flwyddyn ar gyfer aelodau. Clywodd yr aelodau fod dau fenthyciad wedi cael eu sicrhau o £10m ym mis Awst 2022 a £10m ym mis Medi 2022 gan y Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (PWLB) cyn codiadau cyfradd llog pellach. Clywodd aelodau bod gofyn i'r awdurdod gyflwyno cynllun gwariant cyfalaf manwl 3 blynedd manwl i'r PWLB yn flynyddol gyda chadarnhad o bwrpas y gwariant cyfalaf. Bu'n rhaid i swyddogion gadarnhau nad oedd bwriad prynu 'asedau buddsoddi yn bennaf ar gyfer cynnyrch' yn y ddwy flynedd ariannol bresennol neu'r ddwy nesaf.

Nodwyd bod gwaith yn parhau ar y datblygiad strategaeth tymor canolig ar gyfer cyfalaf. Byddai hyn yn helpu i nodi prosiectau yr ydym yn bwriadu eu datblygu a'u buddsoddi mewn dros gyfnod o 5 i 10 mlynedd, ond nad oedd wedi mynd drwy'r broses gymeradwyo eto.

Diolchodd y Cadeirydd i'r Aelod Arweiniol a'r Pennaeth Cyllid am y crynodeb manwl o'r adroddiad. Pwysleisiodd wrth aelodau pa mor hanfodol oedd y maes cyllid hwn o ran rheolaeth ariannol pob Awdurdod Lleol yn y DU.

Mewn ymateb i gwestiwn y Cadeirydd cytunodd y Pennaeth Cyllid bod Rheoli'r Trysorlys yn elfen bwysig  ...  view the full Cofnodion text for item 8.

Ystyried blaenoriaid rhaglen waith y pwyllgor (copi wedi'i amgáu).

Cyflwynwyd Rhaglen Waith Ymlaen y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio i'w hystyried (a gylchredwyd yn flaenorol).

Dywedodd y Cadeirydd wrth y pwyllgor bod cyfarfod rhwng y Cadeirydd, yr Is-gadeirydd, y Swyddog Monitro a'r Prif Archwilydd Mewnol wedi digwydd. Roedd y cyfarfod wedi ei drefnu i drafod rhaglen waith y pwyllgor.

Braf oedd gweld y dyddiadau a restrwyd wedi eu hymestyn tan ddiwedd y flwyddyn. Penderfynwyd adolygu'r adroddiadau sy'n cael eu cyflwyno i'r pwyllgor er mwyn sicrhau bod digon o amser yn cael ei roi i eitemau ar yr agenda. Roedd gan y pwyllgor gyfrifoldeb i dderbyn nifer o adroddiadau megis Datganiad o Gyfrifon, Rheolaeth y Trysorlys ac adroddiadau Archwilio Mewnol.

Dywedodd y Cadeirydd wrth y pwyllgor bod adroddiad Blynyddol Llywodraethu ac Archwilio yn ei farn ef yn adroddiad allweddol, oedd yn dangos sut roedd y pwyllgor yn cyfrif am y rhai oedd yn gyfrifol am lywodraethu. Roedd yr adroddiad blynyddol yn ddull o adrodd yn ôl i'r Cyngor Sir waith y pwyllgor.  

Byddai'r adroddiad ar gyfer 2020/21 a 2021/2022 yn cael ei gyflwyno mewn un adroddiad ar gyfer penderfyniad y pwyllgor. Roedd yn ofyniad cyfansoddiadol i'r pwyllgor gwblhau adolygiad blynyddol.

Clywodd yr aelodau fod y Cadeirydd wedi codi canllawiau newydd Sefydliad Siartredig Cyllid Cyhoeddus a Chyfrifeg (SSCCaC) a oedd ar gael ar gyfer holl Awdurdodau Lleol y DU gan gyfeirio'n benodol at bwyllgorau Archwilio. Pwysleisiodd bwysigrwydd pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn cwblhau adroddiad blynyddol. 

Awgrymodd y Cadeirydd wrth y swyddogion fod yr adroddiad blynyddol nesaf wedi ei gyflwyno i'r Cyngor fel oedd wedi ei gyflwyno o'r blaen, ond wrth gwblhau'r adroddiad y flwyddyn nesaf fe wnaeth swyddogion ddilyn canllawiau'r SSCCaC.

Fe wnaeth y Cadeirydd annog aelodau i gysylltu'n uniongyrchol ag unrhyw awgrymiadau neu welliannau i'r rhaglen waith.

Diolchodd yr aelodau i'r Cadeirydd a'r Is-gadeirydd am godi'r rhaglen waith fel maes ystyriaeth.

PENDERFYNWYD hynny, nodir rhaglen waith ymlaen y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio.

I gael gwybodaeth mae adroddiad gan Archwilio Cymru dan y teitl Public Sector Readiness for Net Zero Carbon erbyn 2030 (copi wedi'i amgáu).

Hysbysodd y Cadeirydd y pwyllgor bod adroddiad Archwilio Cymru ar Barodrwydd Sector Cyhoeddus ar gyfer Carbon Sero Net erbyn 2030 (a gylchredwyd yn flaenorol) am wybodaeth.

Yn ei farn ef roedd yr adroddiad yn bwysig iawn. Roedd yr adroddiad yn cyfeirio at yr effaith ar Lywodraethu Corfforaethol y Cyngor. Awgrymodd y Cadeirydd y dylid gohirio'r adroddiad i'r cyfarfod pwyllgor nesaf a chael ei gyflwyno fel eitem i'w drafod.

Roedd aelodau'n gytûn i'r eitem gael ei chynnwys fel adroddiad ar yr agenda i'w drafod.

Roedd yr Aelod Lleyg Paul Whitham, yn cyfeirio at baragraff 20 cafodd ei gyfeirio at y rhai sy'n cael eu cyhuddo o lywodraethu a chraffu. Gofynnodd a oedd disgwyl i'r adroddiad gael ei rannu gydag unrhyw bwyllgor Craffu. Cadarnhaodd y Cadeirydd fod pob Cynghorydd wedi'u cyhuddo o Lywodraethu, gyda'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn meddu ar y rôl ddirprwyedig i adolygu Llywodraethu'r awdurdod.

Fe wnaeth cynrychiolydd Archwilio Cymru, Gwilym Bury gyfeirio aelodau at baragraff 10 o'r adroddiad. Nid oedd yr adroddiad yn cynnwys argymhellion penodol ond mwy o feysydd i'w hystyried gan gyrff cyhoeddus. Gellid trafod yr ystyriaethau hyn gan naill ai Pwyllgor Craffu neu Lywodraethu ac Archwilio.  

Fe wnaeth Rheolwr Prosiect Newid Hinsawdd ailddatgan y rheswm dros yr adroddiad gwybodaeth oedd canfod ble orau i gyflwyno'r adroddiad a sylwadau'r swyddogion.

I gloi, cytunodd aelodau am adroddiad ar yr agenda ar bapur Archwilio Cymru ynghyd ag ymateb y swyddogion ar yr agenda ar gyfer y pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio nesaf.

PENDERFYNWYD bod y pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn nodi'r adroddiad gwybodaeth. Penderfynodd yr aelodau hefyd gynnwys y papurau a'r ymateb swyddogion ar gyfarfod nesaf y pwyllgor.